Tijdens de Shangri-La Dialogue in Singapore, een jaarlijkse conferentie waarop topfunctionarissen uit de VS, Azië en Europa met elkaar spreken over vrede en veiligheid in de wereld, kwam het tot een verhitte woordenwisseling tussen Amerika en China over Taiwan.

Het begon heel gematigd met een ontmoeting op 10 juni tussen de Amerikaanse delegatie, geleid door minister van Defensie Lloyd Austin, en de Chinese delegatie, geleid door minister Wei Fenghe. Beide delegaties benadrukten dat communicatie belangrijk is voor het verminderen van risico’s.

Maar vrijwel direct daarna brak er een Chinese propagandacampagne los. Daarin werd ten onrechte gesteld dat Wei tegen Austin had gezegd dat China „niet zou aarzelen om over Taiwan een oorlog te beginnen” en „elk complot richting Taiwanese onafhankelijkheid zou vermorzelen.” Volgens Amerikaanse functionarissen had zo’n discussie helemaal niet plaatsgevonden.

In zijn toespraak tot de conferentie op 11 juni hekelde Austin, in aanwezigheid van Wei, China’s steeds „dwingendere en agressievere” opstelling in territoriale conflicten. Hij sprak van een „alarmerende” toename van incidenten tussen Chinese vliegtuigen en schepen en die van andere landen. Ook bekritiseerde hij China’s „destabiliserende” omgang met Taiwan.

De minister van Defensie benadrukte eveneens dat Washington de Amerikaanse capaciteit in stand zou houden die nodig is om elke dreiging richting Taiwan te weerstaan. Austin herhaalde daarmee de toezegging van president Biden dat hij Taiwan zou helpen verdedigen in het geval van een Chinese aanval. Deze kwestie kwam naar voren tijdens een persconferentie op 23 mei in Tokio. CBS-verslaggeefster Nancy Cordes vroeg toen aan Biden: „Om voor de hand liggende redenen willen de VS niet direct militair betrokken raken bij het conflict in Oekraïne. Bent u bereid om militair betrokken te raken om Taiwan te verdedigen als het erop aankomt?” „Ja”, antwoordde Biden direct. „Dat is de toezegging die we hebben gedaan.” Dit was al de derde keer dat de Amerikaanse president zo’n opmerking maakte.

Verhitte reacties

De opmerkingen van minister Austin zorgden voor een oververhitte reactie van de kant van China. In zijn toespraak stelde minister Wei dat de VS moeten ophouden zich te „bemoeien met China’s interne aangelegenheden.” Ook stelde hij dat China vrede en stabiliteit nastreeft en geen agressor is. „China’s toenemende macht is geen bedreiging”, zei Wei. „China’s ontwikkeling is een historische trend. Het is noch mogelijk, noch verstandig te proberen om die te stoppen.”

De onvrede die deze Chinese reactie opriep, is drieledig:

1. Taiwan is nooit een onderdeel van de Volksrepubliek China geweest. Dus is er geenszins sprake van een „interne aangelegenheid”.

2. De Chinese militaire manoeuvres vormen zeker wel een bedreiging voor de vrede en veiligheid in de regio. Dat wordt niet alleen zo door Taiwan ervaren, maar ook door andere landen, zoals Japan, Zuid-Korea, Vietnam en Australië.

3. De bevolking van Taiwan heeft lang gevochten voor de vrijheid en democratie op het eiland. Het Chinese autoritaire systeem is volstrekt onacceptabel voor de Taiwanezen. Zij willen, net zoals de bevolking van Oekraïne, vrijheid en democratie. Ze zullen zich keihard verdedigen tegen Chinese agressie.

Niet zonder reden riep president Zelenski, in zijn virtuele toespraak tot de Shangri-La Dialogue, de internationale democratische gemeenschap op om Taiwan te steunen, de vrede in de regio te bewaren en te voorkomen dat China het voorbeeld van Rusland volgt.

De auteur is voormalig Nederlands diplomaat en doceert geschiedenis van Taiwan aan de George Mason University in Fairfax (Virginia) en Amerikaanse betrekkingen met Oost-Azië aan de George Washington University Elliott School for International Affairs.