De oorlog was voor veel inwoners van Kiev de afgelopen maanden een realiteit op afstand: de laatste aanval op de Oekraïense hoofdstad was in juni. Maar sinds maandag is de onrust terug.

Dominee Sergei Nakul stond maandag bij de krater die een Russische raket kort daarvoor sloeg in een speeltuin in het centrum van Kiev. „Wij kwamen er vaak met onze kinderen”, zegt hij telefonisch vanuit de stad. „Wat bezielt Rusland om een raket van honderdduizenden euro’s neer te laten komen op een militair-strategische plek als een speeltuin?”

De kans dat de raket ‘per ongeluk’ een speeltuin raakte, is naar het oordeel van Nakul klein. „Geen enkel doel dat maandag in Kiev getroffen werd, kan als strategisch worden aangemerkt. Er zijn verschillende musea geraakt, nota bene een met Russische kunst. Wat Moskou wil, is ons bang maken. Maar ze bereiken het tegendeel. We zijn des te vastberadener om ons te verzetten.”

De aanvallen brengen intussen onmiskenbaar onrust. „Het was de afgelopen dagen rustig in de stad, in de zin dat er geen verdere beschietingen zijn geweest. Maar van binnen zijn we onrustig. Niemand weet wat er nog komt. Het besef is sterk aanwezig dat we zomaar kunnen worden getroffen. Een collega van mij stond vijf minuten voor de raketinslag bij de speeltuin nog op die plek. Dat is heftig.”

Zoombezoek

Echt verbaasd was de predikant van de presbyteriaanse Big City Church in de Oekraïense hoofdstad niet over de raketaanvallen. „We verwachten inmiddels alles van die jongens”, zegt hij schamper. „We rekenen op nucleaire aanvallen. Wat dat betreft vielen die raketten nog mee. Dat is een beetje het sentiment dat hier leeft.”

Nakul zegt het patroon van zinloze verwoestingen door de Russen te herkennen. Als vrijwilliger werkt hij mee aan de wederopbouw van dorpen rondom Kiev die aan het begin van de oorlog onder vuur lagen. „Daar is 60 tot 70 procent van de huizen verwoest.”

Een team vanuit diverse kerken in Kiev helpt mensen die terugkeren naar hun woningen met de herbouw of eventueel het plaatsen van een mobiele woning voor de winter. „Er zijn oudere mensen die nu in de kelder wonen omdat het huis in puin ligt. Dat gaat natuurlijk niet in de wintermaanden.” Sommige mensen laten hun verwoeste woning vooralsnog voor wat die is, maar benutten al wel het land eromheen om groenten en aardappels op te verbouwen. Nakul en zijn team helpt dan met puinruimen.

Het dagelijkse leven in Kiev heeft sinds maandag zijn gewone gang zoveel mogelijk hernomen. De scholen zijn voor een groot deel gesloten, maar dat is niet nieuws. „De meeste functioneren online. Maar gewone burgers moeten weer naar hun werk. We kunnen ons niet dagenlang verstoppen.”

Van zijn gemeente is zo’n 50 procent in de stad, schat hij. De overige leden verblijven elders. „We houden wel contact met hen”, aldus Nakul. „Ik spreek dagelijks met leden die gevlucht zijn.” Met een lach: „We doen huisbezoek via Zoom. Pastorale zorg is juist ook voor hen nu van groot belang.” Ook zijn eigen gezin is het land uit en verblijft in de omgeving van Zwolle.

Hoopvol

De pastor heeft de indruk dat het geloof van veel van zijn gemeenteleden door de oorlog eerder sterker is geworden dan minder. „We zijn diep doordrongen van het feit dat Jezus altijd met ons is, ook als we door een dal van schaduwen des doods gaan, zoals psalm 23 zegt. De nabijheid van God is voor mij nu een soms bijna lichamelijke ervaring, ik heb dat nooit eerder zo intens beleefd.”

Leven in oorlogstijd is ongewis, maar dat is wat de predikant betreft niet het enige wat er te zeggen valt. „Ik ken de toekomst niet, maar weet wel dat God die in Zijn hand houdt. Dat is een kostbaar besef in deze oorlog. Vraag en antwoord 1 van de Heidelbergse Catechismus zijn zeer belangrijk voor me geworden: in leven en in sterven ben ik eigendom van Christus.”