Houd erediensten zo veel mogelijk online of, in „uitzonderlijke gevallen”, met maximaal vijftig kerkgangers. Dat adviseert de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

Lees ook

„Dringend advies” overheid: kerkdiensten digitaal, maximaal vijftig bezoekers

Vanaf aanstaande woensdag gaan strengere regels in voor reizigers vanuit niet-Schengenlanden die naar Nederland willen. Ook gevaccineerden moeten dan 48 uur van tevoren een PCR-test doen en 24 uur van tevoren een sneltest. Deze regels gaan in de hele Europese Unie gelden, maar De Jonge wil er alvast mee beginnen in Nederland.

EU-burgers kunnen vrij reizen in de Schengenzone. Europese landen die er niet onder vallen zijn Bulgarije, Cyprus, Ierland, Kroatië en Roemenië. Landen als IJsland, Noorwegen en Zwitserland horen niet bij de EU, maar vallen wel onder het Schengenverdrag.

Voor ongevaccineerde reizigers vanuit bepaalde landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, geldt een quarantaineplicht. De Jonge wil dat dit ook gaat gelden voor gevaccineerden.

Handhavers gaan in de strenge lockdown die vanaf zondag gaat gelden met name goed letten op groepsvorming buiten. Volgens Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad en burgemeester van Nijmegen, zijn andere maatregelen zoals het sluiten van de meeste winkels veel eenvoudiger te controleren: „Dicht is dicht. Dat was bij de vorige strenge lockdown ook niet moeilijk.”

Het Tweede Kamerdebat over de lockdown staat op dinsdagmiddag gepland. De Kamer gaat altijd in debat nadat er maatregelen zijn aangekondigd. Normaal gesproken worden de persconferenties op dinsdagavonden gehouden en gaat de Kamer later in debat.

Om over de lockdown te praten, komt de Kamer terug van reces. Eigenlijk zou afgelopen donderdag de laatste Kamerdag van 2021 zijn.

Alle volwassenen kunnen uiterlijk 7 januari een afspraak maken voor het zetten van een boostervaccinatie, zegt zorgminister Hugo de Jonge. In januari moeten alle 18-plussers deze oppepprik hebben gehad.

De Jonge roept mensen, die dat al kunnen, op zo snel mogelijk online een afspraak te maken voor de prik.

Kijk hier voor een overzicht van alle maatregelen.

In de gemeente Den Haag is zaterdagavond een noodbevel van kracht vanwege de coronapersconferentie. „Mensen die aantoonbaar uit zijn op de verstoring van de openbare orde moeten zich uit dit gebied verwijderen”, meldt de gemeente op Twitter.

In Den Haag vindt om 19.00 uur een coronapersconferentie van het demissionaire kabinet plaats. Volgens ingewijden wordt dan een harde lockdown aangekondigd vanwege de opmars van de omikronvariant van het coronavirus. De lockdown gaat zondag om 05.00 uur in en geldt tot zeker 14 januari, zo is de verwachting.

De lockdown geldt van morgenochtend tot 14 januari.

Het advies is om thuis maximaal twee mensen te ontvangen. Dit geldt ook voor groepen buiten. Er is een uitzondering voor de Kerstdagen, op oud- en nieuwjaar. Dan geldt een groepsgrootte van vier personen.

De niet-essentiële winkels gaan dicht. Wel is click and collect weer mogelijk. Winkels die wel mogen openen, moeten om 20.00 uur sluiten.

Scholen gaan dicht. Ook de buitenschoolse opvang. Mensen in cruciale beroepen mogen nog wel gebruikmaken van de opvang. Op 3 januari besluit het kabinet of het onderwijs na 10 januari weer open kan. Demissionair premier Mark Rutte vraagt scholen „vanwege alle onzekerheid” zich voor te bereiden op onlineonderwijs voor de eerste week na de vakantie.
Tijdens de eerdere schoolsluitingen werd dit ook aangeboden. Ook zijn er uitzonderingen voor praktijkonderwijs en tentamens.

