Bijvoorbeeld in Berlijn, deze weken één van de absolute hotspots qua coronabesmettingen. Een van de ‘voordelen’ van de pandemie is dat je het verloop nu digitaal kunt volgen. Op het corona-dashboard is per stadsdeel te zien hoe de omikronvariant om zich heen grijpt in deze miljoenenstad.

Toch moest menig Berlijner begin januari even met de ogen knipperen bij het openen van de website: nul nieuwe besmettingen in Marzahn-Hellersdorf. De volgende dag opnieuw: geen nieuwe gevallen in een stadsdeel met meer dan 270.000 inwoners. Een week lang was er op papier in deze Oost-Berlijnse wijk geen spoor van corona te bekennen. Nichts! Of zoals de Berlijners het zouden zeggen: nüscht!

Hoe kan Marzahn de dans ontspringen, terwijl in de rest van de stad dagelijks duizenden mensen positief testen? Het raadsel werd snel opgelost door de lokale GGD. De opslagruimte van de ict-server zat vol. Er pasten geen nieuwe gevallen meer bij en daardoor lag het hele systeem plat. „De enige coronameldingen die we kunnen noteren, zijn de berichten die we binnenkrijgen per fax.”

Die goede oude fax, als redder in nood. Ironisch, want Duitsland moet al jarenlang de spot aanhoren van digitaal goed voorgesorteerde buitenlanders –zoals Nederlanders– die al láng niet meer faxen. De 50-minners in Duitsland mogen de fax in hun dagelijks leven misschien negeren, maar binnen de ambtenarij, grootbedrijven, de juridische wereld en officiële instanties vliegen de faxberichten over en weer.

In het begin van de pandemie werd er zelfs extra veel gefaxt. De regering eiste een landelijk besmettingsoverzicht. Veel lokale GGD’s noteerden hun cijfers in een tabel om deze te printen en te faxen. De regionale GGD verzamelde al die binnengekomen faxen, tikte ze over, om ze vervolgens te printen en door te faxen naar een hoger niveau. Vele kostbare uren werden besteed aan het overtypen van faxberichten, voordat er een landelijk beeld ontstond. De dag erna begon dit proces opnieuw.

Dat in Marzahn inmiddels software werd gebruikt, is dus een stap vooruit. Dat komt omdat de overtypchaos veel bestuurders liet beseffen dat het mailen van een tabel wellicht efficiënter, veiliger en nauwkeuriger was.

Toch betekent dit nog lang niet het einde van de fax in Duitsland. Zo’n 95 procent van de huisartsen stuurt doorverwijzingen en recepten per fax of brief. Slechts 9 procent gebruikt de mail, hoewel 90 procent van de huisartsenpraktijken volgens de eHealth Monitor 2021 inmiddels over een computer en internet beschikt. Over het algemeen is bij 43 procent van de Duitse bedrijven de fax nog regelmatig in gebruik.

Dat veel beroepsgroepen blijven vasthouden aan de fax, komt door de juridische status. Een faxbericht geldt officieel als bewijs van ontvangst, een soort aangetekende post. Een e-mail heeft die status meestal nog niet.