Gouden jubileum voor Deense koningin Margrethe
Als ze niet als prinses was geboren, was ze waarschijnlijk archeoloog geworden. Zo liep het niet. Margrethe (81) werd koningin van Denemarken – afgelopen vrijdag precies een halve eeuw geleden.
Voor een terugblikkend televisie-interview liet de Deense vorstin zich niet ondervragen door een bekende presentator. Nee, achttien gewone burgers kregen een uitnodiging om voor de camera een vraag te stellen. Ze werden gekozen uit zo’n 2000 landgenoten die een vraag voor het vijftigjarig jubileum van de vorstin hadden ingestuurd.
Zo wilde de 14-jarige Villads weten of Margrethe ooit boos is geweest dat ze koningin moest worden. Dat bleek niet het geval. „Toen ik op de middelbare school zat, vond ik het eigenlijk een enorm voordeel dat ik niet hoefde uit te zoeken wat ik wilde doen”, vertelde Margrethe. „Ik had al een toekomst die vaststond, en ik heb nooit gedacht dat het anders zou zijn.” Toch weet ze wel welke studie ze waarschijnlijk had gedaan als ze de keuze had: archeologie dus.
Een oudere man vroeg de koningin hoe ze omging met het overlijden van haar man Henrik in 2018. „Het is best heftig als je ineens alleen bent”, blikte de koningin terug. Al waren de laatste jaren volgens haar ook al niet makkelijk door zijn ziekte.
Een taxichauffeur wilde weten hoe het voelt om speciale voorrechten te hebben. „Ik heb privileges, maar dat betekent ook dat ik moet presteren”, zei Margrethe daarover. „Dat hebben mijn man en ik ook aan onze zonen meegegeven.” De vorstin hoopt dat ze de geschiedenis ingaat „als een koningin die haar best heeft gedaan.”
Creatieveling
Bij de viering van het gouden jubileum gooit corona roet in het eten. De festiviteiten zijn tot in de zomer uitgesteld. Wel bracht de koningin vrijdag een bezoek aan het parlement en legde ze een krans bij het graf van haar ouders in de kathedraal van Roskilde.
Margrethe staat bekend als een creatieveling. Ze schildert, borduurt, illustreert boeken en ontwerpt haar eigen kleding en kostuums voor films, toneel en ballet. Toch is ze na vijf decennia niet van plan om met pensioen te gaan zodat ze meer tijd in de hobbykamer kan doorbrengen. In haar eigen woorden: „Ik blijf op de troon zitten tot ik ervanaf val.”
Zo nam de koningin zelf ook het stokje over van haar vader. Begin 1972 werd koning Frederik IX ziek. Toen hij kort daarna stierf, werd Margethe automatisch koningin. Een dag later stond ze op het balkon van het paleis en klonk tot drie keer toe uit de mond van de premier: „Frederik de negende is dood – lang leve koningin Margrethe de tweede.” Denemarken kreeg zijn eerste vrouwelijke monarch.
Jawel, ze is „de tweede” omdat er in de veertiende eeuw ook een Margrethe over Scandinavië regeerde, maar zij werd nooit tot koningin gekroond. Tot 1953 kwamen vrouwen niet in aanmerking voor de troon. Dat gebeurde pas nadat de Denen instemden met een wijziging van de grondwet. Margrethe was 13 jaar toen het koningschap niet meer voorbehouden was aan mannen. Een wetswijziging die haar toekomst bepaalde: geen archeoloog maar vorstin.
