Pentagon: Oekraïners strijden voor herovering Cherson
Het is dag 30 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
Oekraïense troepen hebben volgens een functionaris van het Amerikaanse ministerie van Defensie een tegenoffensief gelanceerd in Cherson, de enige grote stad van het land die door Russische troepen is ingenomen. Dat maakt Cherson, sinds 2 maart in Russische handen, volgens Amerikaanse inlichtingen weer „betwist territorium”.
„We kunnen niet precies zeggen wie de controle over Cherson heeft,” zei de Pentagon-functionaris, „maar het punt is dat de stad niet zo stevig onder Russische controle lijkt te staan als voorheen.”
Als de Oekraïense troepen erin slagen de controle over de strategische stad aan de monding van de Dnjepr te heroveren, zouden de Russische troepen rond Mikolaiv worden „ingeklemd” tussen Oekraïense troepen die Mikolaiv verdedigen en die in Cherson, aldus de functionaris. „Dat zou het voor hen heel moeilijk maken om richting Odessa op te trekken.” Odessa, de belangrijkste haven aan de Zwarte Zee, is nog in handen van de Oekraïners.
Het Russische ministerie van Defensie zegt in de nacht van woensdag op donderdag heel Izjoem, een stad ten zuidoosten van Charkov, te hebben ingenomen. De stad van naar schatting 45.000 inwoners ligt strategisch in het oosten van het land en ongeveer 95 kilometer van de Russische grens. De Oekraïense autoriteiten hebben het bericht tegengesproken en zeggen dat de stad nog steeds door Oekraïense troepen wordt verdedigd.
De Russische strijdkrachten hebben sinds ze Oekraïne op 24 februari zijn binnengevallen nauwelijks steden ingenomen. Dat zou dan ook nooit het doel zijn geweest van „de speciale operatie”, zoals Moskou de invasie noemt. Volgens president Vladimir Poetin moet Oekraïne militair worden uitgeschakeld, evenals extreemrechtse groepen die een militaire component hebben, zoals het Azov-regiment dat nu zij aan zij met het Oekraïense leger de zuidelijke havenstad Marioepol tegen de Russen verdedigt.
Bij Russische aanvallen op een medische faciliteit in Charkov zijn vrijdag minstens vier burgers om het leven gekomen en zijn meerdere anderen gewond geraakt, zeiden Oekraïense functionarissen. Charkov, gelegen nabij de oostelijke grens met Rusland, is de tweede stad van Oekraïne.
Charkovs burgemeester beschuldigde Russische troepen van „willekeurige” beschietingen op zijn stad en zei dat bijna een derde van de 1,5 miljoen inwoners heeft moeten vluchten sinds de oorlog een maand geleden begon. „Deze criminele bomaanslagen zijn gericht op woonwijken, burgers en scholen”, zei hij.
De jongste aanvallen waren gericht op een medisch centrum in een woonwijk vlak bij de luchthaven, zei de politie. Volgens verschillende bewoners is er gebruikgemaakt van clustermunitie. Journalisten van het Franse persbureau AFP zagen grote branden na andere bombardementen elders in de stad.
De Russische president Vladimir Poetin heeft de vrijheid van meningsuiting in zijn land verder beperkt. Hij ondertekende een wet die het verspreiden van „valse” informatie over acties van Moskou in het buitenland bestraft met celstraffen tot vijftien jaar.
Begin maart was al een verbod afgekondigd op het verspreiden van „leugens” over het Russische leger, met dezelfde maximale straf. De maatregelen komen tijdens de bloedige Russische invasie in buurland Oekraïne, die volgens het Poetin-regime niet oorlog mag worden genoemd, maar „speciale militaire operatie” heet.
De nieuwe wet is het jongste onderdrukkende wapen om de informatie over het Russische offensief in Oekraïne te controleren, stellen waarnemers. Het is niet meer toegestaan in het openbaar „opzettelijk” valse informatie te verspreiden „onder het mom van betrouwbare informatie” over de activiteiten van Russische staatsorganen buiten Russisch grondgebied.
Twee Oekraïense kinderen die hun Nederlandse juf aan het eind van de eerste ochtend een knuffel geven; dát doet Jaap den Hertog, directeur van de Ds. C. de Ridderschool in Nunspeet, goed. „Vertrouwen is de basis, de letters leren komt later wel.”
