Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vinden de aangekondigde versoepelingen een „mooie opmaat naar de volledige opening van de samenleving”. Ze zijn blij dat het kabinet niet alleen naar het OMT heeft geluisterd, dat een sluiting om 20.00 uur voorstelde, maar ook naar „andere signalen uit de samenleving”. „Aan een sluitingstijd van 20.00 uur hadden bijvoorbeeld restaurants, bioscopen en theaters weinig gehad”, stellen de ondernemersorganisaties.

Om de opening van nog meer sectoren mogelijk te maken is het belangrijk dat iedereen zich houdt aan de gestelde regels, zoals mondkapjes, coronatoegangsbewijzen en afstand houden. „Dan kunnen we zo snel mogelijk ook de laatste stap in de heropening zetten: met weer festivals, opening van de nachthoreca en grotere evenementen. Voor deze ondernemers is het nog altijd een hard gelag.”

Ook de verdere verruiming van de quarantaineregels kan op goedkeuring rekenen van de werkgeverskoepels. De oude regels leidden namelijk langzamerhand bij veel bedrijven tot problemen, geven ze aan. Vanaf woensdag hoeven kinderen onder de 12 jaar niet meer in quarantaine als ze geen klachten hebben en zich laten testen. Ook hoeven hele klassen niet meer thuis te blijven en mogen volwassenen die in contact zijn geweest met positief geteste personen gewoon naar buiten. Dan moeten ze wel hun boosterprik hebben gehad en zelf geen klachten hebben.

Ook non-foodwinkelbranchevereniging INretail is te spreken over de versoepelingen. Daardoor kunnen winkels weer hun normale openingstijden hanteren en dus ook weer op koopavonden open zijn. INretail hamert er nog wel op dat er betere compensatie moet komen voor de periode van sluiting omdat volgens een eigen peiling maar een klein deel van de winkeliers in aanmerking komt voor de steunpakketten van de overheid.

De coronapas „in brede zin moet je op dit moment niet in de prullenmand gooien”, zegt zorgminister Ernst Kuipers. Het kabinet wil „de maatschappij zoveel mogelijk openzetten, en tegelijkertijd de pandemie nog enigszins onder de duim houden”. Daarbij is het coronatoegangsbewijs nog even nodig, of dat nu in de vorm van 1G, 2G of 3G is, zegt de bewindsman.

De uitbreiding van het 3G-beleid (waarbij mensen moeten bewijzen gevaccineerd tegen, genezen van of getest op het coronavirus te zijn voordat ze toegang krijgen) naar bijvoorbeeld de werkvloer leidt vaak tot verhitte discussies in de samenleving en de politiek. De invoering van 2G-beleid (alleen toegang als je recent geprikt of genezen bent) stuit al helemaal op veel weerstand. In de Tweede Kamer willen sommige partijen 1G-beleid invoeren (iedereen laten testen voor toegang, onafhankelijk van hun vaccinatiestatus).

Voorlopig kunnen de versoepelingen alleen doorgaan met ook nog de coronapas (3G), vaak in combinatie met 1,5 meter. Het aantal besmettingen is nu zo groot, en groeit dusdanig snel „dat je in het dagelijkse contact iemand tegenkomt die het virus bij zich draagt echt heel groot is”, aldus Kuipers. De kans op contact met een besmet persoon is inmiddels zo groot „dat je, ook terwijl je versoepelt, meer aan voorzorg moet inbouwen”, aldus Kuipers.

Zonder zo’n voorzorgsmaatregel zou versoepelen een te groot risico vormen, meent de bewindsman. Hij erkent wel dat een toegangsbewijs geen garantie is dat mensen niet besmet raken, maar dat het alleen „een dempend effect” heeft op het aantal besmettingen. In hoeverre de coronapas het aantal besmettingen kan beperken, ligt er vooral aan in hoeveel situaties de pas vereist is. „Het kan een ruim effect hebben als je het ruim toepast”, legt Kuipers uit.

Op de discussie of 3G vaker gevraagd moet worden en of 2G al dan niet moet worden ingevoerd, wil Kuipers niet vooruitlopen. Er ligt een aantal wetsvoorstellen om dit te regelen, waar de Kamer zich over zal buigen. De steun voor 2G brokkelt de laatste tijd overigens af, ook na een onderzoek van de TU Delft, dat laat zien dat de effecten van 2G in de huidige situatie zeer beperkt zijn. Maar het is duidelijk dat het kabinet 2G als middel in de gereedschapskist wil houden. Dat zei premier Mark Rutte vorige week ook in het coronadebat.

