Het Veiligheidsberaad dringt er „met klem” op aan dat Van der Burg zo snel mogelijk de zogeheten spreidingswet aanbiedt aan de Tweede Kamer. In die wet wordt onder andere dwang geregeld voor gemeenten die weigeren opvang te leveren. „Het is van belang om gemeenten zo snel mogelijk inzicht te geven in wat de gevolgen zijn als ze niet aan de wet voldoen. Dit scenario gaat gemeenten aansporen om nu al in actie te komen in de aanloop naar de nieuwe wet”, aldus Bruls. Het Veiligheidsberaad is al langer zeer geïrriteerd over gemeenten die niets doen.

Het Veiligheidsberaad constateert dat het „niet haalbaar” is dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) per 1 januari de organisatie van asielopvang overneemt van de veiligheidsregio’s, zoals eerder wel was afgesproken. Het beraad stelt nu voor dat „elke vorm van ondersteuning aan het COA” per 1 juli 2023 ophoudt. Het Rijk en het COA moeten ondertussen de nodige stappen zetten.

Zo zou de crisisnoodopvang op 1 april volgend jaar al moeten stoppen en moeten vanaf die datum alle opvanglocaties voor alle soorten vluchtelingen onder verantwoordelijkheid van het COA vallen. Veiligheidsregio’s zouden vanaf 1 april geen alternatieve plekken meer hoeven te zoeken ter vervanging van crisislocaties die sluiten. De veiligheidsregio’s zorgen voor het eind van dit jaar voor een overzicht van opvangplekken die volgend jaar nog beschikbaar zijn en die het COA kan overnemen. Ze melden daarbij ook hoeveel tekorten er zijn.

Na 1 juli 2023, als het COA de opvang heeft overgenomen, kunnen de gemeenten zich meer inzetten voor de huisvesting van statushouders. Dat is wel een taak van gemeenten, maar (crisis)noodopvang regelen en coördineren niet. Het Veiligheidsberaad wijst erop dat het plan alleen mogelijk is als er ondertussen meer menskracht komt voor het COA en de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND, als er meer centrale aanmeldlocaties komen en als „uiteraard” de spreidingswet wordt gerealiseerd.