Dat kwam zaterdag naar voren in een bespreking op de synodevergadering van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). De synode stond in Lunteren stil bij een tussenrapportage over de uitvoering van de nota ”Werk aan de schuilplaats!” die in 2019 werd vastgesteld.

„Machtsmisbruik is zonde, waarbij we principieel moeten kiezen voor slachtoffers”, zei rapporteur ds. T. Hettema. Hij gaf aan dat er van de elf in 2019 genomen besluiten diverse zijn uitgevoerd, maar dat er ook nog stappen moeten worden gezet.

De synode besloot dat er een verplichting moet komen om een Verklaring omtrent Gedrag (VOG) te overleggen voor onder andere predikanten en kerkelijk werkers, evenals voor vrijwilligers en ambtsdragers die met kwetsbare mensen werken. Wel merkten diverse synodeleden op hiervan niet te veel te verwachten. „Het lijkt een efficiënt en afdoend middel om een veilige kerk te bereiken, maar is louter een formeel middel”, zei ouderling C. Lely-van Goch (Arnhem).

Zij noemde het inhoudelijke gesprek met potentiële ambtsdragers en vrijwilligers essentieel. Ds. T. C. M. Dronkert (Zeist) zei dat het aanvragen van een VOG een opening voor gesprek biedt over de vraag: wat kan ik als vrijwilliger bijdragen aan een veilige kerk?

Legerpredikant ds. M. P. D. Barth benadrukte eveneens het belang van het gesprek. Hij noemde als voorbeeld dat de hervormde gemeente in Barneveld diverse documenten gebruikt voor mensen die in de gemeente actief zijn. „Als iemand bijvoorbeeld een taak krijgt in jeugdwerk, ontstaat daar een gesprek over en zet hij daar zijn handtekening onder. Dan ben je doelgericht en preventief bezig.”

Vertrouwenspersonen

De synode sprak ook uit dat er een regeling moet komen die gemeenten verplicht tot de aanstelling van „gekwalificeerde vertrouwenspersonen per gemeente of ring van gemeenten.” Volgens ds. Barth heeft het voordelen als een vertrouwenspersoon uit een andere gemeente komt, „in plaats van iemand die drie straten verderop woont en waar je al een hele geschiedenis mee hebt.” Diaken G. T. Boom (Valburg) wees op het Reformatorisch Meldpunt, „dat 24 uur per dag beschikbaar is en waarbij er ook afstand is.”

Aan het eind van de bespreking nam de synode een motie aan van diaken J. W. Stam (Hasselt). Daarmee geeft de synode aan „berouw te hebben over het feit dat we als kerk tekortschieten in de wijze waarop we met slachtoffers van seksueel en geestelijk misbruik binnen onze kerk zijn omgegaan en niet in staat geweest zijn de slachtoffers te beschermen.” De motie benadrukte „dat seksueel en geestelijke misbruik zonde is.”

De synode verzoekt met de motie bovendien het bestuur van de dienstenorganisatie een beleid uit te werken waarin slachtoffers recht wordt gedaan en waarin hen „zoveel als mogelijk juridische, financiële en psychologische ondersteuning wordt geboden.” Mede hierdoor moet „een veilige kerk waarin misbruik geen plaats mag hebben” gestalte krijgen.