In een paar zinnen een schets van het beeld dat de afgelopen week prominent in het nieuws was vanwege de situatie op Schiphol door de massale uittocht naar het buitenland in de meivakantie. Een heel vervelende start van de vakantieperiode waar mensen zó naar uitgekeken hebben. Zo typeerde een medewerker van Schiphol de situatie.

Met stijgende verwondering las ik de stroom van berichten over deze situatie in de afgelopen weken. Het klonk bekend: oplopende wachtlijsten, rondbellen naar andere organisaties of het mogelijk is behandelingen over te nemen, op het allerlaatste moment toch moeten annuleren. De berichten deden mij terugdenken aan de druk op de zorg tijdens de coronapandemie, wanneer het aantal besmettingen weer opliep en de ziekenhuizen zorg moest afschalen om de situatie beheersbaar te maken. Eerst de planbare zorg en als dat niet toereikend was ook de kritieke planbare zorg. Er ontstonden lange wachtlijsten voor de uitgestelde behandelingen.

Die zijn nog altijd niet opgelost. De Nederlandse Zorgautoriteit schat het aantal extra mensen die wachten op een behandeling door corona op 100.000 tot 120.000. Extra wachtenden. Dat betekent dus dat het totale aantal wachtenden nog groter is. Ik probeer me voor te stellen hoelang de file zou zijn als al deze mensen in de rij zouden staan op weg naar een ziekenhuis. Volgens de ANWB staan in een stilstaande file van 1 kilometer zo’n 200 auto’s per rijbaan. 100.000 tot 120.000 auto’s leiden dus tot een rij auto’s van 500 tot 600 kilometer. Dat is een tweebaanssnelweg vol met auto’s van Groningen naar Roermond… Maar daarover horen we nauwelijks iets in het nieuws.

Lange wachtrijen en eindeloos wachten, soms dagen achtereen. Niet weten of er vervoer is, en als er vervoer is niet weten waar je heen gaat en wat je te wachten staat. En als je eindelijk op weg bent dagen achtereen in een bus zitten. Om maar niet te spreken van de periode die eraan vooraf is gegaan. Dat is de situatie aan de oostkant van Europa, in Oekraïne. En het treft nog veel grotere aantallen mensen. Vorige maand stond de teller op 4.200.000 vluchtelingen. Daarbij valt het leed van een vertraagde start van een vakantie in het niet.

Natuurlijk, je kunt zulke verschillende situaties niet zomaar tegen elkaar afzetten. Dat is net zoiets als appels met peren vergelijken. En het is ook niet altijd terecht om klein leed weg te relativeren door het te vergelijken met werkelijk groot leed. Maar toch: het blijft ongemakkelijk om formuleringen te lezen als „vreselijke verhalen aangehoord van mensen die urenlang in de rij stonden en bang waren hun vakantie te missen.”

Ik moet denken aan de woorden van Dirk de Wachter, psychiater in België. Hij stelt dat wij in onze westerse maatschappij te geobsedeerd zijn door geluk. We willen dat alles leuk is. We hebben het moeilijk met de kleine lastigheden van het gewone leven. We lijken niet te kunnen accepteren dat het dagelijkse leven af en toe een klein beetje verdrietig is. De coronapandemie lijkt grotendeels achter ons te liggen. Toen deze begon, waren de verwachtingen hooggespannen. Ze zou een blijvende verandering in de maatschappij tot gevolg hebben. Ze zou ons doen inzien waar het werkelijk om draait in het leven. Onze keuzes zouden veranderen en we zouden het kleinere leed gemakkelijker verduren door de ervaring met het grotere leed. Maar die verwachting is nog sneller uitgedoofd dan de pandemie zelf. De berichten over de „vreselijke verhalen van mensen die bang zijn om hun vakantie te missen” maken dat haarscherp duidelijk. Ook corona heeft ons niet opnieuw leren aanvaarden dat het leven af en toe een beetje lastig kan zijn en dat dit er gewoon bij hoort. Helaas!

De auteur is universitair hoofddocent verpleegkunde in het Leids Universitair Medisch Centrum.