Taal: de Oekraïne

De Oekraïne was vanouds een regio. Het gebied is onderdeel geweest van verschillende rijken en staten. Van Polen-Litouwen, bijvoorbeeld. En van de Sovjet-Unie. Maar in 1991 werd het land zelfstandig. Omdat namen van landen nooit een lidwoord krijgen, werd de officiële naam daarom: Oekraïne. In de Bijbelse tijd was Libanon een regio. Daarom staat er in Psalm 72: „Is er een hand vol koren in het land op de hoogte der bergen, de vrucht daarvan zal ruisen als de Libanon.” Maar nu de regio een land is geworden, zegt niemand meer: „Beiroet is de hoofdstad van de Libanon.” De Achterhoek, de Betuwe, het Gooi en de Veluwe zijn ook regio’s met een lidwoord. Mocht laatstgenoemd gebied ooit een zelfstandig land worden, dan wonen Elspeters dus in Veluwe. Vroeger was Sudan ook een regio, de Sudan. En Congo evenzo. Het klinkt mij vreemd in de oren: dé Congo. Maar als je het vergelijkt met dé Amazone, is het wel begrijpelijk. Het bosrijke gebied waar die rivier door stroomt, wordt door velen „de Amazone” genoemd. Zo was het ook met de Congo; die regio heette zo vanwege de gelijknamige rivier die erdoor slingert. Het is overigens niet zo dat streeknamen per definitie een lidwoord hebben. Inwoners van Enschede wonen niet in dé Twente. En Lapland en Siberië doen het ook zonder de of het. Rondom Oekraïne is iets bijzonders aan de hand. Toen ik bijna een jaar geleden naar het Oost-Europese land ging, hoorde ik bijna alle oudere Nederlanders de landnaam mét lidwoord uitspreken. Zij waren in 1991 op z’n minst volwassen en zijn dus opgegroeid met „de Oekraïne.” Jongeren gebruikten de lidwoordloze optie. De laatste maanden hoor ik echter ook veel jeugdige types „de Oekraïne” zeggen. Het lijkt erop dat zij het taalgebruik van oudere mensen overnemen. Ik ben geen neerlandicus, maar volgens mij is dat hoogst uitzonderlijk. Meestal heeft het taalgebruik van jongeren een grotere invloed op ouderen dan andersom. Wat mij betreft blijven mensen Oekraïne de naam geven die hun het meest lief is. Maar het is officieel dus: Oekraïne. Wie die naam gebruikt, doet ook het meest recht aan de onafhankelijke status van het land – die nu zo zwaar bevochten wordt. Het lidwoord weglaten, zou je dus kunnen beschouwen als een stille uiting van verzet.

Taal: de Oekraïne

Cultuur & boeken | Taal

RD.nl in uw mailbox?