Voor de huishoudens viel er niet direct te profiteren: die nemen nu nog niet deel aan die lucratieve windhandel. Maar de Nederlandse samenleving als geheel draaide ”windst”: de 10 miljoen aan stormschade werd ruim gecompenseerd door de bespaarde 25 miljoen aan kWh-kosten. Zo worden we blij van depressies.

Jammer genoeg waren de voorbije wintermaanden nogal windarm. Mede daardoor bleven de energiekosten hoog. Want windturbines produceren inmiddels goedkoper elektriciteit dan alle andere bronnen, behoudens dan dakpan en gevelplaat vervangende PV-panelen bij nieuwbouw. De nieuwe windparken draaien niet op subsidies: ze betalen zelfs aan de overheid voor locaties. Bij eerder gebouwde windturbines blijken geraamde subsidiebedragen veel lager uit te vallen, en zullen zelfs eerder ontvangen bijdragen terugbetaald worden. Conclusie: het is een wind-winsituatie.

Niemand had verwacht dat de windtechnologie zich zo stormachtig zou ontwikkelen. Eerst gericht op het werkend krijgen, daarna op het verbeteren van de betrouwbaarheid, dan op het vergroten van de opbrengst, toen op het verlagen van de kosten, en nu op het volledig recyclebaar maken. Zo lukt het bij zonnepanelen ook. In beide gevallen betreft het een op zich simpel technisch proces voor elektriciteitsproductie, waarvoor niet per se lastige materialen nodig zijn. Dit in tegenstelling tot bij de nucleaire centrales, waar radioactiviteit niet vervangen kan worden door milieuveiliger alternatieven. Dat frustreert daar kostenverlaging en recyclebaarheid.

Bij fossiele centrales is naast de extra thermische tussenstap ook het verkrijgen van de brandstof een fundamenteel probleem. Zonlicht verschijnt vanzelf, en wind komt van nature ook gewoon aanwaaien, maar steen- en bruinkool, aardolie en aardgas zijn alleen met moeite en tegen hoge kosten te verkrijgen. Zeker als ze, net als andere verslavende middelen, in handen gevallen zijn van criminelen. Autoritaire regimes maken ongegeneerd misbruik van onze afhankelijkheid. We zijn traag met energiebesparing, slordig met het op peil houden van de gasvoorraden, verrast door storingen in kerncentrales en tegenstribbelend bij de ombouw tot een duurzamer energiesysteem. Nu krijgen we de rekening gepresenteerd. Zolang we in de winter onvoldoende windturbines hebben, kunnen we ons dat niet permitteren, zo’n laat-maar-waaienmentaliteit.

Bij de vorige Koude Oorlogescalatie, rond 1980, was een bekende leus: ”Liever een raket in de tuin dan een Rus in de keuken”. Nu kan dat beter worden: ”Liever een windturbine in de tuin dan Russisch gas in de keuken”. Binnen koken op gas is sowieso ongezonder en minder zuinig dan met een inductieplaat. Net zoals wonen in een slecht geïsoleerd huis oncomfortabel is en duur. Ooit zei Groen van Prinsterer: „In ons isolement ligt onze kracht.” Wie nu groen van principes is, zegt: „In onze isolatie ligt onze warmte.” Dertig jaar lang al zijn er simpele en goedkope isolatietechnieken beschikbaar, en nog steeds verstoken we onnodig veel gas. Twintig jaar lang al zijn er prima en betaalbare ventilatiesystemen met warmteterugwinning te koop, en nog steeds zijn veel gebouwen bedompt of tochtig. Tien jaar lang al zijn er rendabele PV-panelen op de markt, en toch ontbreken ze op de meeste daken.

Wie wel duurzaam investeerde, heeft nu geen last van een duur energiecontract en kan verdere stappen maken. De komende tien jaar met warmtepomp of infraroodpanelen, elektrische auto of fiets en
slimme-net-unit met opslag. Want met zon- en windstroom is er net als bij regenwater altijd te veel of te weinig. Al moet het meestal wel lukken om met accu’s voldoende te bufferen, toch zal er regelmatig brandgas nodig zijn voor back-upcentrales. Dat wordt dan waterstofgas gemaakt met waaigas, want dat is met de huidige marktprijzen al goedkoper dan aardgas, en natuurlijk schoner. Dan kan de zuchtende schepping weer iets meer op adem komen.

De auteur is adviserend ingenieur.