De Franse president Emmanuel Macron zegt dat Frankrijk, Turkije en Griekenland een „uitzonderlijke humanitaire operatie” zullen uitvoeren „voor iedereen die de Oekraïense stad Marioepol wil verlaten”. Details over het plan, bijvoorbeeld of het uitvoerbaar is zonder Russische medewerking, zijn nog niet bekend.
De belegerde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol is zwaar getroffen door Russische aanvallen. Er vinden al wekenlang bombardementen plaats. Duizenden mensen zijn volgens de Oekraïense autoriteiten omgekomen. In de stad is bovendien geen watertoevoer, elektriciteit en verwarming meer.
Macron zegt zijn voornemen binnen 48 tot 72 uur te willen bespreken met de Russische president Vladimir Poetin, met wie hij sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne al meerdere malen heeft gesproken.
Russische raketten hebben een militair commandocentrum in de stad Vinnytsia in centraal Oekraïne geraakt, melden Oekraïense regeringsfunctionarissen in de hoofdstad Kiev. Het is nog niet bekend hoeveel slachtoffers bij de aanvallen zijn gevallen.
Rond 16.30 uur voerden de Russen een raketaanval uit op het grondgebied van het luchtmachtcommando in Vinnytsia, zei de Oekraïense luchtmacht op Telegram. De luchtmacht plaatste ook een foto op Telegram waarop te zien zou zijn hoe groot de schade is. Als bijschrift stond vermeld dat raketten verschillende gebouwen hebben geraakt en aanzienlijke schade hebben veroorzaakt.
Het is nog niet duidelijk hoe de opvang van Oekraïense vluchtelingen op kasteel Het Oude Loo in Apeldoorn er precies uit gaat zien. Zo is het onbekend hoe de vluchtelingen er terechtkomen. Ook is het nog niet duidelijk wat voor medische en psychische begeleiding ze krijgen, en hoe het onderwijs voor de kinderen vorm krijgt. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben het gebouw vanaf half april ter beschikking gesteld, omdat eerst onder meer „het interieur” moet worden aangepast, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.
Bij de meeste Oekraïense vluchtelingen gaat de opvang via de veiligheidsregio’s. Die beheren de registratiepunten en verdelen mensen over de opvanglocaties, zoals sporthallen en hotels. Het Oude Loo is geen officiële opvang, maar een particuliere locatie, en valt daarom niet onder de regio, laat de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland weten. Verder verwijst de regio, net als de gemeente Apeldoorn, door naar de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD). Die wijst naar het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), dat juist terug verwijst naar de RVD.
Als de vluchtelingen eenmaal in het kasteel uit de 15e eeuw zitten, wil VluchtelingenWerk Nederland ze helpen. „Voor ons is het ook nog heel onduidelijk hoeveel mensen er opgevangen worden, per wanneer en wat onze rol wordt. We willen een spreekuur opzetten, een vraagbaak waar mensen terechtkunnen met hun vragen”, zegt een woordvoerster. Verder wijst de organisatie naar de gemeente Apeldoorn.
De Russische president Vladimir Poetin heeft vrijdag gezegd dat het Westen probeert de hele Russische cultuur in de ban te doen. Aanleiding voor Poetins opmerkingen was de afgelasting van een aantal Russische culturele evenementen in de afgelopen weken, die hij vergeleek met de acties van nazi-Duitsland in de jaren dertig.
Het annuleren, of ‘cancellen’ van de Russische cultuur treft volgens Poetin ook de werken van grote componisten als Pjotr Tsjaikovski, Dmitri Sjostakovitsj en Sergej Rachmaninov. „Dezer dagen proberen ze een hele duizendjarige cultuur te annuleren, ons volk”, zei Poetin tijdens een tv-uitzending waarin hij sprak met enkele vooraanstaande culturele figuren. „Ik heb het over de geleidelijke discriminatie van alles wat met Rusland te maken heeft. Een tendens die zich in een aantal westerse landen ontvouwt.”
Er zijn de afgelopen weken in het Westen evenementen geannuleerd waarbij Russische culturele figuren betrokken waren die hun steun aan de oorlog hadden uitgesproken. Dat gebeurde bijvoorbeeld met enkele uitvoeringen van klassieke muziek waarbij Valeri Gergiëv, algemeen directeur van het Marinski Theater St. Petersburg, betrokken was, Gergiëv is ook ontslagen als chef-dirigent van de Münchener Philharmoniker en verloor de kans om te dirigeren in La Scala in Milaan, nadat hij de Russische invasie van Oekraïne niet had veroordeeld.