Alle binnensportlocaties gaan de komende tijd dicht. Kinderen tot en met 17 jaar mogen wel buiten blijven sporten tot 17.00 uur. Ze kunnen trainen en onderling wedstrijden spelen op hun eigen club. Competities worden stilgelegd. Volwassenen mogen slechts alleen of met zijn tweeën sporten, op 1,5 meter afstand.

Rutte sluit af met de woorden dat we op elkaar moeten letten in deze tijd. Vooral aandacht voor eenzamen nodig. “Kerst is het feest van hoop en licht in donkere dagen.”

Van Dissel: aantal besmettingen daalt. Maar dan gaat het om de Delta-variant. We maken ons grote zorgen om de nieuwe Omikron-variant. Deze rukt snel op. Daarom is deze lockdown nu nodig.

Hij benadrukt het belang van de Boosterprik.

Van Dissel is bang dat deze vijfde golf met de Omikron-variant de ernst van de eerste golf overstijgen.

Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) heeft de mogelijkheid om examens en toetsen in te plannen tijdelijk bevroren vanwege de persconferentie van zaterdagavond. Volgens ingewijden zal het kabinet een harde lockdown aankondigen. Dit betekent waarschijnlijk ook dat niet-medische contactberoepen, zoals rijinstructeurs, hun werk niet mogen uitvoeren. De lockdown gaat zondag om 05.00 uur in en geldt tot zeker 14 januari, zo is de verwachting.

Volgens de NOS zal de groepsgrootte buiten naar maximaal 2 personen worden teruggebracht. Binnen zouden ook maximaal 2 bezoekers mogen komen. Naar verluidt komt er een uitzondering voor de Kerstdagen: dan zijn er 4 bezoekers welkom. Voor Oud en Nieuw zou deze uitzondering niet gelden.

De Jonge wilde na afloop van het ministersoverleg alleen kwijt dat het kabinet de „grote zorgen” van het OMT deelt. „Dat is reden voor aanvullende maatregelen.” Hij ging niet in op de maatregelen of de inhoud van het OMT-advies.

De opkomst van de omikronvariant van het coronavirus is nog niet terug te zien in het aantal positieve tests. Tussen vrijdagochtend en zaterdagochtend zijn 14.742 coronabesmettingen bevestigd en geregistreerd. Voor een zaterdag is dat het laagste aantal sinds 13 november, meer dan een maand geleden.

Volgens RTL Nieuws gaat het kabinet vanavond tijdens de persconferentie een strenge lockdown afkondigen om verspreiding van het coronavirus in te dammen. De lockdown zou zondagochtend om 5.00 uur in moeten gaan en duurt in elk geval tot 14 januari.

Volgens bronnen tegenover RTL gaan bijna alle winkels dicht. Ook alle scholen, horeca, alle niet-essentiële winkels en doorstroomlocaties moeten sluiten. Een avondklok komt er niet. Essentiële winkels als supermarkten en apotheken blijven open.

Het advies om maximaal vier bezoekers thuis te ontvangen blijft voorlopig gelden.

De gemeente Rotterdam roept mensen op om niet meer naar de stad te komen. Het is volgens de gemeente te druk in het centrum. Ook zijn de parkeergarages vol. „Kom niet meer naar de stad en vermijd drukte”, meldt Rotterdam via zijn officiële Twitteraccount.

De directie van het Van Lodensteincollege gaat zaterdagavond nog overleggen over de consequenties voor de school van de nieuwe lockdown. Dat laat de school weten in een mail aan ouders en leerlingen. Rond 21.00 uur wordt de uitkomst van het overleg rondgestuurd en op de website van de school gepubliceerd.

