In een tv-documentaire hebben 125 werkers binnen de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) in Duitsland deze week openlijk uitgesproken homoseksueel te zijn en eisten zij onder meer verandering in het kerkelijke arbeidsrecht. De „discriminatie” van homoseksuelen is volgens hen een „verraad van het Evangelie” en dwingt mensen tot een „systeem van stilte, dubbele standaarden en onoprechtheid.” De ondertekenaars pleiten voor het herzien van „lasterlijke en verouderde uitspraken van de leer van de kerk over seksualiteit” op basis van theologische en nieuwe wetenschappelijke inzichten.

De Duitse bisschoppenconferentie sprak haar steun hiervoor uit. Bisschop Helmut Dieser van Aken, voorzitter van de sectie seksualiteit en relaties van de Synodale Weg, typeerde het initiatief als bevorderend voor een „klimaat van vrijheid van angst in de kerk.”

De actie volgde op de publicatie van een artikel door de Congregatie voor de Geloofsleer in Rome, waarin opnieuw werd bevestigd dat de RKK niet bevoegd is om relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht te zegenen. Datzelfde geldt ook voor de wijding van vrouwelijke priesters. Dat standpunt werd vorige week ook nog eens door de Oosters-Orthodoxe Kerken, waar Rome qua ambtsvisie op één lijn mee ligt, bevestigd. Op de derde vergadering van de Synodale Weg, die plaatsvindt van 3 tot en met 5 februari, liggen ontwerpteksten op tafel die pleiten voor een liturgie voor het inzegenen van relaties van mensen van hetzelfde geslacht.

Geruchtmakend

Maandag verschijnen twee geruchtmakende boeken die de rechten van homoseksuelen en van vrouwelijke voorgangers en priesters promoten, te weten ”Gewollt. Geliebt. Gesegnet. Queer-Sein (= een aanduiding voor homoseksuelen) in der katholischen Kirche” en ”Frauen ins Amt! Männer der Kirche solidarisieren sich” (Herder Verlag). In de tweede publicatie tonen honderd mannen –priesters, leken en bisschoppen– zich solidair met de wensen van vrouwen om kerkelijk actief te worden. De ene redacteur, Philippa Rath, is lid van het Centraal Comité van Duitse Katholieken (ZdK), afgevaardigde van de Synodale Weg en lid van het Synodaal Forum ”Vrouwen in diensten en ambten van de kerk”. De tweede redacteur Burkhard Hose is universiteitspredikant in Würzburg en mede-initiatiefnemer van een handtekeningencampagne tegen het verbod van het Vaticaan op de zegening van homoseksuele partnerschappen.

Het boek ”Gewollt” staat onder redactie van de rooms-katholieke priester Wolfgang F. Rothe, bekend om zijn opkomen voor de rechten van vrouwen en homoseksuelen in de RKK. Als klap op de vuurpijl verschijnt maandag ook nog ”Was auf dem Spiel steht” van kardinaal Jean Claude Hollerich, die zich voor het eerst uitspreekt over de misbruikcrisis en mogelijke hervormingen. Hij bepleit getrouwde priesters en „een verandering van perspectief in de seksuele moraal.” Hollerich ontvangt maandag de Abraham Geiger-prijs 2022, uitgereikt aan mensen die zich inzetten voor „pluralisme” en „openheid, moed, tolerantie en vrijheid van denken.”

Op al deze ontwikkelingen is echter een krachtige orthodoxe tegenbeweging binnen de RKK op gang gekomen. De behoudende kardinaal Gerhard Müller, voormalig prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, publiceerde ”Wahrheit. Die DNA der Kirche” (Verlag Friedrich Pustet), waarin hij de „protestanten” verwijt het ambt slechts als een religieuze functie in de christelijke gemeente te zien en daarmee het van zijn sacramentele karakter berooft.

Langkous

De rooms-katholieke journaliste Dorothea Schmidt kenschetst de huidige RKK in Duitsland in een boek als een ”Pippi Langstrumpf Kirche” (Fe-Medienverlag), genoemd naar het vrijgevochten meisje Pippi Langkous van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren. De Duitse katholieken moeten volgens haar beseffen dat ze slechts 1,2 procent van de rooms-katholieke wereldkerk vertegenwoordigen.

De behoudende bisschop Rudolf Voderholzer en lid van de Synodale Weg, bovendien zitting hebbend in de sectie vrouw, ambt en eredienst, verwijst in een recente publicatie ”Zur Erneuerung der Kirche” (Verlag Pustet) naar het antwoord van paus Benedictus XVI op de crisis van de kerk in deze tijd. Die ligt niet in aanpassing aan de tijdgeest, maar in bekering, heiliging en verdieping van het persoonlijke geloof. In september vorig jaar opende Voderholzer een nieuwe website waarop hij en een groep andere leden van de Synodale Weg alternatieve teksten over de gevoelige thema’s publiceerde. Hij roept op om de „democratisering van de kerk” te stoppen. Ook paus Franciscus, hoe luisterend en begripvol ook naar de stem van deze tijd, heeft al laten weten dat een synode geen democratisch parlement is.

Behoudende roomsen verwijten de Duitse RKK steeds vaker „protestantse” trekken te hebben, dat wil zeggen gelovigen interpreteren de Schrift autonoom en laten zich niet gezeggen door de kerk als hoeder van de leer. De priester Guido Rodheudt in het bisdom Aken waarschuwt deze week in ”Die Tagespost” dat de Synodale Weg een soort ”Reformatie 2.0” wordt. Hij ziet de positie van de priester in gevaar komen door de bepleite afschaffing van het verplichte celibaat. „De Synodale Weg doelt op emancipatie van de kudde van de herders. In afwijking van de rest van de Katholieke Kerk zijn de actievoorstellen gericht op een protestantse nivellering van het denken tussen God en de wereld.”​