Een ander voorbeeld van een afgelasting vanwege de associatie met Russische culturele figuren is die van het Cardiff Philharmonic Orchestra, dat eerder deze maand Tsjaikovski’s Ouverture 1812 annuleerde. En het Spaanse Teatro Real, een van Europa’s grootste operahuizen, schrapte onlangs optredens van het Russische Bolsjoj Ballet. Veilinghuizen als Christie’s en Sotheby’s hebben de verkoop van Russische kunst in Londen opgeschort.
Behalve met nazi-censuur uit de jaren dertig vergeleek Poetin de behandeling van Russische culturele figuren ook met die van Harry Potter-auteur J.K. Rowling. Zij werd onderwerp van fel publiekelijk debat na haar opmerkingen over transgenderkwesties.
In een reactie op Poetins woorden veroordeelde Rowling de invasie van Oekraïne, waar Rusland volgens haar „burgers afslacht”. Op Twitter schreef ze: „Kritiek op de westerse ‘cancel culture’ kan misschien beter niet worden geleverd door degenen die momenteel burgers afslachten voor de misdaad van verzet, of die hun critici gevangenzetten en vergiftigen.”
Rusland heeft het Westen gewaarschuwd dat binnenkort alle aardgasleveringen naar Europa toch echt in roebels afgerekend moeten worden in plaats van in bijvoorbeeld euro’s of dollars. Vrijdag liet het Kremlin weten het staatsgasbedrijf Gazprom formeel de opdracht te hebben gegeven om de betalingen in roebels te gaan afhandelen. Gazprom heeft vier dagen om ervoor te zorgen dat de nieuwe betaalwijze ook echt ingevoerd is.
De Russische president Vladimir Poetin had de maatregel voor de verplichte betalingen in roebel al eerder aangekondigd. Aangezien Rusland door de sancties tegen het land steeds minder handel kan drijven met westerse landen, heeft het land minder euro’s en dollars nodig. Ook kan de koers van de roebel mogelijk wat worden gesteund door de verplichting om in die munteenheid te betalen. Landen die niet genoeg roebels hebben zullen die namelijk moeten kopen, wat de prijs van de Russische munt opdrijft.
Tegen de Russische eis klinkt de laatste dagen veel verzet. Europese leiders verklaarden al dat Rusland contractbreuk zou plegen met de eis om in roebels te betalen. Ook veel bedrijven hebben aangegeven de nieuwe voorwaarde van Moskou niet te zien zitten. In Nederland meldde RTL Z eerder deze week dat de Nederlandse energiesector niet van plan is om er gehoor aan te geven.
„Ik kan elk moment in huilen uitbarsten”, verzucht Karyna Hutsel (29) aan het begin van het gesprek. De tranen blijven niet lang weg. Het abrupte afscheid en achterlaten van haar man vallen de Oekraïense vrouw zwaar.
Het is geen grote ramp als de Verenigde Staten en hun bondgenoten erin slagen om Rusland uit de G20 te weren. Dat heeft een woordvoerder van het Kremlin gezegd. Volgens de Russen zijn veel leden van de groep van ’s werelds belangrijkste economieën toch al verwikkeld in een economische oorlog met hun land. Daarmee doelt Moskou op de harde westerse sancties die zijn ingesteld na de invasie van Oekraïne.
Donderdag zei de Amerikaanse president Joe Biden dat Rusland niet langer deel zou moeten uitmaken van de G20. Andere leden zoals China en Indonesië hebben al uitgesproken dat ze Rusland er niet uit willen zetten. Als Rusland in de club mag blijven, moet de G20 voor volgende bijeenkomsten ook Oekraïne uitnodigen, vindt Biden. Indonesië, dat op het ogenblik de G20 voorzit, heeft voor komend najaar een top belegd. Rusland is uitgenodigd en president Vladimir Poetin is van plan de top bij te wonen.
De G20 is een internationaal forum gericht op economische samenwerking en stabiliteit. Van de twintig leden zijn waarschijnlijk ook India en Brazilië geen voorstander van een boycot van Rusland.
