Toen de oorlog in Oekraïne op 24 februari uitbrak, kwam Wilma van den Berg-Kooijman uit Asperen meteen in actie. De eigenaresse van MarieOlief in Leerdam en Sliedrecht, twee winkels met „goede tweedehandskleding”, was net bezig de wintercollectie te vervangen door de zomercollectie. „Normaal gaat de resterende kleding naar bijvoorbeeld Wit-Rusland of Hongarije, maar nu dacht ik direct aan Oekraïne.”

Na een oproep op Instagram kwamen tien vrouwen Van den Berg helpen om alle kleren in zakken te doen. „Een paar dagen later ging er 1500 kilo kleding met een transport van de Maranathakerk in Rotterdam naar Oekraïne. Het duurde niet lang of er kwamen ook Oekraïense vluchtelingen naar Sliedrecht, waar ze eerst werden opgevangen in een sporthal en later in gastgezinnen. Zij vonden al snel de weg naar mijn winkel.”

Oud schoolgebouw

In juli kregen enkele tientallen Oekraïense vluchtelingen onderdak in een oud schoolgebouw in haar woonplaats Asperen, waar haar man hervormd predikant is. Onder hen zijn enkele Iraniërs die in Kiev geneeskunde studeerden en nu door de oorlog in Oekraïne naar Nederland zijn gevlucht. „Zij kwamen hier met één rugzak en hadden verder helemaal niets. Een van hen had zelfs haar bril niet meer kunnen pakken toen ze halsoverkop moest vertrekken. Ze heeft vier maanden zonder bril geleefd, waardoor ze maar 30 procent zag.”

Tijdens een speciale avond in Leerdam mochten de vluchtelingen elk zeven tot tien kledingstukken uitzoeken. Een van hen, Ania, was een vrouw uit de Oekraïense stad Cherson die „uitermate creatief” is. Zij maakte inmiddels op de kinderafdeling van MarieOlief in Leerdam een muurschildering, „een soort oerwoud met drie aapjes.” Afgelopen week rondde ze het kunstwerk, waaraan ze twee weken intensief had gewerkt, af. „Ze ging tot kwart voor één ’s nachts door om er de laatste hand aan te leggen.”

Van den Berg vindt het mooi dat een vluchteling op deze manier haar talenten kan inzetten. Intussen toonden anderen interesse in haar werk, waardoor de Oekraïense mogelijk binnenkort enkele opdrachten van derden krijgt. „Ik hoop dat ze hierdoor uiteindelijk in haar levensonderhoud kan voorzien.”

Ook de Iraanse vluchtelingen willen niet stilzitten, merkt Van den Berg. „Zij hopen dat ze hier hun studie geneeskunde kunnen afronden.” Sommigen toonden interesse in het christelijk geloof. „Ze weten er nog weinig van, maar staan ervoor open. Mijn man ontmoet hen nu geregeld om met hen over de Bijbel te spreken. Deze mensen zijn heel hongerig. Het is bijzonder dat ze op ons pad zijn gekomen.”

Winkel Kesteren

Kort nadat de eerste Oekraïners in maart in de gemeente Neder-Betuwe arriveerden, ging Annelies Bunt-Berends uit Ochten op zoek naar kleding voor de vluchtelingen. „Ik dook m’n eigen kast en een kringloopwinkel in, en bracht kleren weg. Er was op dat moment nog niet veel. De vluchtelingen konden kiezen uit drie truien, twee rokken en een broek. Ik zag aan hun ogen dat ze daar ongelukkig mee waren en dacht: Dit moet anders, menswaardiger.”

Bunt benaderde de eigenaar van een leegstaand winkelpand in Kesteren en kreeg toestemming om dit tijdelijk te gebruiken als kledingwinkel voor Oekraïners. „Er werd intussen steeds meer kleding ingezameld. Ik ging op zoek naar rekken en hangers om een winkel in te richten. Op 12 april kreeg ik de sleutel en op 4 mei gingen we open. Oekraïners mogen maximaal tien kledingstukken gratis uitzoeken. Voor een klein bedrag verkopen we ook wat verzorgingsproducten. Van de opbrengst schenken we koffie.”

Al snel merkte Bunt dat de winkel, die drie dagdelen per week geopend is, niet alleen voorzag in de behoefte aan kleding. „Het werd voor onder andere de Oekraïense begeleiders in twee kindertehuizen in Kesteren ook een plek om er even uit te zijn. Ze kunnen hier rustig zitten, koffiedrinken en een praatje maken. Het is een uitje voor ze.”

Naastenliefde

Bunt, lid van de hersteld hervormde gemeente in Kesteren, startte het initiatief vanuit „naastenliefde”, maar wilde er geen christelijk etiket op plakken. „Dat zou voor sommige mensen de drempel verhogen om hier binnen te lopen. We hebben nu een groep vrijwilligers met diverse achtergronden, christenen en niet-christenen, onder wie eenzame mensen die graag iets voor een ander wilden betekenen. Zelf doen ze hier nieuwe contacten op. Zo heeft een van de vrijwilligers die net haar baan kwijt was via een andere vrijwilliger weer werk gevonden.”

Ook vluchtelingen helpen graag een handje mee. „Aan het begin van de zomervakantie zijn we twee weken dicht geweest om alles weer helemaal op orde te maken. Een Oekraïense vrouw zei: We komen helpen! Samen met drie anderen is ze hier druk geweest. Dat was heel mooi.”

Hoe lang de kledingwinkel blijft bestaan, weet Bunt niet. „Het pand waarin we zitten, wordt in oktober gesloopt en ik heb nog geen andere plek. Mijn uitgangspunt is: dit is op mijn pad gekomen en ik heb kracht gekregen om dit te doen. Als de winkel na oktober doorgang moet vinden, zal er wel een oplossing komen. Daar vertrouw ik op.”