Het snorrende geluid van een kachel vult de kamer van Päivi Räsänen. De vrieskou heeft haar er niet van weerhouden om, zo net na het nieuwe jaar als het video-interview plaatsvindt, uit te wijken naar haar zomerhuisje. Ook in Finland is werken op afstand vanwege de coronasituatie de norm. „Je hebt toch geen last van de herrie, hè?”, vraagt ze bezorgd terwijl ze deels uit beeld verdwijnt om het kacheltje bij haar voeten een standje warmer en dus luider te zetten.

De Finse politica (zie: ”Een oude rot in het politieke vak”) doet haar verhaal op „de plaats delict”, zoals ze het zomerhuisje lachend noemt. Het is hier –zegt ze al wijzend– waar ze in de zomer van 2019 op haar knieën, biddend om wijsheid, besluit om een tweet de wereld in te sturen die zal leiden tot een rechtszaak tegen haar. De opengeslagen Bijbel die op dat moment voor Räsänen ligt, tekent haar strijd. Ze wil die voeren op basis van het Woord én voor het behoud daarvan.

Het begint allemaal met een verklaring van de Evangelisch-Lutherse Kerk van Finland. De kerk die Räsänen na aan het hart ligt en waar ze lid van is, spreekt uit een Pride-evenement in Helsinki te willen steunen. Räsänen is naar eigen zeggen geschokt. In reactie plaatst ze op Twitter een foto van het eerste hoofdstuk van de Romeinenbrief, waar Paulus homoseksuele handelingen beschrijft als iets schandelijks. Ze houdt de kerkleiding de vraag voor: hoe leent de Bijbel zich om „schaamte en zonde als een kwestie van trots aan te wakkeren?”

Iemand dient vanwege de tweet een aanklacht tegen haar in. Later komen daar nog aanklachten bij naar aanleiding van een boekje dat ze in 2004 schreef over het huwelijk (”Man en vrouw schiep Hij hen”) en een uitspraak over homoseksualiteit in een radioprograma. Maandag moet Räsänen zich in een hoorzitting verantwoorden. Ze kan maximaal twee jaar cel krijgen. Maar volgens Räsänen is de kans is groot dat ze er bij een veroordeling met een geldboete vanaf komt.

Hoe heeft u de feestdagen en de jaarwisseling beleefd, met de rechtszaak in het vooruitzicht?

„Eerlijk gezegd ben ik wel een beetje nerveus. De zaak sleep zich al sinds 2019 voort, maar het proces komt nu toch wel heel dichtbij. Desondanks ben ik rustig van gemoed. Omdat het alles in Gods handen ligt, hoef ik mij niet al te veel zorgen te maken. Ik vertrouw op Zijn leiding. Voortdurend denk ik aan de beloften in de Bijbel. Bijvoorbeeld die uit Mattheus 10, waar staat dat als je wordt gearresteerd, je je geen zorgen hoeft te maken over wat je moet zeggen. Op dat moment zullen de juiste woorden je gegeven worden. Ik bid dat ik die mag krijgen.”

Volgens de aanklager zetten uw uitspraken aan tot haatzaaien tegen een minderheidsgroep. Wat is uw weerwoord?

„Mijn uitspraken waren allereerst gericht op de kerkleiding. Hoe is het mogelijk dat de kerk daden die de Bijbel schandelijk en zondig noemt, steunt als iets waar je trots op moet zijn? Ik bevroeg de leiding over deze tegenstrijdigheid. Daarmee belasterde of beledigde ik geen enkele seksuele minderheid.

De openbaar aanklager stelt dat ik homoseksuelen als minderwaardig zie. Dat heb ik echter nooit gezegd. In mijn boek heb ik juist geschreven dat homoseksuelen net zo waardevol zijn als andere mensen. We zijn allemaal geschapen naar het beeld van God. Tegelijkertijd zijn we ook zondaars. In Romeinen 1 is de Bijbel heel duidelijk dat homoseksuele handelingen een kwestie van zonde en schaamte zijn. En dat het Bijbelse huwelijk er een is tussen één man en één vrouw.”

Heeft u spijt van uw uitspraken?

„Absoluut niet. Ik zou hetzelfde opnieuw doen. Natuurlijk heb ik het boekje dat ik schreef nog eens heel grondig gelezen. Maar ik sta absoluut achter de uitspraken die ik heb gedaan.