Rusland en Oekraïne kunnen niet nader tot elkaar komen over de belangrijkste politieke geschillen, meldt Vladimir Medinski. Hij is de leider van de Russische delegatie in de onderhandelingen tussen de strijdende partijen.
Wel zegt hij dat op minder belangrijke twistpunten vooruitgang wordt geboekt in de onderhandelingen. „Maar op grote politieke kwesties staat het eigenlijk stil”, aldus Medinski volgens Russische media. De onderhandelaar meldt dat van maandag tot en met vrijdag online tussen Moskou en Kiev is gesproken. En ook zaterdag zal dat het geval zijn.
Medinski beschuldigt Oekraïne ervan de onderhandelingen te traineren. Hij zegt dat Rusland een uitgebreide deal met Oekraïne wil sluiten waarin een hele reeks kwesties aan de orde komen. Maar wat die kwesties precies zijn, wordt niet gezegd.
De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba zei dat er geen vooruitgang is geboekt op vier van de zes belangrijkste punten. „Het onderhandelingsproces is erg moeilijk. De Oekraïense delegatie houdt zich sterk en geeft zijn eisen niet op. Ten eerste staan wij erop dat er een wapenstilstand en veiligheidsgaranties komen en dat de territoriale integriteit van Oekraïne wordt gegarandeerd”, aldus Koeleba.
Eerder op vrijdag meldde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die in het conflict probeert te bemiddelen, dat hij nog maar twee onopgeloste grote geschillen ziet tussen Oekraïne en Rusland. Dat zijn de status van de Oost-Oekraïense regio Donbas, waar de pro-Russische zelfverklaarde republiekjes Donetsk en Loehansk liggen, en van het schiereiland de Krim, dat in 2014 door de Russen werd ingenomen.
Door de Russische invasie zitten in Oekraïne ongeveer 300.000 huishoudens zonder gas en verwarming, meldt de grootste energieleverancier van het land, Naftogaz.
Het bedrijf zegt te kunnen zorgen voor een „relatief stabiele” gasvoorziening in grote delen van het land, behalve in plaatsen die door de Russen worden belegerd, zoals Marioepol of Charkov.
De baas van Naftogaz eist in een interview met het Duitse tijdschrift Die Zeit dat het Westen het geld voor Russisch gas en olie niet meer overmaakt naar Moskou. De landen zouden het geld op een geblokkeerde rekening moeten storten die pas wordt vrijgegeven als Rusland zich terugtrekt uit Oekraïne.
Vera Bergkamp en Jan Anthony Bruijn, voorzitter van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer praten maandag en dinsdag met Europese collega-parlementsvoorzitters over de oorlog in Oekraïne. Zij nemen deel aan de Europese voorzittersconferentie die in Slovenië wordt gehouden.
De parlementsvoorzitters zullen het onder meer hebben over „de rol van EU-parlementen in noodsituaties als de coronapandemie”, meldt de Tweede Kamer. Ook zal Ruslan Stefanchuk, voorzitter van het Oekraïense parlement, de parlementsvoorzitters per videoverbinding toespreken. Eerder belde Bergkamp al met Stefanchuk, een gesprek waarin hij de Tweede Kamer om steun vroeg voor een „snelle EU-kandidatuur” voor Oekraïne.
De Russische economie zal in een diepe recessie van twee jaar belanden door de harde westerse sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Volgens een peiling onder een groep economen door persbureau Bloomberg krimpt de economie dit jaar met 9,6 procent en met nog eens 1,5 procent in 2023.
Het zou de eerste economische krimp in twee opeenvolgende jaren zijn voor Rusland na de enorme crisis die in het land uitbrak door de val van de Sovjet-Unie dertig jaar geleden. Vanwege de oorlog in Oekraïne zijn keiharde sancties opgelegd, zoals het uitsluiten van Russische banken van het internationale betalingssysteem SWIFT, embargo’s op Russische fossiele brandstoffen en het bevriezen van tegoeden van de Russische centrale bank. Ook verlaten veel grote westerse bedrijven Rusland.
De economen denken verder dat de inflatie in Rusland dit jaar gemiddeld zal uitkomen op 20 procent, het hoogste niveau in ongeveer twee decennia. Door de sterk in waarde gedaalde roebel moet Rusland veel meer betalen om producten uit het buitenland te halen. Dat wordt overigens wel steeds moeilijker door de handelsbelemmeringen die worden opgeworpen tegen Moskou.
