Met luid geraas stijgen twee F-35’s op van de vliegbasis Leeuwarden. De geavanceerde gevechtsvliegtuigen zetten donderdagochtend koers naar Polen om daar het luchtruim te bewaken. Een Airbus A330 MRTT-tankvliegtuig, gestationeerd op de vliegbasis Eindhoven, tankt de toestellen in de lucht bij. De luchtmacht zet z’n gloednieuwe F-35 hiermee voor de eerste keer operationeel in.

Nederland levert 24 uur per dag, 7 dagen per week acht jachtvliegtuigen aan de NAVO voor de politietaak boven Oost-Europa. Vier F-35’s van Leeuwarden, vier F-16’s van Volkel. Bij toerbeurt. De onverwachte operatie komt bovenop de al geplande inzet van twee F-35’s en negentig manschappen in Bulgarije van april en mei. De NAVO bepaalt de lengte en de locatie van de Nederlandse inzet.

Voor Oost-Europese landen, die zich bedreigd voelen door de agressie na de Russische invasie in Oekraïne, komt de militaire steun als geroepen. „Nederland brengt hiermee bondgenootschappelijke solidariteit tot uitdrukking”, legt Wilco ter Horst van Defensie uit. „We dragen daarmee bij aan de bescherming van het NAVO-gebied.”

De NAVO doet binnen nu en enkele dagen een beroep op Nederland om troepen te leveren, verwacht Onno Eichelsheim, de hoogste baas van het leger. Het bondgenootschap stuurt de militairen niet naar Oekraïne, maar naar NAVO-bondgenoten in Oost-Europa. Ter afschrikking van de Russen.

Nederland levert de eenheden conform afspraak voor de NATO Response Force (NRF), de snelle reactie-eenheid van de NAVO die binnen vijf tot dertig dagen paraat moet staan. Door de actuele dreiging moet de inzettijd van „enkele dagen” naar „uren of dagen”, legt commandant der strijdkrachten Eichelsheim uit. De exacte reactietijden zijn geheim.

Nederland levert dit jaar een amfibisch transportschip, een fregat, een duikteam en 1500 militairen voor de snelle reactiemacht van de NAVO. Later dit jaar staat –een al geplande– inzet van een onderzeeboot op stapel.

Defensie stoomt militairen en materieel nu versneld klaar voor hun NAVO-taak. Verloven worden ingetrokken, oefeningen op touw gezet en munitie versleept.

Niet alle eenheden staan al paraat. „Ik moet gaten vullen met militairen van andere eenheden”, aldus Eichelsheim. De topmilitair kiest daarbij voor eenheden die snel naar een hogere mate van gereedheid kunnen worden gebracht.

Het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC), de lucht- en raketverdedigingseenheid van Defensie uit het Brabantse Vredepeel maakt zich nu bijvoorbeeld klaar voor gereedheid.

Nederlanders zullen de komende dagen meer militairen en materieel op straat zien, waarschuwde premier Rutte donderdag. Defensie oefent extra, maar de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Canada verschepen wellicht ook legermateriaal via Rotterdam naar bondgenoten in Oost-Europa.

Nederland zou deze vrijdag wapens aan Oekraïne leveren. Het transport van scherpschuttersgeweren, radarapparatuur en scherfvesten komt door de Russische invasie in de knel. De hoogste legerbaas onderzoekt op welke manier de militaire steun alsnog Oekraïne kan bereiken.

Het kabinet staat bovendien welwillend tegenover een aanvullend verzoek om militaire hulp, verklaart minister Ollongren (Defensie). Nederland wil helmen en meer scherfvesten verstrekken. „We leveren wat we kunnen.”