Roekeloos, gevaarlijk en onverantwoordelijk; zo betitelde columnist Thomas L. Friedman woensdag op de voorpagina van de New York Times het bezoek van Pelosi aan het meest besproken eiland ter wereld. De voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden landde dinsdag op de luchthaven in Taipei en reisde woensdag weer door naar Zuid-Korea. Tijdens haar korte verblijf sprak ze onder meer het parlement toe en gaf met president Tsai Ing-wen een persconferentie. Vooraf had China de VS gewaarschuwd voor dit bezoek. De Chinese president Xi Jinping gaf zijn Amerikaanse evenknie Joe Biden te verstaan „niet met vuur te spelen” voor wat betreft Taiwan.

Volgens Friedman kan er niets goeds voortkomen uit Pelosi’s bezoek, dat volgens hem slechts „puur symbolisch” is. Het zou er, aldus de columnist, zelfs toe kunnen leiden dat de Verenigde Staten tegelijkertijd indirect in conflict kunnen komen met Rusland en China, allebei staten die over nucleaire wapens beschikken.

„Een wat wilde en oververhitte reactie”, zo betitelt Van der Wees woensdagmiddag in een telefonische reactie de bijdrage van de bekende columnist. Hij juicht het juist toe dat Pelosi niet is gezwicht voor Chinese bedreigingen en binnenlandse bedenkingen (Biden zei vorige week dat defensie hem had laten weten dat het bezoek „op dit moment geen goed idee” was). „Pelosi heeft altijd veel aandacht gevraagd voor mensenrechten en democratie in Hongkong, Xinjiang en Tibet. Ze ziet hoe China de vrijheden in deze voorheen autonome gebieden steeds meer beknot en geeft een duidelijk signaal af dat het zo niet langer kan.”

Chinese krachtpatserij

Voor Taiwan is Pelosi’s komst een heel duidelijke opsteker, vindt Van der Wees. „Taiwan heeft zich ontwikkeld tot een bloeiende democratie. Met Japan, Zuid-Korea en in zekere zin India is het een van de weinige democratieën in de regio. Verder heeft het zich met zijn industrie van geavanceerde chips onmisbaar gemaakt voor de wereldeconomie. Dat zo’n hoge Amerikaanse politicus een bezoek brengt, wordt ervaren als erkenning van de democratische verworvenheden van Taiwan en als signaal dat China niet met militaire druk het eiland in de hoek moet zetten.”

China gebruikte grote woorden om te voorkomen dat Pelosi een tussenstop zou maken in Taiwan. Volgens Van der Wees is dat typerend voor de Chinese handelwijze, die hij typeert als ”wolf warrior diplomacy”: door middel van bluf druk uitoefenen en zo mensen in een hoek te drukken. „Gelukkig heeft Pelosi zich niet laten intimideren door de Chinese krachtpatserij. Had ze dat wel gedaan, dan zal China niet nalaten Taiwan verder in een isolement te drukken. Het is nu zaak om stevig in de schoenen te blijven staan.” Persoonlijk komt Pelosi misschien op een Chinese sanctielijst te staan en mag ze het land niet meer in, maar de oud-diplomaat denkt dat zij daar eerder blij dan rouwig om zal zijn.

Amerika heeft lering getrokken uit de bejegening van Poetin, analyseert de Taiwankenner. „Op de Russische dreiging richting Oekraïne werd te zwak gereageerd. Met Pelosi’s bezoek is een duidelijk signaal afgegeven dat China geen pogingen moet doen om Taiwan onder de voet te lopen, want dan heeft het een probleem.”

Respecteren

De oud-diplomaat wijst erop dat de VS woord en daad hand in hand laten gaan doordat ze ook een aantal oorlogsschepen richting Taiwan stuurden. Ondanks alle retoriek zal China ervoor passen om de situatie niet uit de hand te laten lopen, denkt Van der Wees. „Het heeft zichzelf in een hoek gedrukt door te overreageren. Ik denk dat de Chinezen aardig wat lawaai zullen maken en tot dicht tegen de territoriale wateren aan zullen gaan met hun oefeningen, maar dat het daarbij blijft. Want als China te ver gaat, komt het in conflict met de VS. Niet voor niets heeft Biden al drie keer gezegd Taiwan te zullen verdedigen als China het eiland aanvalt.”

Nog een reden voor China om zich in houden, is volgens Van der Wees dat het zich met militair ingrijpen in de eigen vingers zou snijden. „Vanwege de vele lockdowns om het coronavirus in te dammen, zit de economie in het slop. De machthebbers in Peking weten heel goed dat een crisis in de Straat van Taiwan de Chinese bedrijvigheid direct zal raken. De VS handelssancties opleggen is ook geen optie voor China, want dat zorgt in eigen land voor minder export en verlies van banen.”

Als de kruitdampen zijn opgetrokken, zal China volgens Van der Wees Amerika’s zienswijze respecteren. „Want het bezoek van Pelosi betekent geen verandering in het één-China-beleid en is daarom geen wijziging van de status quo.”