Overigens zal de crisis in Oekraïne ook de wereldeconomie schaden. Grote organisaties als het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Wereldbank en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) hebben al gewaarschuwd voor een impact op de groei, onder meer vanwege de sterk stijgende brandstofprijzen door de oorlog, waardoor de inflatie verder wordt aangejaagd.
Ook de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen verwacht dat de groei van de wereldeconomie ondermijnd zal worden door de oorlog. Dat zei Yellen vrijdag in een interview met zakenzender CNBC.
Achter de schermen houdt een select groepje Amerikaanse veiligheidsdeskundigen de oorlog in Oekraïne in de gaten. Laatste opdracht aan het Tiger Team: werk scenario’s uit voor het geval Rusland chemische, biologische of kernwapens inzet, of een NAVO-lidstaat aanvalt.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn 1351 Russische militairen gesneuveld. Het Russische ministerie van Defensie gaf vrijdag de jongste cijfers na ruim een maand strijd.
Moskou meldde begin maart 498 gedode soldaten. Volgens Oekraïne en westerse landen ligt het werkelijke aantal veel hoger.
De regering in Kiev spreekt over meer dan 15.000 gesneuvelden. In het Westen, onder meer bij het bondgenootschap NAVO, zijn er schattingen van 7000 tot 15.000 gedode Russen. Onder de gesneuvelden zouden zes hoge Russische officieren, onder wie generalen, zijn. Ter vergelijking: het aantal Russische soldaten dat tussen 1979 en 1989 in de Afghaanse oorlog is omgekomen, ligt rond de 15.000.
Het ministerie van Defensie in Moskou zegt zich bij de „speciale operatie” in Oekraïne te richten op de volledige „bevrijding” van de oostelijke Donbas-regio. Daar wonen veel Russisch sprekende Oekraïners en hebben twee gebieden met pro-Russische rebellen zich sinds 2014 afgesplitst. Het departement sluit niet uit dat het leger Oekraïense steden gaat bestormen die zich niet overgeven. De belangrijkste doelen van de eerste fase van de operatie zouden zijn bereikt.
De Veiligheidsregio Groningen overweegt het aanmeldcentrum in Ter Apel tijdelijk te sluiten. Nieuwe asielzoekers kunnen daar dan voor bepaalde tijd niet meer terecht. Dat bevestigt de woordvoerder van Koen Schuiling, de voorzitter van Veiligheidsregio Groningen, na berichtgeving door RTV Noord.
„Het is daar overvol. Dat weten we al heel lang en het is aan de veiligheidsregio in de gaten te houden welke risico’s daarmee zijn gemoeid”, aldus de woordvoerder. Daarbij wordt gekeken naar gezondheid, brandveiligheid en sociale veiligheid. Al die aspecten komen „in het gedrang en daardoor vrezen we nu voor serieuze incidenten, waardoor sluiting een scenario zou kunnen zijn”.
Ter Apel heeft capaciteit voor 250 mensen, terwijl er volgens de laatste informatie van de woordvoerder meer dan zevenhonderd mensen in de paviljoens zitten voor nachtopvang. Het gaat om ‘reguliere’ asielzoekers en om een beperkt aantal uit Oekraïne.
De gezondheid in het aanmeldcentrum staat onder druk. Zo werd vorig jaar na inspectie al geconcludeerd dat er risico is op verspreiding van ziektes, en ook de hygiëne is niet op orde gezien het grote aantal mensen en de beperkte sanitaire voorzieningen, aldus de woordvoerder. „Daarnaast komen er ook zaken als diefstallen voor.” Veel mensen met verschillende achtergronden die zonder privacy bovenop elkaar zitten, vormen eveneens een risico voor de sociale veiligheid.
De komende dagen wordt de situatie in Ter Apel en hoe vol het daar is, nauwgezet in de gaten gehouden. Ook is er intensief contact met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en het Rijk, zegt de woordvoerder. „We hebben op hele korte termijn 1500 plekken nodig om verlichting te brengen. Als dat niet lukt en er de komende dagen er een zeer hoge instroom van asielzoekers is, dan is dit scenario reëel. Dan is het risico te groot om nog nieuwe mensen aan te nemen.”
