Column (Aad van Toor): Wees voorzichtig met het P-woord

Principieel is een woord, omgeven met de geur van onbespreekbaarheid. Het schurkt aan tegen het woord mordicus. Als iemand mordicus tegen is, dan is dat het einde van alle tegenspraak. Nooit hoor ik trouwens dat iemand ergens mordicus voor is.

Principieel, je bespeurt een zweem van het ex cathedra –vanuit de pauselijke zetel gesproken– onfeilbaar. Zo heeft de paus overigens slechts eenmaal gesproken. Het ging om Maria Tenhemelopneming met lichaam en ziel. Daar geloven protestanten principieel níet in.

Het is heel wat om het woord principieel in de mond te nemen. Dat moet je bewaren voor die zaken waarvoor je zelfs de brandstapel wilt trotseren, zo hoorde ik eens. Intussen wordt het woord steeds gemakkelijker gebruikt. We zijn nogal eens principieel tegen. En dat kan.

Maar het kan niet zo zijn dat na verloop van tijd de principiële erosie toeslaat. Naarmate je het woord vaker gebruikt, wordt het verder verdund en verliest het zijn massieve fundament. Het gaat ook orthodox-protestanten niet voorbij. Juist hen niet, want zij hebben nogal wat principes in het leven ingebouwd. ”Tot de wet en tot de getuigenis!”

Je hoeft nog niet oud te zijn om te weten dat de schooljuf na haar trouwen niet terugkwam in de klas. Haar plaats werd een andere. Totdat het tekort aan schooljufs ging nijpen en er een antwoord gevonden moest worden op de nood der tijd. Maar het was toch een principe? Of toch eigenlijk niet? Waarom dweepten we dan met het woord principieel? Dat had beter achterwege gelaten kunnen worden.

Er zijn veel meer voorbeelden te noemen. Gaat het om de deelname van vrouwen aan het politieke leven, dan zijn vele nog bezig het woord principieel terug te duwen in hun keel. Hebben we het over vaccinatie dan zijn de meesten al veranderd in principiële voorstanders.

Verandering van de tijden wrikt veel vermeende principes los van hun heipalen. Vaak omdat de zaak het woord principe niet duldde, maar dit alleen de argumenten kracht moest bijzetten. Laat het P-woord alleen gebruikt worden waar het alle tijden en omstandigheden kan overspannen.

Die brandstapel, misschien moeten we daar toch wat meer aan denken.

Column (Aad van Toor): Wees voorzichtig met het P-woord

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?