Bijzonder is dat namens twee van de zeven EP-fracties een Nederlander aan tafel zit: Bert-Jan Ruissen (SGP) voor de Europese Conservatieven en Hervormers en Peter van Dalen (ChristenUnie) voor de Europese Volkspartij. Beiden laten weten zich sterk te maken voor de flyshootvissers. Maar spannend wordt het wel, zeggen ze.

Wat is er aan de hand? Op 12 juli stemde de visserijcommissie van het EP met één stem verschil voor een amendement van drie Franse leden om flyshooters uit (alleen) Nederland en België de toegang te verbieden tot de Franse territoriale wateren – dat is de zee tot 12 zeemijl (22 kilometer) uit de kust. Het amendement werd ingebracht bij een stemming over de verlenging van de toegang van vissers van Europese lidstaten tot elkaars wateren, normaliter een hamerstuk.

Volgens de Nederlandse Vissersbond vissen in de periode oktober tot en met maart ruim twintig Nederlandse flyshooters plus een handjevol Belgen in het Kanaal, de zeestraat tussen Frankrijk en het Groot-Brittannië.

Donderdag staat het onderwerp op de agenda van een zogeheten triloog. Vertegenwoordigers van het EP, de lidstaten en de Europese Commissie onderhandelen dan over een gezamenlijk standpunt. De uitkomst daarvan moet naderhand nog worden goedgekeurd door de Europese Raad van visserijministers en door het Europees Parlement in plenaire zitting.

Schotse zegen

De flyshootmethode –ook wel Schotse zegen genoemd– is een klassieke techniek die in de loop der tijd is verfijnd. Het schip laat lange kabels (zegentouwen) in een grote cirkel op de zeebodem neer. Recht achter het schip, aan de overkant van de cirkel, bevindt zich het net. De touwen, die kilometers lang kunnen zijn, rollen over de zeebodem en veroorzaken wervelingen die de vissen opschrikken. Terwijl de touwen met het net naar het schip worden toegetrokken, blijft de vis binnen de steeds kleiner wordende cirkel zwemmen en belandt uiteindelijk in het net.

Begin juli trokken vissers al aan de bel bij toenmalig visserijminister Henk Staghouwer, die een bezoek aan Urk bracht. Jacob Kramer, bestuursvoorzitter bij rederij Ekofish Group, zei toen te vrezen dat een Franse lobby zou uitdraaien op een verbod op de flyshootvisserij. En dat terwijl deze methode volgens hem „een echte verduurzaming” is, omdat de schepen relatief weinig brandstof verbruiken.

De Nederlandse Vissersbond spreekt van „een discriminerende maatregel die ver afstaat van de oorspronkelijke doelstellingen en waarden” van het Europese visserijbeleid. De brancheorganisatie kan zich „niet voorstellen” dat de triloog de maatregel overeind houdt, maar is daar tegelijk niet gerust op. „Met de pulsvisserij hebben we een soortgelijke situatie meegemaakt waarbij er op emotie wordt bestuurd en niet op basis van feiten”, aldus de bond.

Bij pulsvissen wordt platvis met elektrische schokjes opgeschrikt van de zeebodem. De techniek is na de eeuwwisseling door de Nederlandse sector ontwikkeld als alternatief voor de traditionele boomkorvisserij op tong. ‘Pulsen’ leidt tot minder beroering van de zeebodem, vergt aanzienlijk minder brandstof en levert minder bijvangst op. Toch kwam het in 2019 tot een Europees verbod, na een lobby van Franse milieuactivisten en kleinschalige kustvissers.

Vorige week schreef een groep van 120 Franse parlementariërs, burgemeesters en Europarlementariërs in dagblad Le Monde een open brief, waarin ze stellen dat de „industriële” Nederlandse vissers de Franse kustwateren leegroven. Flyshooting zou het leven in zee verwoesten en daarom moet er een Europees verbod komen.

Lourens de Boer, directeur bij de Urker visserijcoöperatie VCU en mede-eigenaar van een flyshootkotter, vindt de Franse aantijgingen „nergens op slaan.” Volgens De Boer wordt flyshooting internationaal juist beschouwd als een van de meest duurzame vormen van visserij. Landen als Noorwegen, Ierland, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en ook Frankrijk zelf hebben bij elkaar vele tientallen schepen met deze techniek.

Voor de eigen flyshootvloot hanteert Frankrijk de beperking dat de kotters niet langer mogen zijn dan 24 meter. Daarmee lijkt het land de indruk te wekken dat kleinere schepen duurzamer zouden werken dan grotere. Volgens De Boer is dat onzin. „Lengte heeft niets met vangstcapaciteit te maken.” Wel kunnen zwaardere schepen met langere zegentouwen werken en dus een grotere oppervlakte zeebodem bevissen dan lichtere flyshooters. Maar dat maakt voor de impact op het zeeleven niets uit.”

Voorzichtig hoop

Dat zegt ook Geert Meun, directeur van de vereniging van Urker kottervissers VisNed. Hij noemt de Fransen „hypocriet” omdat hun vissers sinds enkele jaren in hoog tempo op de flyshoot overstappen. „Frankrijk heeft tot nu toe 28 vergunningen uitgegeven. Vistuig en netten halen ze uit Nederland. Het is exact dezelfde techniek.”

Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) heeft voorzichtig hoop op een voor Nederland positieve uitslag van de triloog. „Met de flyshoottechniek is niets mis. De Europese Commissie en de Europese Raad zijn voor vrije toegang van vissers tot de wateren van alle lidstaten en er was in de visserijcommissie van het EP maar een minimale meerderheid voor dat amendement. De grote sociaaldemocratische fractie lijkt een beetje opgeschoven in ons voordeel. Maar een garantie kan ik niet geven, het is nog geen gelopen race.”

Zijn collega Van Dalen (CU) denkt dat het „heel spannend” wordt, ook nog na donderdag. „In het EP, dat zich straks plenair moet uitspreken over de uitkomst van de triloog, groeit onder aanvoering van Frankrijk het verzet tegen de Nederlandse flyshooters.”