Het COA zegt dat „de veiligheidsregio doet wat nodig is om een veilige situatie te garanderen”, aldus een woordvoerster. „Dat is voor het COA ook van groot belang, dat de veiligheidsregio daarbij alle opties overweegt is logisch.”
Een van de laatste nog intacte treinverbindingen tussen Rusland en de Europese Unie wordt stopgezet. Allegro, het nationale spoorwegbedrijf van Finland, heeft aangekondigd dat de laatste trein tussen de Russische stad Sint-Petersburg en de Finse hoofdstad Helsinki zondagochtend vertrekt.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zaten de treinen vanuit Sint-Petersburg geregeld vol met Russen en Finnen die Rusland wilden ontvluchten voordat de westerse sancties die aan het land zijn opgelegd hun levens daar onmogelijk zouden maken.
Twee keer per dag vertrok er de afgelopen maand een trein vanuit de tweede stad van Rusland naar Helsinki. De twee steden liggen op ongeveer 400 kilometer afstand van elkaar, een treinreis van zo’n drie en een half uur.
Dagelijks werden in de eerste weken van de oorlog op die manier ongeveer zevenhonderd passagiers naar Finland gebracht.
Inmiddels gaat het per dag nog om zo’n 60 procent van de capaciteit. Allegro profiteerde onder meer van de toegenomen vraag doordat veel Europese luchtruimen gesloten werden voor Russische vliegtuigen.
„De afgelopen weken hebben alle mensen die Rusland wilden verlaten de kans daartoe gehad”, aldus Topi Simola, de vicepresident van de Finse spoorwegbeheerder VR. Inmiddels zou de Finse minister voor Staatsbedrijven Tytti Tuppurainen VR er echter op hebben gewezen dat het „niet langer gepast is om de dienst te verlenen”.
De overheid gaat panden van het Rijksvastgoedbedrijf beschikbaar stellen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Daarmee kunnen 15.000 plekken worden gecreëerd, zei minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) na afloop van de ministerraad. De plekken zijn niet alleen bedoeld voor Oekraïners, die in principe geen asiel hoeven aan te vragen, maar ook voor mensen uit andere landen die hier asiel hebben aangevraagd.
Het kabinet trekt 75 miljoen euro uit om de panden geschikt te maken voor de opvang.
Volgens De Jonge moet er worden gedacht aan „kantoorgebouwen bijvoorbeeld, en een enkele gevangenis”, gebouwen die men kan verkameren. De komende weken moeten de gebouwen klaar worden gemaakt om mensen op te kunnen vangen. De gebouwen worden vervolgens beschikbaar gesteld aan gemeenten, die de opvang verder regelen.
De 15.000 plekken worden beschikbaar gesteld aan gemeenten, die de opvang van Oekraïners regelen, en aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, dat is belast met het opvangen van mensen die asiel aanvragen. Er is al langere tijd een tekort aan plekken voor asielzoekers, omdat mensen met een verblijfsstatus niet door kunnen stromen naar een gewone woning en daarom te lang in asielcentra blijven.
Volgens staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) hebben gemeenten tot dusver zo’n 27.000 plekken voor Oekraïners geregeld, daarvan zijn er 17.000 bezet. Maar het aantal mensen dat naar Nederland komt loopt „gestaag” op, aldus de bewindsman. „We krijgen bovendien signalen uit andere landen, bijvoorbeeld Duitsland en de grenslanden, dat mensen uit Oekraïne blijven komen.”
Welk deel van de plekken beschikbaar komt voor Oekraïners, en welk deel voor asielzoekers, staat niet vast, aldus De Jonge. De gebouwen worden aan gemeenten en het COA aangeboden, en vervolgens wordt gekeken wie welke plekken het beste kan gebruiken.
Van der Burg schreef in februari al aan de Kamer dat er nieuwe tekorten dreigen in de asielopvang, als gemeenten en provincies niet snel met nieuwe plekken over de brug komen. In 2022 zijn er 42.000 plekken nodig voor asielzoekers. Doordat een aantal overeenkomsten voor tijdelijke locaties aflopen, dreigt eind maart een tekort van 2500 plekken. Tot 1 juli zou dat oplopen tot 8000 plekken.
