Er zijn diverse mogelijkheden om anderstaligen bij de dienst te betrekken. Daarbij spelen tal van factoren een rol. Spreken de vluchtelingen bijvoorbeeld uitsluitend Oekraïens en eventueel Russisch of zijn ze ook geholpen met een Engelse of Duitse vertaling? Het aantal gasten speelt eveneens een rol. Gaat het om een enkel gezin of een hele groep vluchtelingen? Zeker wanneer vooraf bekend is dat er kerkgangers komen die geen Nederlands verstaan, zijn er verscheidene mogelijkheden om hen zo goed mogelijk van dienst te zijn. Enkele opties op een rij.

Vooraf vertalen

Vraag de predikant of ouderling zo mogelijk vooraf de preek(schets) of een samenvatting aan te leveren, met de bijbehorende liturgie. Deze kan voor de zondag worden vertaald in bijvoorbeeld het Russisch of Engels. Als de vluchtelingen de vertaling bij binnenkomst in de kerk op papier krijgen, helpt hen dat om de hoofdlijn van de dienst te volgen. Het verdient aanbeveling dat er Nederlanders bij hen zitten die zo nodig tijdens de dienst een extra toelichting kunnen bieden. Wanneer er Bijbels beschikbaar zijn in de talen van de bezoekers, kunnen dezen de Bijbelgedeelten in hun eigen taal meelezen. Stichting Friedensstimme in Gouda stelt hiervoor op aanvraag kosteloos Russische Bijbels ter beschikking, zegt een woordvoerder.

Mondeling tijdens de dienst

In sommige (internationale) diensten heeft simultaanvertaling plaats. Zo spreekt de voorganger van de internationale samenkomsten die elke twee weken in Ridderkerk worden gehouden in het Nederlands en wordt hij na één of enkele zinnen vanaf het podium vertaald in het Arabisch en Farsi. „Afgelopen zondag hadden we voor het eerst ook Oekraïense vertaling door een Oekraïense vrouw die met een Nederlander is getrouwd. De vertaling kost wel tijd, dus hebben we de preek iets ingekort”, zegt Harmen Schipper van de Ridderkerkse werkgroep vluchtelingen. „Ook hebben we enkele Oekraïense liederen laten afspelen en werd het Onze Vader in het Oekraïens gezongen.”

Diverse kerken bieden vertaling via headsets. Een tolk vertaalt via een microfoon tijdens de dienst de hoofdlijn van wat de voorganger zegt, zonder dat de gemeente dit merkt. De gasten volgen de dienst via een hoofdtelefoon. Wanneer een kerk geen vertaalinstallatie heeft, wordt er soms voor gekozen een groep vluchtelingen in een aparte zaal de dienst te laten volgen en daar ter plekke iemand mondeling te laten vertalen, zonder dat dit de gemeente hindert.

Op papier of via app

In andere gevallen schrijft een kerkganger tijdens de preek de hoofdlijn in bijvoorbeeld het Engels op en geeft steeds een papier met vertaling door aan de gasten, zodat dezen iets meekrijgen van de boodschap. Een vertaler kan ook gebruikmaken van een vertaal-app op een telefoon of tablet. Hij typt in het Nederlands mee en vervolgens lezen de vluchtelingen de tekst in hun eigen taal. Zo biedt de app Google Translate de mogelijkheid zinnen in het Nederlands in te voeren en direct in het Oekraïens of Russisch te laten vertalen. De vertaling is niet altijd duidelijk, maar door eenvoudige zinnen in te voeren en te laten vertalen, krijgt de bezoeker toch meer mee van de dienst dan wanneer hij alleen het Nederlands van de voorganger hoort.

Tolken

De mogelijkheden van vertaling hangen voor een belangrijk deel samen met de beschikbaarheid van tolken. Het mooiste is als vertaling plaatsheeft in de moedertaal van de bezoekers. Maar iemand die Russisch of Oekraïens kan vertalen, is moeilijker te vinden dan een tolk Engels of Duits. Wanneer gasten alleen hun moedertaal begrijpen, maar er geen tolk beschikbaar is die deze beheerst, kan een vertaal-app als alternatief enige ondersteuning bieden.

>

dep-israel.nl/kerkdienst/