„Laten we het niet weggooien”, vroeg hij aan de kritische Kamer. Datzelfde rapport van de TU Delft bevat immers „ook wat sterke argumenten” 2G nog niet in de ban te doen, meent de minister-president.

Dagattracties staan „te popelen” om de deuren weer te openen, zegt voorzitter van de Club van Elf, Mascha Taminiau. Vooral de dierentuinen zijn gebaat bij de versoepeling van de coronamaatregelen die dinsdagavond tijdens de persconferentie werd aangekondigd. „De meesten gaan gelijk woensdag of donderdag open.”

Alles is al opgetuigd om weer bezoekers te ontvangen, het was slechts nog wachten tot het officiële bericht dinsdagavond, zegt Taminiau. „De medewerkers staan te popelen en ook de gasten zijn er weer enorm aan toe.”

Wel was de voorzitter verbaasd dat dagattracties niet eerder open mochten, aangezien veel buiten is. Eerder werden de parken gezien als ‘doorstroomlocaties’, net als onder andere meubelboulevards die sinds de vorige versoepelingen weer klanten mochten ontvangen. „Het gebruik van een QR-code is onderhand ‘business as usual’ voor ons. We zijn meester in crowdmanagement en veilig groepen ontvangen”, aldus Taminiau.

De Club van Elf vertegenwoordigt zeven dierentuinen, zes musea en elf attractieparken. Van de laatste groep gaan er slechts twee deze week open, te weten de Efteling en Toverland. De rest volgt na het winterseizoen met Pasen. „Dus wij hopen dat iedereen zich aan de regels houdt, zodat die andere parken dan ook open kunnen. Fingers crossed”, zegt Taminiau, zelf directeur van Walibi Holland. „Aan ons zal het niet liggen.”

Beroepsorganisatie voor verzorgenden en verpleegkundigen NU’91 vindt de dinsdag aangekondigde coronamaatregelen een logische stap. „Het lag in de lijn der verwachtingen dat er versoepeld zou worden en het is ook te begrijpen”, zegt Michel van Erp van NU’91. „De roep in de samenleving om versoepelingen werd steeds groter. De mensen zijn er aan toe. Bovendien is het ziekteverloop door besmetting met omikron doorgaans milder dan bij de eerdere varianten.”

Van Erp voegt er wel aan toe dat het grote aantal coronabesmettingen zorgen baart. „Daarom moeten we de gevolgen van de versoepelingen blijven monitoren. We moeten voorkomen dat het aantal ziekenhuisopnames gaat oplopen, want de rek is er wel zo’n beetje uit voor personeel in de zorg.”

Een aantal bekende tegenstanders van het coronabeleid van het kabinet is niet te spreken over de versoepelingen die dinsdagavond zijn aangekondigd. De grootste gemene deler in hun commentaren is dat „alles weer open moet” en dat de huidige maatregelen discriminerend zouden zijn.

Retail-auteur Hans van Tellingen: „Alles moet open. Onbeperkt. Tot diep in de nacht. Zonder welke maatregel dan ook, heer Kuipers. Zonder CTB. We zijn er al. Dat virus is inmiddels wel opgebrand. Zegt bijna elke expert.”

„Er is maar 1 vraag relevant in de persconferentie: wat is de exitstrategie voor de coronapas? Miljoenen mensen worden uitgesloten van het openbare leven”, schrijft columnist Marianne Zwagerman op Twitter.

En rechtsfilosoof en docent aan de Universiteit Leiden Raisa Blommestijn twittert: „Rutte die wel twee hele uren afwijkt van het OMT-advies en het daardoor doet voorkomen alsof ons een enorme gunst wordt gedaan. Wat een farce. Hetgeen dat terugkomt is uitsluiting en discriminatie - geen vrijheid. Dus laten we ons geen illusies maken.”

De voorzitter van de Nederlandse Politiebond Jan Struijs is tevreden dat het kabinet met de nieuw aangekondigde coronamaatregelen heeft geluisterd naar de adviezen van de politie, boa’s en burgemeesters. „We hebben indringend geadviseerd dat voor goede handhaving duidelijkheid superbelangrijk is, en dat is beslecht. Om 22.00 uur moet alles dicht”, aldus Struijs na de coronapersconferentie dinsdagavond.

In aanloop naar de persconferentie was er discussie of de cultuursector en de bioscopen in verband met eindtijden die normaliter rond 22.30 uur liggen, langer open zouden mogen blijven dan bijvoorbeeld de horeca. Daar is het kabinet niet in meegegaan. „Dat maakt het ook overzichtelijk voor politie en boa in hun aanwijzingen naar de mensen toe. Er is maar één uitleg”, aldus Struijs.

