Begin 1973. De verwachte en gevreesde enveloppe. Aan mij geadresseerd. Afzender: ministerie van Defensie. Een oproep voor de militaire keuring. Ik had vurig gebeden te worden afgekeurd, maar niet dus. Op de keuringsdag vertelde ik waarom. Ik zal nooit het vuur op iemand openen. De officier glimlachte en zei: „Jongen, het moet eerst maar eens oorlog zijn.” Ik ben overigens nooit onder de wapenen geroepen, want van mijn lichting was een overschot. Ik was en ben ook geen pacifist en evenmin voor eenzijdige ontwapening.

Inmiddels neemt de Russische ‘vredesmissie’ in Oekraïne waanzinnige vormen aan. Woonwijken, ziekenhuizen worden gebombardeerd, steden verwoest. Kiev, bakermat van de Russische taal en cultuur, wieg van de kerstening van Rusland, is omsingeld. Voor Poetin is het een onverteerbare gedachte dat Kiev buiten de grenzen van de Russische federatie ligt. Het hoort bij zijn gedroomde Groot-Rusland.

Bij het zien van de Russische terreur kreeg ik veel respect voor de Oekraïners die vechten als leeuwen. „Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen; dan dooft het licht”, waarschuwde de verzetsheld Van Randwijk.

Ik dacht terug aan de woorden van de officier in 1973. „Het moet eerst maar eens oorlog zijn.” Het waren de jaren van groeiend anti-Amerikasentiment en toenemende sympathie voor Rusland. Een antikernwapendemonstratie in 1981 bracht ruim 400.000 mensen op de been. „Liever een Rus in de keuken dan een raket in je tuin.”

Wijlen ds. J. Overduin reageerde op bijna profetische wijze: „Rusland weet op het juiste ogenblik te wachten en komt binnen zodra er een machtsvacuüm ontstaat. Het denkt alleen in termen van macht.” Het Westen staat nog zwakker dan in 1940, de tijd van het gebroken geweertje, schreef hij in 1980. De hervormde synode geloofde dat wij ook onder een antichristelijk systeem kunnen leven met ”onze Heer”. Terecht antwoordde Overduin: „Wat kunnen wij verwachten van een ontkerstend volk dat meent God niet nodig te hebben?”

Woensdag zal opnieuw blijken hoe ontkerstend.