De twee partijen doen in 2024 zelfstandig mee aan de verkiezingen voor het Europees Parlement (EP), zo meldden zij donderdagochtend. In het persbericht wijzen ze erop dat de verschillen in stemgedrag tussen de twee in de afgelopen jaren zijn toegenomen. „Tegelijkertijd vinden beide partijen elkaar op belangrijke christelijke thema’s.”

„Op grote thema’s als migratie en klimaat en de Europese samenwerking zijn de verschillen tussen onze partijen steeds duidelijker zichtbaar”, aldus ChristenUnie-voorzitter Ankie van Tatenhove. Het opereren vanuit verschillende fracties heeft dat volgens haar versterkt.

Tot de EP-verkiezingen van 2019 zaten zowel CU als SGP in de ECR-groep, één van de fracties die het Europarlement rijk is. De CU wilde niet bij de ECR blijven als Forum voor Democratie daarbij aansloot. Dat gebeurde wel, waarna de CU aanhaakte bij de Europese Volkspartij, een andere fractie in het EP. De SGP bleef lid van de ECR.

„De kiezer heeft het recht om te weten waar die voor kiest bij een stem op een bepaalde lijst”, stelt Van Tatenhove. „De conclusie is dat dat voor een gezamenlijke CU-SGP-lijst steeds diffuser is geworden. Dat ondergraaft de geloofwaardigheid van zo’n gezamenlijke lijst.”

Verstandig

De SGP spreekt van een pijnlijke breuk en betreurt het dat hiermee een einde komt aan bijna veertig jaar gezamenlijk optrekken in het EP. De partij vindt dat het „ondanks de serieuze verschillen die er zijn, goed en verstandig zou zijn geweest om samen verder te gaan.”

„Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen”, aldus SGP-partijvoorzitter Dick van Meeuwen. „En dat is de kracht van het christelijke geluid. Door samen te werken wisten we dit geluid te versterken op thema’s als christenvervolging, bescherming van het (ongeboren) leven en de positie van Israël.”

De SGP’er wijst erop dat het CU-besluit „om de samenwerking op te zeggen”, kan leiden tot het verlies van een zetel of zelfs tot het verdwijnen van beide partijen uit het EP. Desondanks ziet de SGP de toekomst met vertrouwen tegemoet. De partij merkt naar eigen zeggen dat haar eurokritische en christelijke geluid breed wordt gedragen.

Afzwaaien

De twee in 2019 verkozen Europarlementariërs van de CU-SGP-lijst zijn CU’er Peter van Dalen en SGP’er Bert-Jan Ruissen. Naar verluidt zwaait Van Dalen na deze termijn af. Vermoedelijk trekt Anja Haga de CU-kar bij de komende EP-verkiezingen. De partijen laten zich er in het persbericht niet over uit of deze wisseling van de wacht van invloed is geweest op de breuk.

De kans dat Ruissen zijn zetel in 2024 verliest, is reëel. Nederland heeft 29 zetels in het EP. Voor één volle zetel moet bijna 3,5 procent van de stemmen worden behaald. CU en SGP scoorden in 2019 gezamenlijk 6,83 procent. In 2014 was dat 7,67 procent en in 2009 6,82 procent. Aangezien de SGP landelijk gezien steevast minder stemmen in de wacht sleept dan de CU, is de kans aanzienlijk dat alleen de CU in 2024 een zetel haalt.

Dát er sprake is van een Brusselse breuk, komt in elk geval voor insiders niet als een verrassing. Wel valt op dat het besluit al krap twee jaar voor de stembusgang valt. Doorgaans wordt pas in een latere fase het verkiezingsprogramma geschreven. Kennelijk scheiden de wegen dus niet na een poging om tot een gemeenschappelijk document te komen. Daarvoor is het te vroeg. De partijbesturen spraken recent over de mogelijkheden van een gezamenlijke lijst. Na diverse overleggen met de SGP besloot de CU geen vervolg te geven aan de CU-SGP-lijst, aldus het persbericht.