Cherson bevindt zich al dagenlang in feeststemming, nadat het Russische leger de havenstad op de westelijke oever van de Dnjepr zonder slag of stoot heeft opgegeven. President Volodimir Zelenski bracht maandag een bezoek aan Cherson en bedankte de NAVO en andere bondgenoten voor hun steun. „De bevrijding van de stad kan het begin van het eind van de oorlog betekenen”, zegt Zelenski. „We zijn klaar voor vrede, vrede voor heel ons land.” Het Kremlin reageert zuur: „Cherson is grondgebied van de Russische Federatie.”

De euforie in Cherson kent een schaduwzijde. Zelenski maakt melding van 400 gedocumenteerde oorlogsmisdaden in de stad. Moord en marteling. De omstandigheden in de stad zijn zwaar. Gas, water en stroom zijn uitgevallen, medicijnen ontbreken, terwijl de Russen overal mijnen en boobytraps hebben gelegd.

Na de nederlaag voor Moskou in Cherson –de enige door de Russen geannexeerde provinciehoofdstad– tekenen de eerste contouren van nieuwe offensieven en tegenoffensieven op het slagveld zich af.

Duidelijk is dat Oekraïne zo snel mogelijk wil doorstoten om het momentum vast te houden. En om de Iraanse ballistische raketten die eraan zitten te komen. Met de herovering van Cherson kan Oekraïne troepen elders inzetten. De legerleiding moet net voldoende militairen op de westelijke oever achterlaten om de Russen ervan te weerhouden de Dnjepr opnieuw over te steken.

Opmars

Oekraïne lijkt zijn troepen te hergroeperen bij de stad Zaporizja. Vanaf daar behoort een Oekraïens offensief richting Melitopol tot de mogelijkheden. Daarmee kan Kiev wellicht een wig drijven tussen de Russen in het zuiden.

Op langere termijn, als alles meezit, is een opmars richting de Krim uiteindelijk niet uitgesloten. Het Russische leger houdt terdege rekening met deze optie. De Russen dwingen burgers met geweld verdedigingslinies met loopgraven in te richten bij Melitopol en richting de Krim.

Merkwaardig genoeg intensiveert het Russische leger op hetzelfde moment zijn offensief bij de plaats Bakhmut in het oosten van Oekraïne. De Russen slagen er in de Donbas –met ongekend zware verliezen– slechts mondjesmaat in vooruitgang te boeken; soms amper 100 meter per dag.

De Wagner-privémilitie en Tsjetsjeense troepen zijn al actief bij Bakhmut. Deze goed getrainde manschappen krijgen waarschijnlijk versterking van gemobiliseerde Russen en ervaren luchtlandingstroepen die worden teruggetrokken uit Cherson. De grote vraag is echter of Moskou van deze totaal verschillende eenheden een geoliede gevechtsmachine weet te maken.

Door het aanhoudende Russische offensief moet Oekraïne versterkingen bij Bakhmut inzetten.

Het opvoeren van het Russische offensief bij Bakhmut roept vooral vragen op. Het strategische belang van de stad is grotendeels verdwenen, nadat belangrijke spoorlijnen in de regio zijn uitgeschakeld.

President Vladimir Poetin zweept zijn generaals echter op tot nieuwe offensieven bij Bakhmut om te voorkomen dat Oekraïne profiteert van zijn overwinningen. Hiermee komt Poetin meer tegemoet aan de hardliners in het Kremlin, dan aan zijn militaire strategen.

Poetin lijkt koste wat het kost een overwinning nodig te hebben om het thuisfront tevreden te stellen. Hij komt steeds meer in het nauw en krijgt steeds vaker –openlijk– de schuld van de falende invasie.

Volgens een Russische militaire blogger heeft Poetin ingestemd met het opgeven van Cherson op voorwaarde dat de nieuwe Russische bevelhebber voor Oekraïne, Sergei Surovikin, de gehele Donetsk verovert met troepen uit Cherson. Het Institute for the Study of War (ISW), een Amerikaanse denktank, steunt deze visie. Gezien het feit dat Cherson zonder slag of stoot is heroverd, is het ook niet uitgesloten dat Oekraïne en Rusland achter de schermen een deal hebben gesloten over de stad.

Geen pauze

Hoe de oorlog zich ontwikkelt, is niet te voorspellen. NAVO-baas Jens Stoltenberg waarschuwde maandag de Russen niet te onderschatten. De grote Russische krijgsmacht heeft zich „bereid getoond om zware verliezen te incasseren.” Rusland probeert volgens Stoltenberg de winter voor de Oekraïense bevolking zo zwaar mogelijk te maken. „Poetins doel is om Oekraïne donker en koud achter te laten deze winter.”

Een stopzetting of langdurige gevechtspauze in de oorlog is daardoor zeer onwaarschijnlijk. Oekraïne en Rusland vechten door terwijl de omstandigheden op het slagveld verslechteren. Het modderige landschap belemmert daarbij een snelle opmars van Kiev. Oekraïners zijn echter aanzienlijk beter voorbereid, getraind en gemotiveerd dan de Russen.