Het grappige is dat diezelfde vraag mij ook gesteld werd tijdens de drie politieverhoren. Ook vroeg de agent of ik mijn posts op sociale media wilde verwijderen. Ze gaven me daar twee weken de tijd voor. Ik weigerde en zei: „Ik sta achter mijn uitspraken.” De procureur-generaal gaf aan dat als iemand spijt heeft, dat een positief effect op de zaak zou kunnen hebben. Maar dat zou catastrofaal zijn. Het gaat niet alleen om mijn uitspraken, het gaat om de traditionele leerstellingen van het christelijk geloof.”

In een context van de Pride Week is het waarschijnlijk dat mensen aanstoot nemen aan uw bericht. Was het niet verstandiger om een paar dagen te wachten?

„Mijn bericht volgde drie weken na de verklaring van de kerk. Ik had hier al langer over nagedacht en was van mening dat het een goed moment was. Het debat hierover in de Finse media en kerken is al veel langer gaande. Veel christenen zijn bezorgd.”

Was een tweet de juiste manier om uw mening te geven over zo’n gevoelig onderwerp?

„Ik plaatste het bericht niet alleen op Twitter, maar ook op Facebook en Instagram. Sociale media zijn tegenwoordig dé manier om mensen te bereiken. Ik wilde een duidelijk statement maken richting de kerkleiding, maar ook richting mijn medechristenen.”

Waar bent u zo bezorgd over?

„Ik vrees dat het leiderschap van de kerk het vertrouwen in de Bijbel vernietigt. Als jonge mensen de Bijbel lezen, zien ze de tegenstrijdigheid tussen wat die leert en wat de kerk vertelt. Dat zorgt voor verwarring en zal het geloof in het Woord van God schade doen.

En nog belangrijker, het gaat om het heil. Het gaat over wat God in de Bijbel leert over zonde en vergeving. Het is dus een vraag over onze eeuwige bestemming. Het is belangrijk dat niet wij mensen definiëren wat zonde is en wat niet, maar dat God het is die dat bepaalt.”

Hoe reageert uw kerk op de zaak?

„Die is erg verdeeld. De leiding is vrij liberaal. We hebben enorme gevechten in de kerk tussen de bijbelgetrouwe kant en de lhbt-toegenegen kant. De officiële leer in de kerk is nog altijd dat het huwelijk een verbintenis is tussen man en vrouw. Desondanks hebben predikanten en bisschoppen paren van hetzelfde geslacht getrouwd. Een bisschop liep zelfs mee in de Pride-optocht.

Maar de lutherse kerk kent ook verschillende krachtige opwekkingsbewegingen. Organisaties die vast willen houden aan het gezag van de Bijbel. Mijn man en ik behoren tot dat soort opwekkingsbewegingen. Onze beweging kent bijvoorbeeld alleen mannelijke predikanten.”

Heeft u overwogen de kerk te verlaten?

„Veel van mijn vrienden hebben dat al gedaan. Ik was geschokt en verdrietig door de verklaring van de kerk en stelde mijzelf die vraag. Ik ging hier op mijn knieën en vroeg God wat ik moest doen. Toen zag ik mijn kerk als een zinkend schip voor me. Er slapen mensen op die boot, in groot gevaar om meegesleurd te worden de diepte in. Is het dan tijd om van die boot te springen en mijn eigen hachje te redden, of moet ik proberen zoveel mogelijk mensen wakker te schudden?”

Hoe staat uw christen-democratische partij erin?

„Ook daar is verdeeldheid. Sommige leden denken dat ik mijn partij kwaad berokken. Maar mijn fractie staat volledig achter mij. Onze partij is overigens behoorlijk conservatief te noemen.”

In hoeverre kunt u als christen-politica nog christelijke waarden uitdragen?

„Belangrijke thema’s die ik uitdraag zijn de bescherming van het leven en het welzijn van gezinnen. In al die 27 jaar dat ik politiek actief ben is dat nog nooit zo uitdagend geweest als vandaag de dag. Ook is het steeds moeilijker om de Bijbelse visie op het huwelijk te verdedigen. Hetzelfde geldt voor mijn standpunten omtrent homoseksualiteit. Het is voor de moderne mens zo moeilijk om dat vanuit Bijbels oogpunt te begrijpen.

Toen ik minister van Binnenlandse Zaken was (van 2011 tot 2015, red), gaf ik samen met mijn man een lezing over christelijke waarden. Dat was tijdens een vakantie. Ik sprak dat we God moeten gehoorzamen in plaats van mensen. Ik gaf het voorbeeld van abortus en vertelde het publiek dat ik als arts –dat beroep heb ik voor mijn tijd in de politiek uitgeoefend– geen abortus zou uitvoeren. Na mijn lezing kwamen er bijna vijftig klachten over mij binnen bij hogere ambtenaren in Finland dat ik mij niet aan de wet zou houden. De Ombudsman concludeerde echter dat ik de vrijheid had om dat te zeggen.

