Hij balt zijn oude vuisten. „Als ik twintig jaar jonger was geweest, dan was ik tegen de Russen gaan vechten”, zegt Serge van Veen (69). De oud-zeeman zit in zijn scootmobiel, naast café De Moriaan in Maassluis, en mikt een peuk op straat. „Maar ik ben niet meer fit meer, joh.”

Even verderop, aan de overkant van het water, beieren woensdagmiddag de klokken van de Groote Kerk. Om aandacht te vragen voor het leed van het Oekraïense volk.

De ogen van Serge van Veen spuwen vuur. „Poetin is een oorlogsmisdadiger, een agressor, net als Hitler.” Hij is bezorgd. „Als Poetin zich in het nauw gedreven voelt, kan de oorlog in Oekraïne nog meer escaleren. Dan wordt het een Derde Wereldoorlog.”

Kroegbezoeker Jan Schulten naast hem: „Als er een kernbom valt, zijn wij in één klap weg.”

Westerse sancties tegen Rusland zijn „niet meer dan billijk”, zegt Serge van Veen. „Aanpakken die Russische biljonairs, met al hun jachten en vliegtuigen.” Voor de Oekraïense president Zelenski, aanvoerder van het verzet tegen Rusland, heeft hij niets dan lof. „Wat heeft die man een partij ruggengraat.”

Mafkees

Gespannen beziet de wereld de slagvelden in Oekraïne. Wat staat burgers in Kiev te wachten? Wat als de strijd uitmondt in een kernoorlog die in Europa dood en verderf zaait? Ook in Maassluis, dat een stedenband heeft met de Oekraïense gemeente Beregszász, houdt menigeen zijn hart vast. „Er zit een mafkees in het Kremlin”, sombert ICT’er Jerry Hopper (49). „Hij zou zomaar Kiev kunnen platbombarderen of de bevolking uithongeren.”

De „onberekenbaarheid” van de Russische president baart de inwoner van Maassluis zorgen. „Stel dat Poetin de knop van een kerninstallatie in werking wil stellen. Dan hoop je maar dat de hoge mannen rond hem laten weten: „Njet, dat gaan we niet doen.”

Hopper zegt „niet bang” te zijn, maar hij denkt deze crisistijd wel na over „de mogelijkheden.” „Ik kan me voorstellen dat Rusland een kernbom niet in een direct buurland neergooit, want dan kan Rusland zelf daar ook de schadelijke gevolgen van ondervinden. Dus kan ik me voorstellen dat zo’n bom valt in bijvoorbeeld Brussel, Amsterdam, of bij Volkel, waar kernwapens liggen opgeslagen.”

Akelige gedachten spoken ook door het hoofd van de 65-jarige Els, die met een dik boek in de zon zit. Ze werkt in Den Haag in een verpleeghuis voor mensen met dementie. Op een steenworp afstand van haar werkplek ligt de Amerikaanse ambassade. „Als Poetin het op zijn heupen krijgt, en die ambassade bombardeert, zit ik daar wel op een slechte plek.”

De Russische agressie in Oekraïne neemt de vrouw behoorlijk in beslag. „Ik sta ermee op en ga ermee naar bed. Ik had nooit gedacht dat er tanks zouden rijden door de straten van een Europees land.”

Ze hoopt op opstand binnen de Russische troepen tegen Poetin. „Ik hoop dat Russische soldaten gaan zeggen: We kappen ermee. Ik zag een filmpje waarop een door Oekraïne gevangengenomen Russische soldaat belde met zijn ouders in Rusland. Hij zei: Ik ben krijgsgevangene, zeg tegen iedereen dat deze oorlog moet stoppen.”

Een kernoorlog die verwoestingen in bijvoorbeeld tal van Europese landen aanricht? Martin Weeda (64), die op het mbo economie doceert, is „er niet zo bang” voor. „Zolang NAVO-landen hun steun aan Oekraïne beperken tot het leveren van wapens, verwacht ik niet dat Rusland kernwapens inzet tegen westerse landen.” Hoe dan ook is ook Weeda ontsteld over de Russische inval. „Het is al erg genoeg dat Poetin een soeverein land van zijn vrijheden wil beroven.”

