Je kunt er inmiddels de klok op gelijk zetten: elk jaar lopen de onderhandelingen over de slotverklaring van de klimaattop uit. Ook nu weer. Pas zondagmorgen vroeg bereikten de onderhandelaars in Sharm-el-Sheik na een moeizame top een akkoord.

Als de verklaring er eenmaal ligt, begint het beoordelingscircus. Welke zinnetjes zijn er uit de conceptversie geschrapt en welke haalden het akkoord wel? En is de top nu een succes of niet?

Welk antwoord je daarop geeft, is meer dan ooit afhankelijk van aan wie je het vraagt. Want vanuit welk perspectief bekijk je de top?

Veel activisten, milieuorganisaties en ook sommige landen zijn uiterst teleurgesteld over de uitkomst. Zij vinden de top mislukt. Zij focussen vooral op de opwarming van de aarde die moet worden gestopt. En op dat vlak is er ten opzichte van de top in Glasgow vorig jaar bijzonder weinig gebeurd. Ja, landen committeerden zich in Egypte ternauwernood opnieuw aan het 1,5-graden doel. Maar om de opwarming echt te beperken moeten er concrete afspraken gemaakt worden over het uitfaseren van kolen, olie en gas. En dat gebeurde niet.

Deze groep heeft een punt. Het is immers zo klaar als een klontje: als landen niet stoppen met het toevoegen van broeikasgassen aan de atmosfeer, zal de opwarming niet stoppen. Schonere technieken zullen slechts gerommel in de marge zijn. Het verbranden van fossiele brandstoffen moet drastisch worden teruggedrongen.

Een tweede perspectief is dat van de ingewijde deskundige. Die zal een afgewogen oordeel geven. Helemaal falen doet een klimaattop nooit. Nog los van het fonds voor klimaatschade was er in de slotverklaring extra aandacht voor ecosystemen in het algemeen en bossen en oceanen in het bijzonder. Ook was er voor het eerst aandacht voor de zogeheten ”tipping points”, kantelpunten voor het klimaat. Zoals het smelten van de altijd bevroren toendra.

Zo worden er altijd kleine stapjes gezet. Tijdens de top werd ook een alarmsysteem gelanceerd, om de uitstoot van het zeer sterke broeikasgas methaan vanuit de ruimte te meten. Daarnaast maakten diverse deelnemers afspraken over bijvoorbeeld groene waterstof of uitstootvrij transport.

Enthousiast

De derde groep zijn de ontwikkelingslanden, waaronder Afrikaanse landen. Die reageerden juist enthousiast op de uitkomst in Sharm-el-Sheikh. Er komt namelijk een fonds om de schade (”Loss and Damage”) te vergoeden van de gevolgen van klimaatverandering.

Vooraf was al duidelijk dat klimaatschade een belangrijk thema zou worden tijdens deze klimaattop. Maar dat er een fonds zou komen, stond vooraf allerminst vast.

Het perspectief van ontwikkelingslanden –vanuit het rijke Westen vaak vergeten– valt doorslaggevend te noemen. Met de komst van het fonds zegevieren immers solidariteit en gerechtigheid. Dit fonds –al moet het nog gevuld worden en is het nog de vraag wie gaat bijdragen– kan recht gaan doen aan kwetsbare naasten. Dit akkoord laat een glimp zien van een wereld die omkijkt naar elkaar. Westerse, ontwikkelde landen stapten over hun eigen schaduw heen en reikten getroffen landen de hand. De Pakistaanse klimaatminister Rehman zei daarover: „De oprichting van een Loss and Damage-fonds is geen liefdadigheid. Het is een aanbetaling op onze gedeelde toekomst.”

Toch overschaduwt het uitblijven van afspraken over kolen, olie en gas dit succes. Want je kunt nog zo’n mooi fonds optuigen, maar dat zal een bodemloze put blijken, als de opwarming zelf niet wordt teruggedrongen.