„Livestream aanvulling op verkondiging”
De coronamaatregelen worden steeds verder afgeschaald. Hierdoor ontstaat de vraag hoe kerken moeten omgaan met onlinediensten, zegt Gerrit Bril. Daarom start hij donderdag een serie van vier webinars, met als thema ”Hybride kerk”.
Een hybride vorm van kerk-zijn is de combinatie van fysieke aanwezigheid tijdens een eredienst en een online uitzending. „Zijn na corona de investeringen om een onlinedienst mogelijk te maken voor niets geweest? Over die vraag willen we graag samen nadenken, juist wanneer er steeds meer mensen fysiek naar de kerk mogen”, zegt Bril (63), die de webinars verzorgt.
De webinars zijn een initiatief van Kerk-zijn-online en de Landelijke Organisatie Kerktechniek. Kerk-zijn-online is ontstaan vanuit een gezamenlijke werkgroep van de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken. Bril is ingeschakeld vanwege zijn kennis over de onlinekerkdiensten. Hij werkte meer dan dertig jaar bij de televisie, waarvan de laatste twintig jaar als eindredacteur bij Zendtijd voor Kerken.
Wat wilt u met de vier webinars bereiken?
„Het is ons doel om kennis over te dragen over onlinediensten en hoe je die in de toekomst aandacht kunt geven. We hebben niet alleen mensen op het oog die betrokken zijn bij de techniek, maar ook kerkenraden en predikanten. Tijdens hybride diensten gaat het er niet alleen om dat de techniek goed werkt; het is ook belangrijk dat een predikant hiermee weet om te gaan.
Zo willen we tijdens het eerste webinar ingaan op de vraag wat nu een hybride kerk is. De tweede avond zal gaan over de soorten techniek die je tot je beschikking kunt hebben. De derde gaat over manieren van communicatie met de thuiszittende gemeenteleden. Tijdens de vierde bijeenkomst zullen we ervaringen delen.”
Hybride kerkdiensten: noodzaak of uitkomst?
„De onlinediensten zijn in eerste instantie uit noodzaak geboren. Tegelijkertijd blijkt uit ervaringen die de afgelopen twee jaar zijn opgedaan, dat ze ook een uitkomst zijn. Kerken zijn meer bedreven geraakt in de techniek; bewustwording is volop gaande.
Een mooie bijkomstigheid is mijns inziens dat het missionaire bereik groter is geworden. Misschien vinden buitenstaanders de fysieke stap naar een kerk te groot, maar zijn ze wel nieuwsgierig en volgen ze thuis een eredienst. Zo kunnen zij onder de indruk raken van een kerkdienst.”
Moeten kerken niet streven naar uitsluitend fysieke samenkomsten?
„We hebben een historie van zeker vijftig jaar waarin mensen die aan huis gebonden zijn, meeluisteren met de kerktelefoon. Ook dat is een vorm van hybride kerk-zijn. Oudere en zieke gemeenteleden konden zo toch betrokken zijn op de kerkdienst.
Hoewel sommige kerken geen beeld uitzenden, waar ik overigens alle begrip voor heb, denk ik dat het uitzenden met beeld een waardevolle aanvulling kan zijn. Zo merk ik dat gemeenteleden het als bijzonder ervaren om de predikant te kunnen zien. De luisteraar thuis hoort niet alleen de predikant, maar ziet nu ook zijn mimiek, uiterlijk en handgebaren. Dit kan ertoe bijdragen dat de boodschap in de huiskamer beter overkomt. Zo kan de techniek voor luisteraars thuis een aanvulling zijn op verkondiging en pastoraat.”
Verlaagt het blijvend aanbieden van onlinediensten de drempel om thuis een kerkdienst mee te luisteren en niet meer naar de kerk te gaan?
„Mijn verwachting is dat het grootste gedeelte van de kerkleden fysiek wil samenkomen. Zo kunnen ze samen zingen, de Bijbelse boodschap horen en elkaar ontmoeten. Een livestream kan deze aspecten niet allemaal vervangen. Ik denk daarom niet dat kerkgangers luie leden zijn en thuis zouden willen blijven, terwijl ze in de gelegenheid zijn een fysieke dienst te bezoeken.”
Is hybride kerk-zijn de toekomst?
„Hoewel ik de hoop heb dat er in de toekomst geen onlinediensten meer nodig zijn vanwege corona, denk ik dat het goed is om het hybride kerk-zijn vol te houden. Niet voor luie leden, maar juist voor de zieke en oudere leden. Al zijn er misschien weinig gemeenteleden die niet naar de kerk kunnen komen, ook zij zijn lid van de gemeente. Het is een mooi streven om hen zoveel mogelijk de kerkdienst te laten meebeleven. Kerkgangers kunnen zo iets delen van de rijkdom om in de kerk aanwezig te kunnen zijn.”
