De verandering op Samoa had vooral een praktische reden. Samoa koopt zo’n beetje alles wat het nodig heeft in Australië, Nieuw-Zeeland of Japan. In die landen rijdt het verkeer aan de linkerkant van de weg. De rechts rijdende Samoanen kochten veel auto’s in de Verenigde Staten. Maar die waren relatief duur. Door ook links te gaan rijden, konden de inwoners goedkopere auto’s uit Australië of Nieuw-Zeeland halen. Ook wonen er veel Samoanen in die twee landen. Die moesten eerder elke keer als ze over en weer vlogen er weer aan wennen om aan de andere kant van de weg te rijden.

Het besluit om links te gaan rijden werd niet zomaar geaccepteerd. Aan de grootste demonstratie tegen het plan deed bijna 10 procent van de bevolking mee. De regering zette echter door.

De vrees dat er veel ongelukken plaats zouden vinden bij de omschakeling kwam niet uit. Belangrijkste oorzaak: de switch was goed voorbereid. In de maanden tussen de wetswijziging en de implementatie ervan, verbreedde de overheid de wegen op de eilanden, wemelde het van waarschuwingsborden in de bermen, werden op de wegen snelheidsbeperkende maatregelen genomen, werd de maximale snelheid tijdelijk fors verlaagd, werd rond 7 september 2009 een verbod op verkoop van alcohol ingesteld, legde het Rode Kruis uit voorzorg voorraden bloed aan, werd in kerken gebeden voor een soepele overgang en bestempelde de regering 7 en 8 september als feestdagen, waardoor veel burgers vrij hadden. Op die 7e september 2009 klonk om 6 uur ‘s ochtends een sirene. Iedereen die op dat moment op de weg was, moest stoppen en vervolgens van weghelft wisselen. Door de goede voorbereiding verliep de ingrijpende operatie voorspoedig, zonder slachtoffers.

De ECB wordt anno 2022 door de structureel veranderde inflatieomgeving gedwongen de uitgestippelde koers te wijzigen. De bank houdt de rente al een decennium op 0 procent houdt en koopt op grote schaal staats- en bedrijfsobligaties op. De nieuwe koers vereist een hogere rente en een einde aan het opkopen van schuldpapier. Die operatie is qua potentiële impact op de samenleving te vergelijken met het wisselen van de weghelft.

Wat Samoa heeft laten zien, is dat zo’n grote operatie goed kan verlopen mits je alles zorgvuldig voorbereidt. Dat is dan ook wat de ECB moet doen. Niet nu de rente verhogen, maar wél de buitenwereld voorbereiden op de nieuwe situatie waarin de rente hoger wordt. Tijdig die wijziging aankondigen geeft alles en iedereen de tijd daarop te anticiperen. Als de monetaire sirene dan klinkt, ontstaat er geen chaos. Het alternatief is dat de ECB de kop in het zand steekt. Dit zou voor de maatschappij een slechte zaak zijn. Geen voorbereiding maakt de kans op chaos en slachtoffers immers groot.

De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer