Johan en Cornelis de Witt uit Dordrecht waren in de zeventiende eeuw prominente Nederlanders. Johan de Witt was raadspensionaris van Holland en daarmee in feite de machtigste man van de Republiek. Zijn broer Cornelis, die ook diverse politieke ambten bekleed heeft, werd in 1672 beschuldigd van verraad en gevangengezet in de Gevangenpoort in Den Haag. Toen zijn broer Johan bij hem op bezoek was, heeft een menigte hen op 20 augustus 1672 te pakken gekregen en op een vreselijke manier afgeslacht. De lynchpartij was onderdeel van een politieke omwenteling in de Republiek, waarbij de Staatsgezinden plaatsmaakten voor de Oranjegezinden. Stadhouder Willem III werd de belangrijkste man in Nederland.

Hans Berrevoets is woordvoerder van de Dordtse initiatiefgroep ”Dochters en Zonen van Dordrecht”, die aan Johan en Cornelis de Witt aandacht wil besteden.

Wat doet de initiatiefgroep?

Berrevoets: „We willen aandacht voor de moord op de De Witten. Zaterdag is er een herdenkingsbijeenkomst bij hun standbeeld op de Visbrug. Maar we willen ook inzoomen op hun levens. Cornelis de Witt werd in 1623 geboren, zijn broer Johan in 1625, bijna vierhonderd jaar geleden. Hun vader, Jacob de Witt, overleed in 1674, nu bijna 350 jaar geleden.”

Was Jacob de Witt ook een belangrijk man?

„Hij was een belangrijk bestuurder van Dordrecht en was er zes keer burgemeester. Tijdens de bestandstwisten tussen de remonstranten en contraremonstranten koos hij partij voor Maurits en de contraremonstranten. Hij werd penningmeester van de Dordtse synode.”

Maar hij kwam toch in botsing met stadhouder Willem II?

„Willem II deed niet alles goed. Hij pleegde in 1650 een staatsgreep en liet toen een aanslag plegen op de stad Amsterdam, die overigens mislukte. Jacob de Witt had zich verzet tegen de politiek van de stadhouder en hij werd met anderen op kasteel Loevestein gevangengezet. Na korte tijd werd hij vrijgelaten. Dat hij zich verzette tegen de koers van stadhouder Willem II wil echter niet zeggen dat hij geen trouw lid van de kerk was.”

Hoe was dat met Johan de Witt?

„Hij voer inderdaad een politieke koers die tegen het Oranjehuis gericht was, vooral veroorzaakt door de gevangenneming van zijn vader. Maar ook Johan en Cornelis de Witt waren belijdend lid van de Gereformeerde Kerk. Over hen is niet bekend dat ze afwijkende standpunten innamen in geloofskwesties.”

Is Dordrecht te kenschetsen als een anti-Oranjestad?

„Dat is zeker niet het geval. In de oudste stad van Holland werd in 1572 de eerste Statenvergadering gehouden, waarbij Marnix van Sint Aldegonde aanwezig was als afgevaardigde van prins Willem van Oranje. In 1672 was het stadsbestuur na de omwenteling niet meer tegen de prins. In 1747 had de terugkeer van een Oranje als stadhouder de instemming van Dordrecht. In 2019 is er in de stad een standbeeld van Willem van Oranje gekomen, in de buurt van het standbeeld van de De Witten.”