De Verenigde Naties onderzoeken informatie over mogelijke massagraven in de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol. Volgens Matilda Bogner, hoofd van het VN-team dat mensenrechten monitort, is er steeds meer bewijs dat zich in de stad meerdere massagraven bevinden, waaronder een waarin zo’n tweehonderd lichamen begraven zouden zijn.
„We krijgen steeds meer informatie over massagraven die daar zijn”, zei Bogner vanuit Oekraïne tijdens een videogesprek met journalisten. Een deel van het bewijs zou bestaan uit satellietbeelden.
Belgische overheden overwegen nooddorpen te bouwen voor Oekraïense vluchtelingen. De Vlaamse regering denkt aan vijftien tot twintig nooddorpen als er inderdaad 120.000 vluchtelingen zouden komen. Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers sprak eerder van nooddorpen met elk 250 wooneenheden. Hij plaatste wel de kanttekening dat dit alleen gaat gebeuren als het echt nodig blijkt. Om te beginnen zou Vlaanderen kunnen beginnen met een proef van twee nooddorpen. Concreet is hier echter nog niks over besloten.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan ziet nog maar twee onopgeloste grote geschillen tussen Oekraïne en Rusland. Dat zijn de status van de Oost-Oekraïense regio Donbas en van het schiereiland de Krim. Over de overige vier belangrijke twistpunten kunnen de strijdende partijen het eens worden volgens Erdogan. Dat zijn het eerder door Oekraïne beoogde lidmaatschap van de NAVO, een gedeeltelijke demilitarisering van Oekraïne, veiligheidsgaranties voor Oekraïne en de status van de Russische taal in Oekraïne.
De Oekraïense stad Tsjernihiv is zo goed als volledig afgesloten van de buitenwereld door Russische troepen, meldt de regionale gouverneur Vjatsjeslav Tsjaus vrijdag.
„De stad wordt operationeel omsingeld door de vijand”, aldus Tsjaus in een tv-toespraak. Volgens de gouverneur wordt de stad in het noorden van Oekraïne bovendien beschoten met artillerie en door gevechtsvliegtuigen.
Een aantal Russische eenheden in Oekraïne trekt zich volgens het Oekraïense leger terug na zware verliezen te hebben geleden. Sommige eenheden zijn teruggegaan naar Russisch grondgebied, nadat ze de helft van de manschappen hadden verloren.
Volgens een topfunctionaris in de Oekraïense regering, Oleksij Arestovitsj, is de frontlijn in de oorlog na een maand vechten vrijwel „bevroren”. De Russen blijven de tweede stad van het land, Charkov, belegeren en bereiden 100 kilometer zuidoostelijker een nieuw offensief voor in de streek van Izjoem.
Meerdere ministeries bereiden zich achter de schermen voor op een grote vluchtelingencrisis, waarbij komende zes maanden mogelijk honderdduizenden Oekraïners moeten worden opgevangen. In een inventarisatie, in het bezit van NRC, wordt de mogelijkheid genoemd om in dat geval duizenden Oekraïense vluchtelingen onder te brengen in „vluchtelingendorpen”. Voor de inventarisatie zijn onder meer de politie, Vluchtelingenwerk Nederland en het Rode Kruis geraadpleegd.
Gemeenten in Nederland worstelen met het inschrijven van Oekraïense vluchtelingen. Sommige regelen het binnen een dag, andere doen er weken over. Dat blijkt uit een rondgang van de Volkskrant langs gemeenten. Pas na inschrijving krijgen Oekraïners een burgerservicenummer (bsn), noodzakelijk om te werken, een bankrekening te openen of zorg te ontvangen.
Wie een afspraak wil maken in Haarlem, kan bijvoorbeeld pas na meer dan een maand terecht, zegt een woordvoerder. Mede door hoog ziekteverzuim is er een tekort aan ambtenaren die bevoegd zijn om burgers te registreren.
Nederlandse boeren hamsteren veevoer uit vrees dat veevoerfabrikanten door de oorlog in Oekraïne minder kunnen leveren, schrijft het FD. Oekraïne en Rusland zijn belangrijke grondstoffenleveranciers van veevoer. Door de oorlog exporteren zij minder, waardoor de prijzen de laatste weken zijn opgelopen.
Sommige boeren melden al minder voer te krijgen dan besteld. Biologische boeren kampen met „nijpende” tekorten en vragen Den Haag vrijdag om vrijstelling van biologische normen.
