Hoe wordt het ‘energiefonds’ vormgegeven?

Door de alsmaar stijgende gasprijzen voelt de regering de druk toenemen om verdergaande maatregelen te nemen. Op de ministeries van Sociale Zaken, Economische Zaken en Financiën wordt op dit moment hard gewerkt aan een noodfonds voor energieschulden. Doel van het plan is dat leveranciers hun klanten deze winter niet hoeven af te sluiten van energie. Zodra dat dreigt te gebeuren, omdat burgers hun energierekening niet meer kunnen betalen, komt het noodfonds in beeld.

Opzet van het plan is dat het fonds nog dit jaar in werking kan treden. Daarmee zou het kabinet inspelen op een veelgehoorde klacht van oppositiepartijen in de Tweede Kamer. Onder meer GroenLinks, SP en PVV verwijten de coalitie dat eerder aangekondigde maatregelen, zoals de verhoging van het minimumloon inclusief de daaraan gekoppelde uitkeringen, pas per 1 januari volgend jaar ingaan.

Het kabinet komt kort voor Prinsjesdag toch nog met een aanvullend plan, maar daar zitten de nodige haken en ogen aan. Wie komen in aanmerking voor het fonds? Welke voorwaarden moeten de risico’s op misbruik beperken? In hoeverre vermindert een fonds de prikkel om energie te besparen? Op de ministeries wordt nog hard naar een oplossing gezocht voor dergelijke vraagstukken.

Hoe wordt het op te richten fonds bekostigd?

Het is de bedoeling dat zowel de overheid als energiebedrijven meebetalen. Minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) en minister Jetten (Klimaat en Energie) zijn hierover nog met de sector in gesprek. De overheid onderhandelt met energieleveranciers over het aandeel dat beide partijen voor hun rekening nemen.

Het is nog niet duidelijk welke omvang het fonds krijgt. Naar verwachting zal het kabinetsplan enkele honderden miljoen euro’s kosten.

Komt er ook steun voor zwaar getroffen bedrijven?

Behalve het noodfonds voor huishoudens, komt het kabinet mogelijk ook kleine ondernemers tegemoet. Bepaalde beroepsgroepen, zoals bakkers, hebben bovengemiddeld veel last van de hoge energieprijzen.

Precieze details over de aanvullende overheidsmaatregelen ontbreken nog, omdat er nog druk over de plannen wordt overlegd. Deze week zou de ministerraad erover moeten besluiten. Op Prinsjesdag kan het totaalplaatje dan worden gepresenteerd.

Hoe wordt er op het plan gereageerd?

Kamerleden zijn verdeeld over de kabinetsplannen. „Goed dat er initiatief wordt genomen”, reageert SGP-Kamerlid Chris Stoffer, die vindt dat het kabinet de plannen zo snel mogelijk openbaar moet maken om een goed oordeel te kunnen vormen.

„Dit plan baart mij grote zorgen”, aldus onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt. „Het lijkt erop dat het kabinet heel lang geen plan gemaakt heeft en nu halsoverkop een ondoordacht plan doorvoert.”

Omtzigt wijst op de frauderisico’s die op de loer liggen. „Zonder voorwaarden en controle kan het gebeuren dat groepen die het niet nodig hebben hun energierekening op de Staat afwentelen.” Hij ziet een parallel met de besluitvorming tot compensatie in de toeslagenaffaire. De zogeheten Catshuisregeling, waartoe volgens Omtzigt eveneens overhaast is besloten, geeft iedere gedupeerde recht op 30.000 euro. „Te weinig voor zwaar getroffenen, veel te veel voor anderen.”

PvdA en GroenLinks vinden dat het kabinet voor een andere oplossing moet kiezen. Zij willen dat de regering een prijsplafond instelt om de energierekening van huishoudens te maximeren.