KNAW-voorzitter zwaait af met kritiek op overheid en politici
Scheidend president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) Ineke Sluiter heeft maandag in haar jaarrede stevige kritiek geuit op de gebrekkige ondersteuning van de overheid en het gedrag van sommige politici.
De wetenschap heeft volgens haar in de eerste plaats behoefte aan een omgeving en een vorm van ondersteuning die continuïteit en stabiliteit garanderen, maar „keer op keer blijkt dat onze overheid er beter in is om in één keer een grote emmer met geld om te draaien, steeds incidenteel in plaats van structureel en met de opdracht het razendsnel weg te zetten”. Voor dat laatste is door de ontwikkelingen van de laatste jaren, met name onderfinanciering, echter geen vruchtbare basis meer, stelde ze.
„Een verdorde bodem heeft maar beperkte opnamecapaciteit, waardoor optimaal gebruik van de overdaad - als die optreedt - vrijwel onmogelijk is”, aldus Sluiter. De wetenschap zit ook met „gestresste organisaties met hoge werkdruk, doorgeschoten competitie om de schaarse onderzoekmiddelen, veel tijdelijke contracten, en issues met sociale veiligheid”. Daarbovenop kwam nog de coronacrisis, waarin wetenschappers werden bedreigd.
Sluiter laakte in haar rede ook het gedrag van sommige politici, met hun „wilde persoonlijke verdachtmakingen van wetenschappers die zich de afgelopen jaren onvermoeibaar hebben ingezet om de coronacrisis te bestrijden.” Het zijn volgens haar „geluiden die het open debat over wat we kunnen leren uit de bestrijding van de crisis, wat er in toekomstige gevallen beter kan, ernstig belemmeren en vertekenen. En die wetenschappers in gevaar kunnen brengen.”
Ze riep parlementariërs, wetenschappers en „de overgrote, maar te vaak zwijgende meerderheid van onze medeburgers op om te laten merken hoe onacceptabel dit gedrag van een volksvertegenwoordiger is.” Wetenschappers moeten als persoon worden beschermd „ook als je inhoudelijk kritiek op ze hebt. Inhoudelijke kritiek is geen punt: daar is iedere wetenschapper aan gewend.” Maar „gratuite persoonsbeschadiging is buiten de orde”, zei Sluiter. Ze noemde het „ingewikkeld discussiëren met vuil spuitende Kamerleden, omdat die in feite niet in gesprek zijn met de rest van de Kamer, maar aan het ‘zenden’ zijn naar hun aanhang in de maatschappij.”
Sluiter draagt het presidentschap over aan Marileen Dogterom, hoogleraar biofysica.