Merz afschrijven na ‘Saarland’ is te vroeg
Wat afgelopen zondag bij de verkiezingen in de Duitse deelstaat Saarland gebeurde, was niet minder dan een aardverschuiving. Vooraf wezen de opiniepeilingen in de richting van een overwinning voor de sociaaldemocratische SPD met pakweg 38 procent. De christendemocraten (CDU) volgden met een achterstand van 8 punten op 30 procent. De andere partijen schommelden rond de kiesdrempel van 5 procent.
Na het tellen van de stemmen kwam de SPD uit op 43,5 procent. Dat percentage is genoeg voor 29 van de 51 zetels in het deelstaatparlement, de Landdag geheten. De CDU volgde met 28,5 procent. Die Linke, de FDP en de Groenen haalden de kiesdrempel van 5 procent niet. Triest voor de Groenen was dat ze 23 stemmen te kort kwamen om in het parlement te komen. Naast SPD en CDU komt alleen de extreemrechtse AfD in de Landtag. De uitslag betekent dat de SPD alleen kan regeren.
Het succes van de SPD is voor een belangrijk deel de verdienste van lijsttrekker en minister van Economische Zaken Anke Rehlinger. Zij slaagde erin de kiezers aan te spreken. De afgelopen weken reisde ze ijverig door de kleine deelstaat en was ze duidelijk zichtbaar. Haar tegenstander van de CDU, minister-president Tobias Hans, gaf als excuus voor de slechte cijfers in de peilingen aan dat hij als premier bij de coronapandemie voortdurend de brenger van het slechte nieuws was als er weer beperkende maatregelen werden afgekondigd. Tegelijk moet worden geconstateerd dat hij op de burgers amper indruk maakte.
Bovendien kreeg hij vanuit Berlijn weinig tot geen steun. In dit verband wordt vooral naar Friedrich Merz, de CDU-partijleider, gewezen. Begin maart liet hij zich voor het laatst in Saarland zien. De laatste weken gaf hij aan dat zijn agenda hem geen ruimte bood naar Saarland te reizen.
Een vreemd excuus. Bondskanselier Olaf Scholz, die overbezet is door de oorlog in Oekraïne, vond wel gelegenheid Rehlinger in haar campagne bij te staan. Wie is er drukker: de bondskanselier of een partijleider?
Er wordt op dit moment gespeculeerd dat Merz bewust niet naar Saarland trok, omdat de CDU hoe dan ook de verkiezingen zou verliezen. Door op afstand te blijven, is hij niet medeschuldig aan het verlies. Onthoudt een politicus zich van steun aan een partijcollega die er slecht voor staat? Dat zou niet chic zijn.
Merz werd partijleider nadat Armin Laschet vorig jaar herfst de Bondsdagverkiezingen pijnlijk had verloren. Merz moet de CDU weer op de been helpen. Na het verlies in Saarland is het te vroeg om hem af te schrijven. Anderzijds wordt het wel spannend voor hem. Op 8 mei gaat de deelstaat Sleeswijk-Holstein naar de stembus, de week daarop volgt Noordrijn-Westfalen. Beide deelstaten hebben op dit moment een CDU-premier. Verlies van de deelstaten zou desastreus voor de CDU en Merz’ positie zijn. Merz doet er goed aan zijn agenda schoon te vegen.