Steenzout in aardlagen is vulkanisch gesteente
De immense zoutlagen, zoals die onder meer in Noord- en Oost-Nederland in de ondergrond zitten, hoeven in tegenstelling tot wat eerder werd gedacht niet te zijn gevormd door een lange periode van indamping. Uit onderzoek blijkt dat een catastrofale, vulkanische oorsprong van de miljoenen kubieke kilometers steenzout waarschijnlijker is dan een geleidelijke ontstaansgeschiedenis.

Dat schrijven natuurkundig ingenieur Stef Heerema en chemicus Gert-Jan van Heugten in het artikel ”Salt magma and sediments interfingered” dat verschijnt in het komende nummer van Journal of Creation, een uitgave van Creation Ministries International (CMI).
Salt Magma and Sediments Interfingered-JoC2018 by RD on Scribd
Het gangbare indampingsmodel dat de afgelopen eeuw in de literatuur is beschreven, bevat volgens de onderzoekers tal van inconsistenties. Stef Heerema: „Dit oude model gaat uit van miljoenen jaren van droogte om zoutformaties te verklaren uit het verdampen van zeezout. De zoutformaties worden gekenmerkt door kilometershoge pijlers die zich vanaf diepliggende aardlaag opwaarts hebben bewogen door bovenliggende de sedimentlagen. Sommige vloeien zelfs tot boven het maaiveld uit.”
Vloeistof
Heerema constateert dat in het oude verklaringsmodel terecht werd geconcludeerd dat het zout heeft gevloeid „als ware het een vloeistof.” Maar de verplaatsingen over tientallen kilometers worden ten onrechte toegeschreven aan een kruipproces van vast steenzout.
Het proces moet echter gelijktijdig hebben plaatsgehad met een beweging van de bovenliggende gesteenten. Die moesten immers plaatsmaken voor het zout. Heerema: „Alsof deze gesteenten ook konden vloeien.”
In het nieuwe model vergelijken de Nederlandse onderzoekers het vormingsproces van de zoutpijlers daarom met wat plaatsvindt in een lavalamp. Daarin vloeien twee niet-mengbare vloeistoffen langs elkaar heen onder invloed van dichtheidsverschillen. Dit nieuwe vulkanische verklaringsmodel heeft sinds 2009 al geleid tot diverse nationale en internationale publicaties.
„De zoutpijlers vertonen vergelijkbare vormen en lijken midden in de sedimentlagen gestold te zijn. De sedimenten (modder) en de zoutmagma waren tegelijkertijd vloeibaar. Eén grootschalige, modderige catastrofe in combinatie met vulkanische erupties van zoutmagma biedt de beste verklaring”, stelt Heerema op basis van het onderzoek.
Gesimuleerd
Beide Nederlandse onderzoekers hebben zout gesmolten en een vulkanische oorsprong van de zoutpijlers gesimuleerd. Op het contactoppervlak met de modder stolde het zout en de hitte verdreef het water. Zo konden de verschillende lagen niet vermengen of in elkaar oplossen.
Een langdurig proces kan daarom volgens hen niet de oorzaak zijn van de zoutformaties, omdat het zout tijdens het vormen van de pijlers alle kenmerken had van een vloeistof. Dat is alleen mogelijk zolang er sprake was van vloeibare zoutmagma. Vanwege afkoeling kan magma slechts kortstondig vloeien, concludeerden beide onderzoekers.
Stef Heerema is secretaris van het bestuur van Logos Instituut en bestuurslid van ForumC, een forum voor geloof, wetenschap en samenleving. Gert-Jan van Heugten is onder meer auteur van creationistische boeken en redacteur voor Weet Magazine, een Nederlandstalig populair-wetenschappelijk tijdschrift.