Woedend was koningin Elizabeth. Dat haar zoon Charles, net een paar jaar getrouwd met lady Diana, in april 1985 per se bij paus Johannes Paulus II langs wilde, was tot daaraan toe. Maar hij had ook een plan opgevat om deel te nemen aan diens dagelijkse eucharistieviering – en nog erger: hij had niets daarover aan zijn moeder verteld.

De kroonprins wilde al langer bijdragen aan het dichten van de „vernietigende kloof” tussen protestanten en katholieken, schrijft zijn biograaf Sally Bedell Smith. Maar tot dan toe had de koningin haar zoon kunnen behoeden voor al te spontane activiteiten. De staatshoofden van Engeland zijn ook hoofd van de Anglicaanse Kerk, die in de zestiende eeuw met Rome brak, en volgens de Act of Settlement van 1701 zijn ze bovendien verplicht protestants.

Charles werd ontboden bij zijn moeder op Buckingham Palace. Na een „lange ontmoeting” moest hij bakzeil halen. Hij mocht in Italië samen met Diana de paus bezoeken, maar hij kreeg alleen een zegen mee – en een rozenkrans die volgens Bedell Smith sindsdien altijd boven zijn bed is blijven hangen.

Het voorval tekent het geloof van de toekomstige Britse koning, en waarin dat geloof verschilt van de stevig omlijnde christelijke levensovertuiging van zijn moeder. De Prince of Wales is een nogal romantisch en melancholisch ingestelde zoeker, iemand die overal speurt naar sporen van God.

Tijdens zijn studie antropologie in de jaren vijftig toont hij zich diep geraakt door de ‘puurheid’ van het geloof van primitieve stammen. Hij raakt daarna gefascineerd door gebedsgenezing en de wereld van geesten, en gelooft enige tijd in reïncarnatie.

Als twintiger en dertiger komt hij onder invloed van de Zuid-Afrikaanse goeroe Laurens van der Post (1906-1996). Van der Post predikt onder meer een spiritualiteit waarin alles met elkaar verbonden is, en alle godsdiensten een stukje van het goddelijke Licht laten zien.

Die gedachte zal Charles overnemen. Onder invloed van vrienden van Van der Post wordt de jonge Charles enige tijd vegetariër en weigert hij een tijdlang mee te gaan op jacht. Nog steeds eet de prins naar eigen zeggen zeker twee dagen per week geen vlees of vis.

Bidden met monniken

Tegelijk blijft Charles altijd anglicaan, en niet alleen tijdens de officiële vieringen. In 1994 vertelt hij dat hij iedere avond bidt voor het slapengaan. Het anglicaanse christelijke geloof is voor hem „een van de draden die ons allemaal verbinden in één groot weefsel.”

„Ik denk niet dat hij helemaal weet wat hij gelooft”, zegt in 2000 een anglicaanse geestelijke dicht bij het Britse koningshuis tegen de Britse krant The Guardian. „Hij doet erg zijn best om de wortels van zijn spiritualiteit en waar die hem heenleidt, te ontdekken.” In datzelfde jaar schokt Charles de voornamelijk atheïstische wetenschappelijke wereld door tijdens een congres voor artsen te spreken over „de heilige band tussen de mensheid en de Schepper.”

Charles, noteert biograaf Bedell Smith, heeft een afkeer van het moderne, platte materialisme, en pleit waar hij maar komt voor een spirituele kijk op de dingen en voor rekening houden met de natuur. Met afgrijzen kan hij praten over „onze zogenaamde beschaving.”

Ingegeven door het oosters-orthodoxe geloof van zijn uit Griekenland afkomstige grootmoeder, prinses Alice, bezoekt Charles graag een van de orthodoxe kloosters op de Berg Athos in Griekenland. Daar bad en leefde hij al zeker zes keer een paar dagen mee met de monniken, en schilderde hij landschappen. Over andere bezoeken aan het buitenland kan de prins honderduit vertellen. Over wat hij in het klooster vindt, vertelt hij zelden iets.

Ontrouw

Op de spits gedreven verschillen tussen godsdiensten ergeren hem. In 1993 houdt hij een lofrede op de islam, die beter een „gevoel van eenheid met de wereld om ons heen” heeft bewaard dan het geseculariseerde christendom. De lezing leidt tot kritiek, omdat Charles met geen woord rept over de achterstelling van vrouwen en minderheden in islamitische landen.

Tot de vele fascinaties van de prins behoort sindsdien ook die voor islamitische architectuur. Sinds 2013 is Charles zich wel nadrukkelijker gaan bezighouden met vervolgde minderheden, zoals christenen in het Midden-Oosten.

In 1994 vertelt hij in een documentaire –dezelfde als waarin hij opbiecht dat hij zijn vrouw Diana ontrouw is geweest– dat hij als koning niet de traditionele titel Defender of the Faith (Verdediger van het Geloof) wil gaan voeren, maar Defender of Faith, van geloven op zichzelf – want juist dat ligt vandaag onder vuur, aldus de prins.

Later corrigeert Charles dat naar Defender of Faiths, van gelovén – dus ook dat van de moslim, de jood en de hindoe in zijn koninkrijk. In 2010 vult Charles aan dat hij als koning absoluut ook Defender of Nature wil zijn.