De voorzitter is blij dat met de opening van de horeca en verruiming van de sporttijden mensen weer „een uitlaatklep” hebben. „Dat merken wij denk ik snel aan mensen, want de lontjes werden korter.” „Ik moet er niet aan denken dat deze versoepelingen over drie weken weer teruggedraaid worden, want dat zal bij handhaving ook weer druk geven”, merkt Struijs ook op.

De nieuw aangekondigde coronamaatregelen zullen in principe zes weken duren, maar over drie weken volgt een nieuw weegmoment vanuit het kabinet over de stand van zaken op dat moment.

Branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland (KHN) is tevreden met de versoepelingen die het kabinet heeft aangekondigd. De horeca mag onder voorwaarden weer open tot 22.00 uur. Mensen moeten wel een coronatoegangsbewijs laten zien. KHN hoopt wel dat het kabinet niet drie weken wacht met verder versoepelen als de situatie in positieve zin verandert.

„We hopen dat er snel een versoepeling komt voor onze collega’s in het nachtleven”, zegt voorzitter Robèr Willemsen van KHN. Het pakket maatregelen dat dinsdag werd aangekondigd, geldt in principe voor zes weken. Over drie weken is er een weegmoment, „om te kijken hoe de zaak er dan voorstaat”, zei minister-president Mark Rutte tijdens de coronapersconferentie.

Willemsen kan nog niet zeggen of personeelsgebrek een beperkende factor zal zijn voor de horeca. Er was al een tijd een tekort aan mensen in de sector. „Maar we gaan nog niet volledig open dus er zal ook nog geen volledige bezetting nodig zijn. Het zal iedere dag passen en meten worden”, aldus Willemsen. „Voor ons is het ook van belang dat de quarantaineregels zijn versoepeld. Anders zijn we open maar zit iedereen thuis.” Als iemand contact heeft gehad met een besmet persoon hoeft diegene niet meer in quarantaine als diegene geen klachten heeft. Diegene moet dan wel zijn geboosterd.

KHN en ook andere horecaondernemers, die zich hebben verenigd in de Horeca Alliantie, doen een dringende oproep aan iedereen om zich te houden aan de geldende coronaregels. Willemsen roept ondernemers op om te controleren op het coronatoegangsbewijs. „Niemand vindt het leuk, maar het is nu even nodig.”

Het Veiligheidsberaad vindt de versoepelingen van de coronaregels die dinsdagavond zijn meegedeeld „een mooie stap in de richting van volledige heropening”. De 25 burgemeesters van het beraad zijn „erg blij” dat het kabinet heeft geluisterd naar „de brede roep om versoepelingen”, zegt beraadsvoorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen. Het Veiligheidsberaad heeft vorige week veel druk uitgeoefend op de verantwoordelijke ministers om het zover te krijgen.

Het kabinet heeft geluisterd naar het advies van de burgemeesters om één eindtijd voor alle sectoren aan te houden. Verschillende eindtijden voor de horeca en de cultuur- en evenementensector zou moeilijk te handhaven zijn. „Dit is helder, goed controleerbaar en zo nodig ook handhaafbaar”, aldus Bruls.

Bruls waarschuwt dat de versoepelingen „geen gratis ticket” zijn. „Deze forse stap brengt risico’s met zich mee op veel meer besmettingen en weer grote druk op de zorg. Iedereen moet zich dus goed aan de regels houden. Coronatoegangsbewijzen controleren, alle bezoekers laten zitten, voldoende afstand. Dat zijn beperkingen voor de ondernemers, maar daar moeten ze creatief mee omgaan nu ze zo hebben aangedrongen op heropening.”

Het Veiligheidsberaad bespreekt binnenkort of er speciale maatregelen genomen moeten worden voor het vieren van carnaval, eind februari. Alle optochten zijn al afgelast.

De PO-Raad, de koepelorganisatie voor primair onderwijs, is blij met de versoepeling van de maatregelen voor leerlingen van zowel de basisschool als het voortgezet onderwijs. Die hoeven niet meer in quarantaine als ze in contact zijn geweest met een besmet persoon en zij geen klachten hebben. Klassen hoeven dus niet meer in quarantaine als er drie of meer besmettingen in de klas zijn, alleen de besmette leerlingen blijven thuis.

