Of het aanpassen van de wet mogelijk is, is nog de vraag, omdat onderdeel ervan een Europese richtlijn is. „In Den Haag wordt altijd gezegd: het mag niet van Brussel, maar andere landen hebben ook niet zulke strenge regels als wij”, zegt BBB-voorvrouw Caroline van der Plas. „Elk land is soeverein.” Nederland is zeer ‘veedicht’ en heeft tal van kleine Natura 2000-gebieden.

Belangrijk onderdeel van het plan is het schrappen van deze kleine beschermde gebieden. „Er zijn veel minder problemen met stikstof in grote gebieden”, zegt JA21-leider Joost Eerdmans. „Moet je die allemaal laten vallen onder de natuurwet?”, vraagt hij zich af.

De partijen komen met een tienpuntenplan, gepresenteerd als initiatiefnota. Maar als het kabinet de wet niet wil aanpassen, zijn JA21 en BBB van plan dat samen te doen. Ze pleiten verder voor nauwer overleg met boeren en bedrijven en het beter meten van de bodem in plaats van de lucht om na te gaan wat het effect van stikstof is in de natuur. Intussen moet voor spoedwoningbouw een uitzondering op de stikstofregels komen.

„Het slot moet eraf”, zegt Eerdmans. De partijen presenteren hun plannen als alternatief voor het voorstel van het kabinet. „Dat gaat echt te ver”, vindt hij. „Het is een molensteen om de nek van de economie.” Van der Plas: „Het kabinet staart zich blind op het krimpen van de veestapel. We weten helemaal niet echt wat het effect daarvan is.”

Belangrijke vraag is of de plannen juridisch houdbaar zijn én of er genoeg draagvlak voor is. Een motie van JA21 en BBB om de Wet Natuurbescherming aan te passen werd dinsdag ruim verworpen. De partijen benadrukken wel dat de achterban van coalitiepartijen VVD, CDA en ChristenUnie zich roert wegens de stikstofdiscussie.