Aan de kerktoren wappert de vlag van Egmond, in de kleuren geel en rood. Een hobbelig klinkerpaadje leidt naar de voordeur. Op het pad staat een tweepoot uitgespreid met de tekst ”Slotkapel, open”. Boven de deur zijn harde letters ingegraveerd in het steen: ”Int jaer ons Heren MCCCCXXX doe leit Jan va Egmont Jongher den eersten steen”.

In de kerktuin staat een monument onder de bomen, ter nagedachtenis aan René Descartes, filosoof en wiskundige. Hij woonde zeven jaar in Egmond. Zijn vrouw Helena Jans werd in 1680 in de slotkapel begraven.

Geridderd

Binnen, bij het hek van de dooptuin, staat Jos Hof. Hof (73) geeft al veertig jaar rondleidingen in de kapel, is er zelfs voor geridderd. Op 2 oktober 1982 leidde hij voor de eerste keer mensen rond. Hij doet ’t nog steeds, en is nog niet van plan ermee te stoppen. Wat hem boeit, is geschiedenis, die van Egmond en die van het slot en de slotkapel. Alle jaartallen zitten in z’n hoofd. Het belangrijkste is voor hem 1430. In dat jaar werd de kapel gebouwd in opdracht van Jan II van Egmond.

„Deze kerk is een restant van de rijke historie. Ik prijs me gelukkig dat ik dat aan mensen mag vertellen. Wat we hier aan kennis van de geschiedenis hebben vergaard en verzameld, wil ik graag doorgeven aan het komende geslacht. Is geschiedenis niet populair? Ik ervaar dat anders. Ik word er blij van. Nogal ja.”

Beethoven

Aan weerszijden van de preekstoel staan rieten stoelen op een natuurstenen vloer vol oude zerken. Onder het orgel van Bakker & Timmenga zijn een paar receptietafeltjes geplaatst, afgedekt met witte stukken doek. Aan het houten gewelf hangen drie kroonluchters en een klein koopvaardijscheepje. Tegenover de kansel bevindt zich de familiebank, voor de familie Van Egmond. Rechts van de kansel wordt het oude avondmaalsstel bewaard, samen met de oude Statenbijbel. Uit speakers klinkt zacht de krachtige ouverture ”Egmond” van Ludwig von Beethoven.

Met weidse gebaren en brede armzwaaien wijst Hof naar al het moois, bijvoorbeeld naar de glas-in-loodramen, allemaal geschenken, van de Staten van Holland, van de stad Alkmaar, van Haarlem en Enkhuizen, van Purmerend en Monnikendam. In een glazen vitrine zijn de vrijwillige bijdragen van bezoekers zichtbaar, allemaal briefjes, van vijf, tien en twintig euro.

Kerkdiensten

Op 4 juni 1983 hield de kleine hervormde gemeente van Egmond aan den Hoef en Egmond-Binnen haar laatste officiële dienst in de kapel. De kapel was er ernstig aan toe, dreigde zelfs gesloopt te worden. Vier jaar later werd de kapel verkocht aan Stichting Restauratie Slotkapel. Nu belegt de protestantse gemeente Egmond enkele malen per jaar weer een kerkdienst in de slotkapel. Verder is de kerk beschikbaar voor uiteenlopende activiteiten. Hier kunnen mensen trouwen en rouwen, lezingen houden en concerten beluisteren. Hof: „We zijn gastvrij, zolang mensen maar beseffen dat dit een kerkgebouw is. Daar moet wel respect voor zijn. Dit is geen restaurant en geen theater. Hier gaan we geen ruilbeurs organiseren, en geen polonaise of een disco-avond. Iemand zei eens: „Meneer Hof, als we nu de dooptuin eens weg zouden halen, dan hadden we meer ruimte voor tafeltjes.” Kijk, en dat gaan we dus niet doen.”

Het kerkhof

Buiten ligt de algemene begraafplaats, eigendom van de protestantse gemeente Egmond. Rechts van de kapel liggen de oude graven, links de nieuwe. Hier zijn de lichamen aan de aarde toebetrouwd van hen die reeds zijn voorgegaan, een echtgenote, een vader, een grootmoeder, een kind, „een lieverd.” Teksten spreken van versteend verdriet: „Jij leeft voort aan Gene zijde”, en: „Tot in het nieuwe land, ergens aan de Overkant.”