Zondag zat Elizabeth II zeventig jaar op de Britse troon. De verklaring die ze zaterdagavond verspreidde, kwam als een verrassing. „We zijn ons diep bewust van de eer die mijn moeders wens vertegenwoordigt”, reageerde prins Charles in een eigen verklaring.

Hij had reden voor opgetogenheid. Elizabeth (95) lijkt bezig te zijn obstakels op te ruimen die bij de naderende troonswisseling voor ongemakken kunnen zorgen. Het debat over de titel van Camilla was zo’n hindernis. Volgens de wet zou Camilla bij de troonsbestijging van Charles als zijn echtgenote automatisch koningin worden, maar in 2005, toen Charles en Camilla trouwden, is er een voorbehoud gemaakt.

Diana

Camilla zou, zo heette het destijds, genoegen nemen met ”prinses-gemalin”. Dit om de Britten die nog steeds fan zijn van de in 1997 verongelukte Diana, prinses van Wales, niet voor het hoofd te stoten. Om diezelfde reden gebruikt Camilla nog steeds de haar toekomende titel ”prinses van Wales” niet, maar gaat ze door het protocollaire leven als hertogin van Cornwall, de tweede titel van haar man prins Charles. Maar na zestien jaar ‘trouwe dienst’ achtte de Queen de tijd en de geesten rijp om kleur te bekennen. Bij de traditionele lintjesregen ter gelegenheid van de jaarwisseling had koningin Elizabeth al een voorzet gegeven door Camilla te benoemen als lid van de hoogste ridderorde, de Orde van de Kousenband.

De koningin hoopt ongetwijfeld dat het kenbaar maken van haar wens een einde maakt aan alle discussie en speculatie. Dan hoeft niemand het daarover te hebben wanneer het zover is. In datzelfde licht kan ook het recente besluit worden gezien om prins Andrew van al zijn erefuncties en -titels te ontdoen en hem „als burger” zijn mogelijke rechtszaken te laten voeren. De Queen wilde niet dat de zaak-Andrew haar regeringsjubileum, dat in juni van dit jaar vier dagen lang uitbundig gevierd moet worden, zou gijzelen of overschaduwen. Of publiek en media die scheiding ook kunnen en zullen maken, is nog maar de vraag.

Geen aftreden

Koningin Elizabeth maakte in haar boodschap ook duidelijk dat er van aftreden geen sprake kan zijn. Ze hernieuwde „met genoegen” haar in 1947 gedane belofte dat haar hele leven „aan uw dienst zal worden toegewijd.”

Ze zei dat de dag van haar troonsbestijging voor altijd verbonden bleef aan het overlijden van haar vader, koning George VI. „Ik herinner me deze dag net zo veel vanwege de dood van mijn vader als vanwege het begin van mijn regering”, aldus Elizabeth.

Dat die herinneringen zijn vermengd, komt mede door de bijzondere omstandig­heden. Elizabeth had in 1952 pas enkele dagen eerder afscheid genomen van haar vader, die haar kwam uitzwaaien op het vliegveld aan het begin van een reis naar onder meer Australië en Nieuw-Zeeland. Elizabeth en echtgenoot prins Philip onderbraken de reis in Kenia, waar het nieuws van het overlijden hen bereikte.

Troonopvolger

Elizabeth keerde onmiddellijk terug. Niet langer prinses, maar vanaf het moment dat haar vader tijdens zijn slaap de laatste adem uitblies, koningin. En zeventig jaar later is ze dat nog steeds. Een unicum in de Britse geschiedenis. „Het is een voorbeeld dat we de komende jaren zullen blijven volgen”, meende Charles (73). Met elke dag dat zijn moeder langer regeert, wordt ook zijn eigen record –als langst wachtende troonopvolger– versterkt. Met het klimmen der jaren is dan ook de roep om te zijner tijd de kroon maar meteen door te geven aan oudste zoon William (39) luider geworden, maar de verwachting is niet dat Charles na decennia in de wachtkamer zijn beurt voorbij zal laten gaan.

Sandringham

Koningin Elizabeth bracht haar jubileumdag zoals gebruikelijk door op het landgoed Sandringham nabij Norfolk. Daar overleed haar vader en sindsdien maakte ze er een gewoonte van de bijzondere dag daar te gedenken.

De Queen komt overigens doorgaans vlak voor Kerst al naar Sandringham, om enkele dagen na 6 februari terug te keren naar Londen of Windsor. Vanwege de coronapandemie bleef ze afgelopen Kerst op Windsor Castle en kwam ze pas kortgeleden naar Sandringham, waar ze haar intrek nam in Wood Farm. Dat werd na zijn pensionering ook gebruikt door prins Philip, totdat hij in 2020 vanwege de pandemie ook naar Windsor moest verhuizen, waar hij vorig jaar overleed – enkele weken voor zijn honderdste verjaardag.

Rode koffertje

Het hof verspreidde ter gelegenheid van het jubileum een serie nieuwe foto’s van koningin Elizabeth, onder andere opnamen waarop ze stralend poseerde voor de zogenoemde red box. Dit rode koffertje –te vergelijken met de zogenoemde loodgieterstassen van Nederlandse ministers– bevat het dagelijks corvee: de papieren die ze moet lezen of ondertekenen. Gestuurd door premiers, ministers en diplomaten uit het Verenigd Koninkrijk en de veertien andere landen waarvan ze koningin is. De rode koffertjes volgen Elizabeth te allen tijde, ook tijdens de vakanties. Passend dus dat er op de dag van haar jubileum een foto van werd gedeeld.