Buffer

In ontmoetingscentrum Oud Sluys in Maassluis vrezen Henk de Ruiter (84) en Bastiaan Bal (73) dat Poetin in Oekraïne aan het langste eind trekt. Terwijl andere senioren een wedstrijd biljart spelen, nemen de beide mannen de zorgelijke ontwikkelingen in de wereld door.

De Ruiter: „Misschien kan China zich opwerpen als scheidsrechter. Rusland wil Oekraïne als buffer, het land voelt zich bedreigd door de NAVO. Dat kan ik me voorstellen. EU-baas Ursula von der Leyen zegt tegen Oekraïne: Word een van ons. Dat is olie op het vuur.”

Bal: „De macht van Poetin is zo groot. Dissidenten in zijn eigen land worden opgepakt.”

De Ruiter: „Als een heethoofd iets vitaals van de tegenpartij raakt, heb je de poppen aan het dansen. Hopelijk wordt Poetin zo een beetje in toom gehouden. Het is positief dat zelfs landen als Zwitserland, Zweden en Japan zich duidelijk tegen Rusland keren.”

Bal: „Knettergekke gozer, die Poetin. Het zou een soort tweede Hitler kunnen zijn.”

De Ruiter: „De Russische bevolking krijgt fakenews voorgeschoteld. Als er echter steeds meer foto’s van dode Russen doorsijpelen, kan de onrust in Rusland groeien.”

Mooie stad

„Enorm geschokt.” Die woorden gebruiken Bram (73) en Els Vreugdenhil (72) om hun ontsteltenis over de oorlog in Oekraïne uit te drukken. „Zal ik ooit nog in de mooie stad Kiev komen?” vraagt Bram Vreugdenhil zich af. In zijn rijtjeshuis gaat hij woensdagmiddag de trappen op naar het balkon. Daar wappert de Oekraïense vlag.

Het door de Russen belaagde land is voor het christelijke echtpaar hun tweede vaderland. Sinds zo’n dertig jaar voorzien ze via de stichting AK (Actie Kerstgroet) de vaak arme bevolking in het uiterste zuidwesten van Oekraïne van allerlei hulpgoederen. Ze vrezen dat dat vrijwilligerswerk voorbij is. „Maar ik wil de mensen daar ook niet in de steek laten”, zegt Els Vreugdenhil.

Gedrongen door de behoefte om het Oekraïense volk ook nu te helpen, struinde het echtpaar deze week langs tankstations in de buurt. Ze stopten Oekraïense chauffeurs zakken met voedsel en medicijnen toe. „We hoorden dat de Oekraïense bevolking de banken heeft leeggetrokken en dachten dat truckers dus wel wat hulp konden gebruiken.”

Communiceren ging met horten en stoten, maar duidelijk was dat de Oekraïense chauffeurs het hulpbetoon op prijs stelden, vertelt Vreugdenhil. Een van de truckers komt uit het bestookte Charkov, een van de grootste steden in Oekraïne. „Hij liet foto’s zien van verwoestingen in de stad.”

Verbroedering

Zeker ook Oost-Europeanen leven mee met het wel en wee van de Oekraïners, merkte ds. D. W. (Pim) Brouwer, predikant van de protestante gemeente Maassluis. „Mijn Poolse overbuurvrouw heeft familie in Kiev wonen. Ze zit er helemaal doorheen. Ze kan nauwelijks geloven dat haar familie nu ineens in een oorlog verwikkeld is.”

Ds. Brouwer betrok de zorgelijke ontwikkelingen in zijn preek. „Het valt mij op dat er in Nederland verbroedering ontstaat. Kennelijk hebben we daar een gemeenschappelijke vijand voor nodig. Dat heeft iets dubbels. Na de dood van Lazarus weenden zowel Maria en Martha –zij waren vrienden van Jezus– als de vijanden van Jezus. Ik sprak over de Eerste Wereldoorlog. Strijdende partijen vierden samen Kerst.”