Wat heeft u in al uw politieke jaren kunnen bewerkstelligen?

Voordat ik de politiek in ging, was ik werkzaam als arts. Medisch-ethische vragen wekten mijn interesse in politiek. De belangrijkste kwestie waarom ik in het parlement werd gekozen, was abortus. Ik wilde opkomen voor het leven van het ongeboren kind. Het is altijd een belangrijk thema voor mij geweest. Ik heb enkele voorstellen gedaan om het aantal abortussen te verminderen.

Met name als minister van Binnenlandse Zaken had ik veel mogelijkheden om de Finse samenleving te beïnvloeden. Ik was destijds ook verantwoordelijk voor de kerkelijke zaken. Het was niet waarschijnlijk dat ik zo’n post zou bekleden. Wij zijn een kleine conservatief-christelijke partij. Ik zie het dan ook als leiding van God dat ik op die functie terecht ben gekomen.

We maakten deel uit van een complexe coalitie. Het was een combinatie van partijen die wat betreft de waarden heel ver uit elkaar lag. Er was veel onenigheid, onder andere over wetgeving rond gender. In onze wetgeving erkennen we twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk. Andere partijen probeerden ruimte te geven aan meer geslachten. Ik was hier als enige op tegen, en heb een wijziging tegen kunnen houden. Wat ik als minister eveneens heb kunnen bereiken, is op het gebied van de familiepolitiek: de mogelijkheid voor gezinnen met kleine kinderen onder de drie jaar om thuis voor kinderen te zorgen, en daarvoor financiële ondersteuning te krijgen. Andere partijen wilden dat afschaffen.

Wat als het tot een veroordeling komt?

„Het grootste probleem is dan dat er een verbod komt op mijn uitspraken. Mijn verklaringen zijn een traditionele interpretatie van de Bijbel over gender, huwelijk en homoseksualiteit, zoals kerken en christenen al decennialang denken. Als ik schuldig wordt bevonden, heeft dat grote gevolgen.

De Finse grondwet garandeert nog steeds –althans in theorie– vrijheid van godsdienst. Maar dat wordt nu wel getest. Een geval als dit is in Finland nooit eerder voorgekomen. Het gaat om de vraag of je vrij bent in de 
Bijbel te geloven en uit te dragen wat je gelooft.

Het zal ook gevolgen hebben voor de godsdienstvrijheid in andere westerse landen. Lhbt-groepen hebben een zeer goed netwerk over de landsgrenzen heen. Ze zullen proberen hetzelfde te bereiken in andere landen in Europa. En daarom is het zo belangrijk om de overwinning te behalen. Dat is waarvoor ik bid en mijn best doe.”

Vormt uw zaak een drempel voor andere christenen om zich uit te spreken over hun orthodoxe opvattingen?

„Ja, deze rechtszaak heeft een huiveringwekkend effect op de Finse samenleving. Veel jonge mensen hebben me geschreven om te zeggen dat ze bang zijn om hun geloof te uiten op bijvoorbeeld de universiteit. Omdat ze zullen worden bestempeld als haters van homoseksuele mensen. Er zijn ook 
predikanten die mij hun preken sturen en vragen: „Krijg ik problemen als ik dit of dat zeg?” Het proces alleen al heeft zelfcensuur gecreëerd.

Maar ik wil iedereen aanmoedigen om nu gebruik te maken van hun vrijheid van godsdienst. We moeten niet zwijgen. Want hoe stiller we zijn, des te beperkter wordt de geboden ruimte.”

U kreeg steunbetuigingen van over de hele wereld. Van kerkgenootschappen in Rusland tot leden van het Amerikaanse congres tot juristen. Wat doet dat met u?

„Ik ben enorm dankbaar voor al deze steun. De reeks gebeurtenissen na de start van mijn zaak is verrassend. Bijna dagelijks krijg ik berichten van mensen die me vertellen dat ze voor mij, mijn familie en Finland bidden. Ik geloof dat als God mensen opwekt om te bidden, Hij iets goeds in gedachten heeft.

Ik hoop dat deze zaak mensen in Finland en daarbuiten aanmoedigt om op de Bijbel te vertrouwen en open te zijn over hun geloof. We moeten getuigen zolang het kan.”