„De afgelopen weken moesten ontzettend veel klassen naar huis. Dat vraagt veel van leerlingen, ouders en van onderwijspersoneel. Het blijft een organisatorische puzzel voor schoolteams vanwege hoge besmettingscijfers. Maar met de versoepeling van de regels kunnen weer meer kinderen naar school samen met klasgenoten, we weten hoe belangrijk dat is voor hun ontwikkeling. Tegelijkertijd moeten we oog houden voor de zorgen die er zijn onder onderwijspersoneel”, zegt voorzitter Freddy Weima van de PO-Raad.

De raad wijst erop dat klassen die momenteel in quarantaine zitten, meteen weer naar school kunnen omdat de versoepelde quarantaineregels woensdag ingaan. De koepel adviseert leerlingen vanaf groep 6 wel om twee keer per week een thuistest te doen.

CNV Onderwijs dringt er bij scholen op aan om goed regels na te leven, onder meer als het gaat om dragen van mondkapjes en ventileren van de lokalen.

Premier Mark Rutte denkt dat mensen het wel zullen accepteren als het kabinet coronaregels onverhoopt toch weer moet aanscherpen. Maar wel met „een ongelooflijk slecht humeur”, zeg hij desgevraagd tijdens de persconferentie. De politie, het Openbaar Ministerie en buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) gaven in een recent advies juist aan dat versoepelingen „qua handhaving niet zonder consequenties teruggedraaid” kunnen worden.

„Ik ga ervan uit dat het niet nodig is”, zegt Rutte over het mogelijk aanhalen van de teugels. Over drie weken kijkt het kabinet of er reden is om de dinsdag aangekondigde versoepelingen toch terug te draaien. Het kabinet neemt een risico, benadrukt Rutte steeds weer. Daarom „noemen we toch ook even in de kleine lettertjes van de bijsluiter dat er een beperkt risico is” dat strengere maatregelen binnenkort al opnieuw worden ingevoerd.

Als het kabinet zich daartoe genoodzaakt voelt, zal het „het dilemma eerlijk uitleggen”, zegt Rutte. En hij denkt dat mensen zich zullen realiseren „dat als we dat niet doen, het zou betekenen dat de ziekenhuizen overstromen en de zorg niet de noodzakelijke zorg kan verlenen”.

Het in stand houden van de geldende strenge coronaregels „beschadigt onze gezondheid en onze samenleving”, lichtte zorgminister Ernst Kuipers tijdens de persconferentie de stap van het kabinet toe.

Het is verstandig dat het kabinet ervoor kiest om de lockdown grotendeels weer op te heffen, vindt vakbond CNV. Volgens voorzitter Piet Fortuin was de situatie niet langer houdbaar omdat veel mensen thuis zaten vanwege contact met positief getesten terwijl ze zelf helemaal geen last hadden. Dat dat niet meer hoeft is grote winst, want „werkend Nederland dreigt anders te veel op het tandvlees te lopen”.

CNV hield een peiling onder leden waaruit naar voren kwam dat bij 40 procent van de werkenden de werkdruk de afgelopen tijd toenam. Daarom wilde ruim twee derde dat de quarantaineregels versoepeld zouden worden. „Veel werknemers zitten klem. Ze zijn niet ziek maar mogen toch niet naar het werk. Collega’s moeten hun werk overnemen en ervaren daardoor een hogere werkdruk”, leg Fortuin uit. Dat is een bron van „frictie en spanning” op de werkvloer.

De vakbond wil ook dat het kabinet nu aan een langetermijnperspectief gaat werken. Zo zijn er volgens CNV betere maatregelen voorhanden dan lockdowns, zoals betere ventilatie, het inzetten op een gezonde leefstijl en uitbreiding van de zorgcapaciteit. „Dat zijn maatregelen waardoor de maatschappij door kan draaien en er ook geen (grond)rechten van ondernemers en burgers worden geschonden.”

Ondernemersorganisatie ONL vindt dat het kabinet met de dinsdag aangekondigde versoepelingen een stap voorwaarts zet, maar beseft ook dat dit voor veel sectoren niet ver genoeg gaat. De organisatie wijst bijvoorbeeld op de nachthoreca en de evenementen. „Door de strenge voorwaarden die aan de heropening worden verbonden kunnen deze ondernemers net niets”, aldus ONL.

De ondernemersvereniging wil dat het kabinet daarom met alle sectoren in gesprek blijft over perspectief voor verdere heropening. Ook steunpakketten moeten daarbij op de agenda blijven staan.

ONL vindt dat er nu ook geen lockdowns meer moeten komen omdat „de financiële en mentale weerbaarheid” bij ondernemers nu wel op is. „We moeten zo snel mogelijk helemaal open en waar mogelijk van steun naar herstel toewerken. Daar hoort een krachtig herstelbeleid met een duidelijke langetermijnvisie van dit kabinet absoluut bij”, aldus ONL-voorzitter hans Biesheuvel.

