LNV-minister Staghouwer: Laten we in gesprek gaan
De ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en voor Natuur en Stikstof vinden dat de boerenacties op de snelwegen te ver gaan. Vrijwel gelijktijdig publiceerden zij tweets waarin ze actievoerders vroegen geen snelwegen te blokkeren, maar met het kabinet om tafel te gaan.
„De acties van gister en vandaag op en rond snelwegen waarbij anderen in gevaar worden gebracht zijn onacceptabel”, twittert Christianne van der Wal (Stikstof). Ze toont begrip voor „grote zorgen” die leven „als gevolg van de noodzakelijke aanpak om de natuur te herstellen”. „Maar ik roep iedereen met klem op om de rust te bewaren. Er is ruim de tijd om het gesprek met elkaar te voeren.”
Minder steun en begrip
Ook minister van LNV Henk Staghouwer vindt dat de protesten van de laatste twee dagen te ver gaan. „De radicale acties van een groep boeren op en rond snelwegen, het intimideren van bedrijven die opruimwerkzaamheden verrichten en politici bedreigen, veroordeel ik ten zeerste.” Hij zegt dat de daden „van deze kleine groep boeren” ertoe zullen leiden „dat er vanuit de samenleving steeds minder steun en begrip is”, en roept de activisten eveneens op om de tafel te gaan. De drie boerenorganisaties LTO, Agractie en Farmers Defence Force weigeren dat tot nu toe.
Achter de schermen
Het kabinet reageert vooralsnog uitsluitend schriftelijk op de oplopende spanningen en op berichten over intimidatie en bedreigingen en onveilige verkeerssituaties rondom de boerenprotesten. Het kabinet is met reces. Premier Mark Rutte twitterde eerder op de donderdag dat er achter de schermen wel wordt doorgewerkt. „De meest betrokken ministers en ikzelf staan in nauw contact”, schreef hij.
Tijdens het reces zijn sinds vorige week vier bewindslieden aangewezen die namens het kabinet als vervanger kunnen optreden. Deze week is dat minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot. Zij is volgens haar woordvoerder in het land.
‘Extremistische’ acties
Tegen boerenacties zoals die van de afgelopen dagen moet hard en strafrechtelijk worden opgetreden. „Deze mensen beschouw ik niet als actievoerders, maar als extremisten. Ik adviseer iedereen om niet het gesprek (proberen) te voeren met de extremisten, want dat helpt niet en geeft hen een podium dat ze niet verdienen.” Dat zegt de Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls, als voorzitter van het Veiligheidsberaad, in een reactie op acties van de afgelopen dagen en de gevolgen daarvan.
Tandvlees
Ook de Nederlandse Politiebond (NPB) maakt zich zorgen over de boerenprotesten, zegt voorzitter Jan Struijs. „Politiemensen lopen op hun tandvlees”, aldus Struijs, die ziet dat de politie overbelast en onderbezet is.
Vanwege de protesten moet de politie opschalen, waardoor ander werkt blijft liggen, zegt de NPB-voorzitter. „Intimidaties en bedreigingen moeten onderzocht worden, bijvoorbeeld die richting Rijkswaterstaat. Die zijn hartstikke ernstig, maar andere ernstige zaken blijven daardoor langer liggen, zoals zware zeden- en geweldsdelicten. Je betaalt er een grote prijs voor.”
Struijs kan zich voorstellen dat sommige mensen de indruk krijgen dat de politie te weinig doet, maar volgens hem treedt de politie op naar eer en geweten „en met de mensen die we hebben”. „Maar je bent wel de schaarste aan het verdelen. Naast de protesten zijn er ook veel andere 112-meldingen, zoals over dronken jongelui.”
De voorzitter van de politiebond vindt het belangrijk dat mensen hun verontwaardiging over de agressie en het geweld blijven uitspreken. „Demonstreren is prima, maar niet op deze manier. Dat de politie zich niet met andere werkzaamheden kan bezighouden, brengt ook burgers in gevaar.”
Buitenproportioneel
Logistieke vervoerders zeggen begrip te hebben voor de acties van de boeren, maar roepen op ermee te stoppen. Grote vervoerder Jan de Rijk zegt dat de schaal van de acties nu groter is dan eerder en ook langer duurt. „Ik heb het gevoel dat het uit de hand loopt. Dit moet niet te lang duren, laten we vandaag stoppen”, zegt topman Fred Westdijk. Commercieel directeur Onno Franken van transportbedrijf Van Rooijen noemt de acties „buitenproportioneel”.
Meerdere wegen in het land, waaronder de A1 bij Voorst, een belangrijke doorvoerroute naar Duitsland, waren donderdagochtend afgesloten als gevolg van acties waarbij afval is gedumpt. Ook waren strobalen aangestoken en meerdere toe- en afritten afgesloten met in donker plastic gewikkelde hooibalen.
Franken zegt dat iedereen mag demonstreren, „maar niet op deze manier”. „Mensen die er niks aan kunnen doen worden gestraft en met name de verkeersveiligheid komt in het geding.” Westdijk vindt het „jammer” dat de acties zo lang duren. Ook waarschuwt hij dat de publieke opinie over de boeren kan kantelen. „Die hooibalen kunnen echt niet”, vindt hij. „Ze moeten nu om tafel met de regering.”
Transportbedrijf De Rijk zegt „niet op de acties te kunnen plannen”, omdat niet duidelijk is waar ze gaan plaatsvinden. Met alle gevolgen van dien voor logistieke bedrijven die hun spullen moeten rondbrengen. Van Rooijen zegt al „uren” vertraging te hebben gehad door files als gevolg van de acties en er ook „geen rekening” mee te kunnen houden in de planning. „We kijken of er een binnendoorroute is, anders is het aansluiten”, aldus Franken.
De Rijk, goed voor circa 850 trucks, neemt nog geen maatregelen, maar benadrukt wel dat de druk op planners fors is door tekorten bij klanten en de vakantie. Desondanks zegt Westdijk nog genoeg planners te hebben. „Verstoringen overdag zijn natuurlijk jammer, je hebt al moeite genoeg om de planning rond te krijgen. Hoe meer verstoringen erin zitten, hoe lastiger het is.”
Franken spreekt al van gevolgschades die „in de tienduizenden euro’s lopen”, zoals tientallen zendingen die niet afgeleverd konden worden door eerdere acties. Klanten zijn volgens Franken begripvol. Van Rooijen rijdt met ongeveer honderd trucks in het land.
Over geleden schade kon Westdijk nog geen uitspraken doen, maar bepaalde klanten krijgen hun spullen niet op tijd. Winkeliers, waar bijvoorbeeld alleen in de ochtend afgeleverd mag worden, moeten soms een dag wachten.
