De predikant van Nijkleaster te Jorwerd kraakte zaterdagmorgen op het Bonifatius Festival in Vries (Drenthe) enkele harde noten over Bonifatius. Hij sprak tijdens een symposium in de Bonifatiuskerk.

Het festival is een initiatief van diverse organisaties in Vries om verbinding en samenwerking te bevorderen. Rondom de kerk was een middeleeuwse markt met verkopers in oude dracht. Op straat was zang en spel. In de kerk werd de Bonifatius Passie opgevoerd, een liturgisch drama op tekst en muziek, en daar was ook het Bonifatius-symposium.

Scherp

Ds. Wagenaar, die zich in het leven van Bonifatius verdiept heeft, begon positief over deze missionaris. Hij vertelde dat de onlangs heilig verklaarde rooms-katholieke geestelijke Titus Brandsma grote bewondering voor hem had.

Maar al snel kwam hij met kritiek op de kerkstichter. Volgens ds. Wagenaar was voor Bonifatius het zwaard nooit ver weg. Op schilderingen staat de man steevast afgebeeld met staf, zwaard en Bijbel. „Dat zwaard paste bij hem. Daarmee hakte hij heilige eiken om. Ook figuurlijk was hij een man van het zwaard. Hij ging uit van een rechte kerkelijke lijn en was scherp met zijn tong. Hij had geen respect voor de inheemse taal en cultuur, gewoonten en tradities en de traditionele godsdienst.”

Over het einde van zijn leven zei ds. Wagenaar: „Men zegt dat Bonifatius vermoord is, maar dat kun je ook anders uitleggen. Hij had een heel leger militairen bij zich. Op een vroege ochtend ontstond er een schermutseling. Is hij vermoord of omgekomen in de slag?”

En hoe zit het dan met de Bijbel die Bonifatius toen boven zijn hoofd hield? Ds. Wagenaar: „Je kunt dat beeld met de Bijbel en het zwaard ook zien als een symbool van militaire onderwerping of van de verminking van de Bijbelse boodschap door het zwaard.”

Zijn slotconclusie was: „Van Bonifatius kunnen we vooral leren hoe het niet moet.”

Toch erkende de predikant dat Bonifatius veel betekend heeft voor de kerstening van delen van Europa en voor de organisatie van de kerk, vooral door zijn passie voor het Evangelie. Hij vroeg zich af of het mogelijk is het vuur van de missionaris vast te houden en het zwaard los te laten. Ds. Wagenaars idee is om bij het brengen van het Evangelie zo veel mogelijk aan te sluiten bij de gewoonten van de bevolking.

Gedreven

Dr. Jacobine Gelderloos, ambassadeur van de Dorpskerkenbeweging van de Protestantse Kerk in Nederland, was positiever over Bonifatius. Ze noemde hem „een gedreven figuur die er niet voor terugdeinsde de vinger op de zere plek te leggen. Hij had maar één missie: dat de mensen het Evangelie zouden kennen en verbonden zouden worden met de kerk.”

Verder noemde ze hem een goed organisator. Positief vindt ze ook dat hij kritisch bleef ten opzichte van de wereldlijke macht en de kerkelijke leiding. „Bonifatius stond ergens voor”, was haar conclusie.

Naar aanleiding van het beeld van Bonifatius als organisator stelde ze dat de kerk nu ook nieuwe structuren nodig heeft. Gelderloos denkt daarbij onder andere aan de totstandkoming van pioniersplekken en „dorpskerken 2.0.” Dat zijn dorpskerken die de traditionele grenzen overschrijden en bijvoorbeeld aansluiting zoeken met de seculiere maatschappij en betrokkenen van elders.

Op een vraag van een aanwezige over kerkenraden die niet willen veranderen, zei ds. Bert Altena, de plaatselijke predikant, dat hij en zijn gemeente kerk in en vóór het dorp willen zijn. „Alles begint met de bereidheid tot verandering.”