Hoe vervelend de strenge voorwaarden ook zijn, het is daarom wel belangrijk dat iedereen zich er goed aan houdt de komende drie weken, bezweert Biesheuvel. „Liever nu drie weken lang goed handhaven en streng controleren, dan dat we nu met zijn allen te soepel met de regels omgaan en straks weer in een nieuwe lockdown terechtkomen.”

De Museumvereniging is blij met de heropening van de musea die mogelijk wordt door de versoepeling van de coronamaatregelen. „Musea willen er ontzettend graag zijn voor de bezoekers. Natuurlijk hopen we ook dat er binnen afzienbare tijd verder versoepeld wordt, zodat er geen verschil meer is tussen musea en andere doorstroomlocaties”, meldt de koepelorganisatie.

Voor musea gelden voorwaarden voor heropening: maximaal één bezoeker per 5 vierkante meter, een mondkapjesplicht, en vanaf 18 jaar moeten bezoekers een coronatoegangsbewijs (QR-code) laten zien.

Verschillende musea laten weten heel blij te zijn dat ze de deuren weer mogen openen. Zo meldt het Lalique Museum in Doesburg: „Wij staan te popelen om u in ons museum te ontvangen. Om de openingsdag een extra feestelijk tintje te geven, ontvangen alle bezoekers morgen, woensdag 26 januari, een gratis kopje koffie of thee.”

Het Kunstmuseum in Den Haag jubelt: „We gaan weer open! Onze tentoonstellingen staan er nu nog eenzaam en verlaten bij, maar vanaf morgen hopen we jullie hier weer te zien.” „We mogen weer!”, juicht Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, dat zelf dan wel dicht is wegens renovatie, maar verwijst naar het nieuwe museumdepot dat woensdag weer opengaat.

Corona is geen griepje, zoals veel mensen inmiddels misschien wel denken, benadrukken premier Mark Rutte en zorgminister Ernst Kuipers. Nog steeds kunnen mensen zo ziek worden dat ze zorg in het ziekenhuis nodig hebben en het aantal dagelijkse besmettingen zal ongekend hoog worden, waarschuwen ze.

Kuipers verwijst naar omringende landen, waar naar verhouding ongeveer vijf keer zoveel mensen door corona in het ziekenhuis liggen. De momenteel dominante omikronvariant is minder ziekmakend dan de vorige deltavariant, maar het hoge aantal besmettingen kan alsnog tot overbelasting in de zorg leiden, aldus de minister. Door het nieuwe pakket van versoepelingen kan het dagelijkse aantal besmettingen oplopen tot boven de 100.000 per dag, denkt hij. Eerder hield de bewindsman al een slag om de arm, omdat nog onduidelijk is of er mogelijk meer ziekmakende coronavarianten ontstaan.

Spanje wil wel kijken of het corona kan benaderen als griep, zei premier Pedro Sanchez vorige week. Ruim negen op de tien Spanjaarden zijn gevaccineerd. Ook is het aantal ziekenhuisopnames daar aanzienlijk lager dan bij eerdere coronagolven.

Het pakket versoepelde coronamaatregelen dat dinsdag is aangekondigd, „geldt in principe voor zes weken, maar over drie weken is er een weegmoment, om te kijken hoe de zaak er dan voorstaat”, zei premier Mark Rutte in de persconferentie. Hij hoopt dan niet op de rem te hoeven trappen, maar dat is niet uitgesloten. „Want”, waarschuwde Rutte, „we doen vandaag iets heel spannends.”

Het kabinet zoekt met de versoepelingen die het dinsdag aankondigt „bewust de grenzen van het mogelijke op”, zegt premier Mark Rutte. Dit doet het kabinet omdat „achter alle begrijpelijke noodkreten en acties zulke grote problemen en spanningen zitten”, zegt hij.

Rutte erkent dat het kabinet een groot risico neemt met het loslaten van veel beperkingen. Hij hoopt daar niet over enkele weken weer op terug te hoeven komen. Om dat te voorkomen, is het vooral belangrijk dat iedereen de basismaatregelen naleeft en zich aan de nog bestaande regels houdt.

Dat er zoveel mensen besmet zijn met het coronavirus „is ons grootste probleem”, meent zorgminister Ernst Kuipers. Hierdoor zitten „continu bijna een half miljoen mensen thuis”, omdat mensen zeven dagen in isolatie moeten als ze besmet zijn.

Het tweede probleem is de druk op de zorg, zegt de bewindsman.