Donderdag werd bekend dat de Russische staatsoliemaatschappij Rosneft het grootste productieonderdeel van de Russische oliemaatschappij Yukos, Yuganskneftegaz, overneemt.

Rosneft nam het onderdeel voor een nog onbekend bedrag over van het investeringsvehikel Baikalfinansgroup, dat Yuganskneftegaz zondag op een veiling voor 9,35 miljard dollar had gekocht.

Het staatsolieconcern Rosneft, geleid door de Kremlin-medewerker en de aan president Poetin gelieerde ex-KGB-agent Igor Setsjin (44), bereidt momenteel een fusie voor met de eveneens door de Russische staat gecontroleerde gasmonopolist Gazprom.

Wanneer beide bedrijven fuseren, ontstaat hiermee het grootste olie- en gasconcern van Rusland. De overheid verwerft dan een belang van 51 procent in het nieuwe fusiebedrijf.

De Russische president Vladimir Poetin verdedigde donderdag tijdens een persconferentie in Moskou fanatiek de feitelijke renationalisering van Yuganskneftegaz. De staat zou volkomen legale marktmechanismen hebben gebruikt om zijn belangen te dienen. „Staatsbedrijven hadden net als andere marktspelers het recht om Yuganskneftegaz te kopen.”

Poetin rechtvaardigde de gevolgde strategie door te verwijzen naar de schimmige privatiseringen van begin jaren negentig, toen de pareltjes van de Sovjet-staatsindustrie voor een appel en een ei in handen kwamen van enkele aan de toenmalige regering gelieerde zakenlieden. „Dat gebeurde door middel van slimmigheidjes en kunstgrepen, die voor een deel strijdig waren met de wet.”

De nieuwe eigenaren ontpopten zich tot zogenoemde oligarchen die behalve economische ook steeds meer politieke invloed opeisten. Een van hen is voormalig Yukos-leider Michail Chodorkovski, die het bedrijf uitbouwde tot de meest efficiënte, de meest transparante en de meest winstgevende oliemaatschappij van Rusland.

Ruim een jaar geleden werd Chodorkovski gearresteerd op verdenking van grootschalige belastingontduiking en fraude en begon het Kremlin aan de bewuste vernietiging van Yukos door het indienen van miljarden dollars aan vermeende belastingachterstanden.

Yukos heeft inmiddels aangekondigd Rosneft voor de rechter te zullen dagen. Ze gebruikt daarbij de uitspraak van een rechtbank in de Amerikaanse stad Houston, dat vorige week een verbod op de veiling van Yuganskneftegaz verordonneerde. Maar analisten geven Yukos weinig kans, aangezien de nieuwe eigenaar de soevereine staat Rusland waarop de uitspraak niet van toepassing zou zijn.