De 21.200 statushouders die gemeenten in de eerste helft van volgend jaar aan woonruimte moeten helpen, zijn voormalige asielzoekers die tussen juli 2022 en (naar verwachting) 31 maart 2023 een verblijfsvergunning hebben gekregen. Zij hebben daarmee recht op een woning, maar door onder meer het woningtekort verblijven ruim 15.000 statushouders noodgedwongen in asielzoekerscentra. Mede daardoor, alsook door de komst van veel nieuwe asielzoekers, is er al tijden een groot tekort aan opvangplekken in azc’s. De asielketen staat daardoor al lange tijd zwaar onder druk.

In de nieuwe opdracht aan gemeenten zitten ook 100 Afghaans-Nederlandse evacués. Zij worden momenteel tijdelijk in hotels opgevangen, maar hebben ook recht op een woning. Voor deze groep is het ministerie van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk.

In maart 2023 bekijkt het kabinet of het aantal te huisvesten statushouders volgend jaar naar beneden kan worden bijgesteld, zoals het kabinet nu verwacht. Als dat niet kan, worden de extra benodigde plekken toegevoegd aan de taakstelling voor de tweede helft van 2023.

Het aantal te huisvesten statushouders per gemeente wordt twee keer per jaar vastgesteld, maar wordt vrijwel nooit gehaald. Uit het laatste door de overheid gepubliceerde overzicht van huisvesting van vergunninghouders (van 1 september 2022), blijkt dat 315 van de 344 gemeenten voor het einde van dit jaar nog een achterstand moeten wegwerken in de huisvesting van 10.343 statushouders. De betrokken gemeenten hebben in juli en augustus 4.990 statushouders gehuisvest. De achterstand wordt automatisch doorgeschoven naar en opgeteld bij het te realiseren aantal van het volgende jaar.

De wettelijke taakstelling voor de tweede helft van dit jaar ligt op 13.500 statushouders. In de asieldeal van het kabinet van eind augustus is met gemeenten afgesproken dat zij 20.000 statushouders proberen te huisvesten. Daarmee lopen gemeenten vooruit op de wettelijke opdracht voor de eerste helft van 2023.

Die asieldeal bevat een groot aantal afspraken om uit de asielcrisis te komen, zoals een rem op gezinshereniging voor statushouders. De deal ligt politiek gevoelig, ook binnen de coalitiepartijen.