De voorzitter van de raad van regeringsleiders van de EU-landen en van de Europese Commissie laten in het midden welke sancties Rusland moet vrezen. Ze willen straf voor „diegenen die zijn betrokken bij deze illegale daad”, wat erop wijst dat ze niet economische maar persoonsgerichte sancties bedoelen.

De buitenlandchef van de unie kondigde eerder maandag aan tot sancties te willen overgaan en verwees naar het pakket forse, vooral ook economische maatregelen waarmee de unie al een poos schermt in het hoogopgelopen conflict met Rusland. Het sanctiepakket ligt volgens hem klaar. Zodra Rusland de Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk erkent, zal hij het voorleggen aan de EU-landen, zei Josep Borrell. De sancties vergen dan nog wel de instemming van alle EU-landen. Mocht Rusland de zelfverklaarde volksrepubliekjes inlijven, dan komt die goedkeuring er sowieso, zei de buitenlandvertegenwoordiger stellig.

Het Kremlin kondigde vrijwel op hetzelfde moment aan, na een verzoek van de rebellen en op aandringen van de complete ploeg van veiligheidsadviseurs van president Vladimir Poetin, de afvallige regio’s als onafhankelijk te beschouwen. Poetin zette zijn handtekening onder het besluit om de gebieden te erkennen na een lange televisietoespraak waarin hij scherp uithaalde naar het Westen en de NAVO.

Het is onduidelijk of alle EU-lidstaten vinden dat het moment nu is aangebroken de voorbereide sancties in stelling te brengen, en welke dan precies. Onder meer Polen en de Baltische landen vinden het hoog tijd, maar Hongarije maakte eerder al bezwaar. Andere lidstaten aarzelen bij het treffen van bijvoorbeeld de Russische gassector of het betalingsverkeer, dat volgens de Europese Commissie deel uitmaakt van het pakket.

Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra veroordeelt de erkenning van Donetsk en Loehansk scherp. Hij noemde die eerder al onaanvaardbaar, maar wilde nog niet met straf dreigen. Daar moet de EU pas over praten als het zover is, zei hij vlak voor het Russische besluit, na overleg met Borrell en zijn collega-ministers. Hoekstra wilde ook niet beamen dat het sanctiepakket al klaarligt, maar slechts dat „we er een heel eind mee zijn”.

Uitgerekend maandag legde de EU nieuwe strafmaatregelen op voor de Russische annexatie van de Krim in 2014. Deze sancties hebben niet te maken met de huidige spanningen, zegt Brussel. Hoekstra hoopt wel dat Rusland eruit opmaakt „dat het menens is”.