Wetenschapper over aardbevingsrisico’s: Eigenlijk iedereen is in een tunnel terechtgekomen
Er is „zwaar onvoldoende aandacht” geweest voor de aardbevingsrisico’s die de gaswinning in Groningen met zich meebracht. Alle betrokken partijen zijn begin jaren ’90 in een tunnel terecht gekomen tot aan de bewuste beving in Huizinge in 2012.
Dat stelde wetenschapper Hans de Waal dinsdag in een openbaar verhoor bij de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen. Volgens De Waal zat „eigenlijk iedereen die erbij betrokken was” in die tunnel, van organisaties als TNO en het KNMI tot aan SodM, het ministerie van Economische Zaken en de NAM.
De tunnel ontstond op het moment toen de NAM besloot begin jaren ’90 de prognoses bij te stellen. Tot dan toe waren de betrokken partijen het erover eens dat de bodem om en nabij de 65 centimeter zou dalen als gevolg van de gaswinning. Het bedrijf paste die verwachting aan naar circa 35 centimeter.
Met die beslissing schoof de NAM het wetenschappelijke model van De Waal terzijde. Zijn onderzoek vormde de basis voor de voorspelling dat de bodem 65 centimeter zou dalen. De wetenschapper kwam tot die conclusie nadat hij eind jaren ’70 in dienst van Shell onderzoek had gedaan naar de gevolgen van gaswinning op bodemdaling.
Enthousiast
Begin jaren ’80 werden de conclusies van De Waal alom gedeeld. Gerenommeerde wetenschappers waren enthousiast over zijn onderzoeksresultaten. Ook de NAM omarmde het model. In 1985 is De Waal op dit onderwerp gepromoveerd in Delft.
Begin jaren ’90 veranderde de zaak. De NAM wilde een onafhankelijke review van de wetenschappelijke conclusies van De Waal. Die is uitgevoerd door experts van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), betaald door de NAM, met als conclusie dat De Waals model niet deugde. Daarop stelde het bedrijf de prognoses bij.
Volgens De Waal was er „geen reden” om zijn model aan de kant te schuiven. Hij weet dertig jaar later nog steeds niet wat er op de achtergrond gespeeld heeft rondom het besluit om een second opinion aan te vragen. De wetenschapper ziet het als een taak voor de enquêtecommissie om daar opheldering over te geven.
De Waal is tijdens de review niet benaderd door de Amerikaanse onderzoekers. „Dat is erg vreemd, zeer ongebruikelijk. Vanuit de wetenschappelijke integriteit is dat niet goed, helemaal verkeerd”, aldus de Waal. „Ik was vanaf 1990 een persona non grata bij de NAM. Niet heel erg sterk, maar toch. Ik had ze misleid, ze wilden meer niet zo heel veel met mij te maken hebben op dat moment.”
Pas in 2016 omarmde de NAM opnieuw het model van De Waal. Reden daarvoor was dat andere verklaringsmethoden niet konden uitleggen waarom bodemdaling nog steeds door kan gaan nadat de gasproductie gestopt is.
