Een Nederlandse pionier in thuisaccu’s is start-up Kiwatt in Ede. Op de bovenste verdieping van installatiebedrijf Delektro schroeven techneuten accusystemen in elkaar voor bedrijven en particulieren.

Het balletje begon 2,5 jaar geleden te rollen toen Jacob van Leeuwen, directeur van Delektro, in contact kwam met Bram van der Leur, oud-eigenaar van laadpalenfabrikant EV Box, vertelt Benjamin Floor. Hij is productontwikkelaar energie-opslagsystemen van Kiwatt. „Delektro verzorgde de elektrische installatie in Van der Leurs nieuwe woning. Hij wilde de opgewekte zonne-energie graag bufferen voor nachtelijk gebruik . Maar een geschikte thuisaccu bestond eigenlijk nog niet. Beiden besloten om een bedrijf op te richten.”

De lat ligt hoog. Kiwatt wil niet alleen leverancier van opslagsystemen zijn. Met de accu’s kan het ook een rol spelen in de stroomhandel en accucapaciteit aanbieden om het elektriciteitsnet te balanceren. Zonnepanelen en windmolens leveren immers niet gelijkmatig elektriciteit aan het net. Het kan helder zonnig of somber regenachtig weer zijn, maar het kan ook stormen of windstil zijn. Hierdoor ontstaan ongewenste fluctuaties op het net. Batterijopslagsystemen, mits groot genoeg, kunnen een rol spelen bij het stabiliseren van het net; waarvoor elektriciteitsmaatschappijen momenteel aardgas-en steenkoolcentrales inzetten.

„Vooralsnog zijn accusystemen vooral interessant voor bedrijven. We hebben momenteel vijf pilotsystemen van 40 kilowattuur (kWh) draaien bij met name agrarische bedrijven. Zo’n systeem is genoeg voor de dagelijkse stroombehoefte van vier gezinnen. Het bestaat uit vier modules van 10 kWh en een omvormer.”

De interesse in opslagsystemen is groot, merkt Floor. „We hebben 20 tot 30 aanvragen per dag voor een brochure. Daarnaast bellen bedrijven ons op. Tot de zomer hebben we werk genoeg.”

Waarom tonen de bedrijven interesse in energie-opslagsystemen?

Floor: „Bedrijven lopen steeds vaker aan tegen capaciteitsproblemen op het net. Ze kunnen alle zelf opgewekte stroom vaak niet meer kwijt. Nu de elektriciteitsprijzen omhooggeschoten zijn, is het opslaan van overtollige stroom financieel veel interessanter geworden. Zeker als bedrijven er ook nog subsidie voor krijgen.

In Lexmond staat een modulair Kiwatt Powerpack op een agrarisch bedrijf waar op zonnige zomerdagen de omvormers werden stilgelegd, omdat de zonnepanelen anders teveel stroom leverden aan het net. Wanneer de agrariër deze stroom opslaat, snijdt het mes aan drie kanten: hij hoeft geen energie weg te gooien, loopt geen subsidie mis voor niet geleverde stroom en hoeft ’s nachts geen dure elektriciteit meer in te kopen.

Daarnaast zijn we bezig om de geïnstalleerde powerpacks via de cloud te koppelen. Als dat lukt, functioneren de powerpacks als een grote, virtuele accu. Dan worden we een interessante partij voor energiemaatschappijen om het net te balanceren. Bedrijven kunnen dan meedoen met een proef op de kortetermijnmarkt voor elektrische energie, de zogeheten EPEX-markt. Ze kunnen dan stroom opslaan op de momenten dat die goedkoper is, en verkopen op het moment dat de prijzen hoog zijn.”

Floor pakt zijn laptop erbij: „Energiemaatschappijen die daarop acteren, zijn Nieuwe Stroom of EasyEnergy. Op basis van de weerberichten stellen ze een prognose op voor de elektriciteitsprijs van de volgende dag. En die fluctueert behoorlijk. Afgelopen zondag bijvoorbeeld was de stroom om 13.00 uur 5 eurocent per kilowattuur; om 19.00 uur 28 eurocent. Slim stroom inkopen en verkopen kan een bedrijf zomaar 10 euro per dag opleveren.”

Wat kan het particulieren opleveren?

„We hebben ook enkele pilotsystemen lopen in woningen met een Kiwatt Powerwall. Financieel zijn zulke systemen nu nog niet interessant voor particulieren. Onze klanten zijn dan ook zogeheten early adopters en innovators. Een thuisaccu in combinatie met een hybride omvormer kost nu zo’n 6000 euro exclusief btw. Maar ik verwacht wel dat die prijs op termijn zal dalen.”

Wanneer wordt een thuisaccu interessant voor particulieren?

„Zolang de salderingsregeling geldt –waarbij particulieren de aan het net geleverde zonnestroom zonder meerkosten kunnen terughalen van het net– zijn opslagsystemen voor particulieren financieel niet interessant. Daarnaast zal een subsidie van het Rijk noodzakelijk zijn om particulieren over de streep te trekken om een thuisaccu aan te schaffen.

In België zijn de capaciteitsproblemen op het net veel nijpender. Daar geeft de overheid inmiddels 50 procent subsidie op de installatie van een thuisbatterij. Dat zijn vaak accu’s van Amerikaanse of Koreaanse makelij, met een opslagcapaciteit van 2 tot 3 kWh. Die zijn vooral bedoeld om de pieken in het stroomgebruik af te vlakken.”

Wat voor soort opslagsystemen ontwikkelt Kiwatt?

„Toen ik bij Kiwatt begon, was er nog niets. We begonnen met een opslagsysteem van tweedehands accu’s uit afgedankte Mitsubishi Outlanders plug-inhybrides. Maar dat was geen succes. We kregen het accusysteem niet gecertificeerd, en daardoor konden we ook geen garantie geven.

Het ontwikkelen van een eigen accusysteem bleek de oplossing. We laten daarvoor de accucellen komen uit China. We hebben gekozen voor lithiumijzerfosfaataccu’s. Die zijn een stuk minder brandgevaarlijk dan de batterijen die in een elektrische auto worden toegepast.

Wat is het voordeel van deze lithiumijzerfosfaatbatterijen?

„Deze accu’s kun je 100 procent belasten en leegtrekken tot ze volledig ontladen zijn. Ze gaan zo’n 6000 laad- en ontlaadcycli mee, voordat de opslagcapaciteit is teruggelopen tot 80 procent van de oorspronkelijke capaciteit. In de praktijk leidt dat ertoe dat ze zo’n 20 jaar meegaan. Ze zijn dus rendabel als de klant ze in 20 jaar of minder kan terugverdienen.”

De modulaire Powerwall voor particulieren bestaat uit elementen van 10 kWh. Is dat niet wat overbemeten in vergelijking met andere thuisaccu’s?

„De meeste leverbare thuisaccu’s kunnen 2 tot 3 kWh opslaan. Met die hoeveelheid kan een huishouden wellicht een nacht overbruggen. Onze thuisbatterij is echter ook geschikt om minder zonnige dagen door te komen met eigen stroom. Ook is de accu groot genoeg om daarmee zelf stroom te verhandelen. Vooral in de winter, wanneer de eigen zonnepanelen weinig leveren, helpt dat om de stroomkosten in de hand te houden. Bovendien kan de thuisbatterij dienst doen als noodstroomvoorziening wanneer de stroom in de buurt is uitgevallen.”