Aan de tafel sprak Derksen over „een juffrouw” met wie dit ooit had gespeeld. Over het feit dat iedereen zulke jeugdzondes heeft. Er werd gelachen, er werden grappen gemaakt. En nadien: massale boosheid in ons land.

Het is niet lang geleden. Het speelde zich niet af in een studio, maar bij een gezin dat deze krant leest. Hij had in het verleden dingen gedaan waar hij zich nu enorm voor schaamde. Het had met zijn zus te maken. Daar voelde hij zich erg schuldig over. En hij verzweeg het sindsdien.

Zij kreeg in de loop van de jaren steeds meer last van wat er gebeurd was. Ze kreeg herbelevingen en depressieve gevoelens. Op enig moment ging dit niet langer, en nam ze voor het eerst in haar leven iemand in vertrouwen. Er volgde begeleiding in de hulpverlening om ingrijpende gebeurtenissen een plaats te geven.

Na verloop van tijd vroeg een hulpverlener of zij de behoefte had om er met haar broer over te spreken. En hoewel ze hier erg tegen opzag, de behoefte was er nadrukkelijk. „Hij is en blijft mijn broer”, zei ze. Ze zou hem graag vragen willen stellen die al lange tijd bij haar leefden.

Hij zag daar enorm tegenop. En misschien was hij zelfs het liefst deze gesprekken uit de weg gegaan. Maar toen hij hoorde dat hij zijn zus hiermee kon helpen, ging hij direct overstag.

En toen, in de kamer bij de hulpverlener, bespraken zij het meest kwetsbare wat er tussen hen was. Zij had de ruimte om haar vragen te stellen en haar pijn te delen. Hij had de ruimte om zijn verhaal te vertellen, zijn spijt te betuigen. Hij leerde van haar wat ze het meest nodig had voor de toekomst. En was dankbaar dat hij zijn verantwoordelijkheid kon nemen en nu iets concreet kon doen.

Ergens in Nederland is een vrouw die het verhaal van Derksen heeft gehoord. Zij was „de juffrouw” over wie hij sprak. Er werd tientallen jaren later nog steeds over haar gesproken alsof zij een object was.

Ergens op de Biblebelt woont een jonge vrouw die haar broer heeft ontmoet. Hij liet in zijn houding merken dat zij geen object meer voor hem was. Haar kwetsbaarheid raakte hem en hij was zich terdege bewust van zijn eigen rol hierin. De jonge vrouw werd gezien in haar pijn. Van dichtbij mocht ik de ongekend helende uitwerking hiervan zien. Herstel van verbinding is een heel krachtig medicijn.

Johan Derksen wordt door vele Nederlanders gezien als een stoere man. Hij geeft ongezouten zijn mening en trekt zich van niemand iets aan. Ook niet in deze kwestie.

Ik vind de broer over wie ik schrijf een stoere man. Hij durfde na jaren de weg van de kwetsbaarheid in te slaan en zijn hart te openen. En voorbij de schaamte en het schuldgevoel was er de ruimte voor heling.

Zolang we onze medemens als een object bezien, blijft het misgaan. Ook al waren de bedoelingen wellicht minder slecht dan ze werden opgevat. Maar wie de woorden van Derksen beluistert, kan het horen in de manier waarop hij over haar spreekt. Zij is en blijft in zijn verhaal een object.

Het gaat in dit soort kwesties dus ook over u en mij. Want een medemens reduceren tot een object, dat kan op veel manieren. Als lustobject of als vijand. Als „een juffrouw” of als een psychisch gestoorde. Als persoon over wie we veel roddelen of als degenen met foute theologische opvattingen. We maken een medemens dan tot een verzameling kenmerken. Er verandert pas iets als we de ander als waardevol medemens in de ogen kijken en ontmoeten.

Derksen bleef iemand als object zien. Een gemiste kans! De broer gaf een ander, een beter voorbeeld!

De auteur is docent en contextueel therapeut.