In de strijd tegen de Russische agressor wil Oekraïne veel meer wapens van de Verenigde Staten. De regering in Kiev zegt vijfhonderd Stinger-raketten en 500 Javelin-raketten van Amerikaanse makelij nodig te hebben, per dag.
Volgens de Amerikaanse nieuwszender CNN staat dat op het bijgewerkte militaire „verlanglijstje” van de Oekraïners voor de Amerikanen. Kiev benadrukt daarmee de groeiende behoefte aan Amerikaanse draagbare luchtdoelraketten en antitankraketten.
Tot wel 60 procent van de raketten die Rusland afvuurt in Oekraïne treft niet het beoogde doelwit of ontploft niet. De onthulling, die persbureau Reuters meldt op basis van drie anonieme Amerikaanse functionarissen, zou kunnen verklaren waarom Rusland een maand na het begin van de oorlog zo weinig vooruitgang heeft geboekt.
Het Amerikaanse ministerie van Defensie meldde eerder deze week dat Rusland tijdens de oorlog zeker 1100 raketten heeft afgevuurd. Volgens de anonieme bronnen varieert het aantal mislukte raketaanvallen tussen de 20 en 60 procent en verschilt het van dag tot dag, ook afhankelijk van het type raket dat wordt afgevuurd.
Personeel van de oude kerncentrale in Tsjernobyl ondervindt momenteel problemen met het woon-werkverkeer. Dat komt door Russische aanvallen op het nabijgelegen dorp Slavoetytsj, waar veel van de medewerkers wonen, meldt het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).
De Amerikaanse president Joe Biden brengt vrijdag en zaterdag een bezoek aan Polen. Hij spreekt er met onder anderen zijn Poolse ambtgenoot Andrzej Duda over de oorlog in Oekraïne. Die ontmoeting staat gepland in Rzeszów, een stad op zo’n 80 kilometer van de grens met Oekraïne.
De Britse premier Boris Johnson is „niet optimistisch” dat de Russische president Vladimir Poetin werkelijk vrede wil. Johnson vertelde in de nacht van donderdag op vrijdag aan BBC Newsnight dat de aanvallen op Oekraïense steden als het aan Poetin ligt alleen maar heviger zullen worden.
Johnson denkt dat Poetin met de steden in Oekraïne hetzelfde van plan is als wat gebeurde in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny. Die stad werd tussen 1999 en 2000 door Rusland belegerd en gebombardeerd.
Rusland zal spijt krijgen van de invasie in Oekraïne en het land „komt zwakker uit deze oorlog”, zei een hoge Pentagon-functionaris donderdagavond (lokale tijd) tegen verslaggevers. Volgens Colin Kahl, een van de onderministers van Defensie, maakt de strijd Rusland „militair, economisch, politiek en geopolitiek zwakker” en raakt het land door de oorlog verder geïsoleerd.
De veiligheidsregio Gelderland-Zuid breidt de komende weken de noodopvang voor vluchtelingen uit met zo’n 1650 plekken. In totaal kan de regio dan zo’n 2950 vluchtelingen opvangen. Volgens de veiligheidsregio zijn er op dit moment 1300 opvangplekken, waarvan er circa 440 in gebruik zijn.
Alle gemeenten in Gelderland-Zuid hebben locaties aangedragen die geschikt zijn voor opvang of die op korte termijn geschikt kunnen worden gemaakt. De komende weken worden die beoordeeld en zo nodig aangepast. Het is de bedoeling dat vluchtelingen minimaal enkele maanden kunnen blijven op de nieuwe plekken.
De Amerikaanse president Joe Biden heeft er begrip voor dat de Europese Unie gas, olie en steenkool blijft kopen van Rusland, zegt premier Mark Rutte. Ook al gebruikt Rusland de opbrengst voor de oorlog in Oekraïne. Biden, die donderdagavond aanschoof hij de EU-top in Brussel, wil de Europese Unie wel helpen sneller aan alternatieven te komen.
De Verenigde Staten hebben zelf een olieboycot ingesteld tegen Rusland. Biden drong er voorafgaand aan zijn bezoek aan Brussel, met drie toppen waar hij iedere noemenswaardige westerse leider trof, op aan dat ook de EU af moet van Russische fossiele brandstoffen. Maar Biden „snapt heel goed” dat dat nog veel tijd vergt, zei Rutte na afloop.
Advertentie