De verwachtingen over de uitkomst van de besprekingen in Wenen over de Iraanse nucleaire ambities gingen de afgelopen maanden op en neer. De aanloop naar het overleg in de Oostenrijkse hoofdstad verliep uiterst moeizaam. De eerste berichten over de gesprekken gaven juist weer blijk van enig optimisme.

Tussen de bedrijven door dreigden de Verenigde Staten dat de tijd voor het sluiten van een deal met Teheran begon te verstrijken. Heel nadrukkelijk hield Washington de optie van een heel andere oplossing open. Er was weinig fantasie voor nodig om te bedenken dat daarmee op militaire actie werd gezinspeeld.

Israël houdt al jaren rekening met de noodzaak van militair ingrijpen tegen Iran om dat land ervan te weerhouden kernwapens te produceren. Juist in tijden van hervatting van het overleg benadrukt Jeruzalem het grote gevaar van een nucleair Iran. Die waarschuwingen gaan doorgaans gepaard met aankondigingen van oefeningen die een aanval op Iraanse atoominstallaties simuleren en van verhoging van het defensiebudget.

Want Israël gelooft nu eenmaal niet dat er een overeenkomst met Iran valt te sluiten die de Islamitische Republiek daadwerkelijk van de ontwikkeling van kernwapens af zal houden. Dat hebben de afgelopen jaren bewezen. Ondanks VN-inspecties, intensieve diplomatie en strenge sancties, hebben inlichtingendiensten genoeg bewijzen verzameld die de vrees voor een geheim atoomprogramma ondersteunen.

De onderhandelaars in Wenen keerden vorige week huiswaarts met een vleugje optimisme. Er zou een doorbraak in zicht zijn die uitzicht biedt op terugkeer naar de afspraken uit de oorspronkelijke nucleaire deal van 2015. De Amerikanen versoepelden zelfs een deel van de strafmaatregelen, zodat Teheran technisch gezien de mogelijkheid krijgt zijn atoominstallaties aan te passen aan de eisen die op tafel liggen.

En dus belde de Israëlische premier Naftali Bennett zondagavond met de Amerikaanse president Joe Biden om nog eens zijn standpunt te herhalen dat de Joodse staat niets ziet in een terugkeer naar de afspraken uit 2015. En passant waarschuwde hij Biden dat Israël ook mét een nieuwe deal niet zal aarzelen Iran aan te vallen als het de rode lijn van Jeruzalem overgaat.

Veel meer dan de verzekering dat Iran nog ongeveer een maand heeft om aan de eisen te voldoen, kon de Amerikaanse president echter niet geven. Met die vage termijn schermt hij al enige tijd. Dat biedt vooralsnog niet al te veel reden tot optimisme als de onderhandelaars naar Wenen terugkeren.