Het kabinet moet oppassen dat het niet „in blinde paniek” maatregelen treft die winkeliers onevenredig hard raken. Daarvoor waarschuwt winkelbranchevereniging INretail. De organisatie pleit voor een ‘intelligente’ aanpak en wijst erop dat winkels al twee jaar lang geen duidelijke besmettingsbron zijn tijdens de crisis. De Raad Nederlandse Detailhandel (RND) vindt het vooral belangrijk dat ondernemers nog wel hun spullen kunnen slijten, ook als ze geen webshop hebben.

De verwachting is dat het kabinet later op zaterdag een harde lockdown aan zal kondigen om te zorgen dat het aantal besmettingen met de omikronvariant van het coronavirus beheersbaar blijft. Volgens INretail zou het kabinet een voorbeeld moeten nemen aan andere Europese landen, die een meer gefaseerde aanpak hanteren met verschillende risiconiveaus. Ook zou meer vaart moeten worden gemaakt met het boosteren. „Het is beschamend als onnodige maatregelen worden afgekondigd die ondernemers opnieuw een gigantische klap geven. Straks gaat iedereen naar België en Duitsland waar alles gewoon open is”, aldus de organisatie.

INretail wijst er ook op dat de huidige maatregelen al voor veel minder bewegingen in winkelgebieden zorgen. Daarbij verwijst de organisatie naar de eigen ‘grote steden monitor’. Het is volgens de organisatie ook de vraag hoe de overheid de drukte bij essentiële winkels gaat organiseren. „Want daar kan extra toestroom verwacht worden. Het onlinekoopkanaal is geen alternatief, want nu al overbelast”, zo klinkt het.

RND wees er eerder al op dat het vooral voor kleinere ondernemers van groot belang is om spullen te kunnen blijven verkopen. Zeker gelet op de voorraden die nog onderweg zijn naar de winkels. Het verkopen van goederen kan bijvoorbeeld door kopen op afspraak mogelijk te maken. Daarnaast wil RND ook dat ‘click and collect’ mogelijk wordt, waarbij vooraf bestelde producten in de winkels opgehaald kunnen worden.

Verschillende kleine ondernemers tonen voorafgaand aan de dreigende lockdown die naar verwachting later op zaterdag zal worden aangekondigd hun beste ondernemerszin. De verwachting is dat niet-essentiële winkels na zaterdag hun deuren een tijdlang moeten sluiten. De voorlopig laatste dag dat ze open zijn, is voor ondernemers reden om de deuren bijvoorbeeld eerder open te gooien en klanten alvast te wijzen op bezorgmogelijkheden die ze gaan aanbieden.

In Hoorn heeft de eigenaresse van Schutz Fashion haar winkels zaterdag eerder opengegooid. Ze heeft ook al het personeel opgeroepen om te komen werken. Klanten zijn via de Facebook-pagina van de winkel ook gewaarschuwd dat het mogelijk de laatste dag is om kerstaankopen te doen. Ook mode- en accessoirewinkel De Nimes in Rotterdam ging zaterdag een uur eerder open om klanten langer winkelplezier te bezorgen. En daarin staan de twee ondernemingen zeker niet alleen.

Ingrid Kuijpers, eigenaar van hardloopwinkel Run2Day in het centrum van Den Haag zegt vanwege de dreigende sluiting nu ook „noodgedwongen creatief te werk” te gaan om de spullen toch bij de klanten te kunnen brengen. Bijvoorbeeld door te gaan bezorgen. „We gaan weer over op een andere manier van de winkel runnen dus. We doen het er maar mee, helaas.” Ze merkt ook dat het zaterdagochtend in de stad al drukker was dan normaal.

In de gemeente Koggenland geven verschillende winkeliers aan dat ze bij een lockdown een bezorgservice zullen optuigen. Ook dat doen ze niet alleen in Noord-Holland. Door het hele land grijpen kleinere winkeliers terug naar de diensten, waar ze een jaar geleden ook al op terugvielen.

De Raad Nederlandse Detailhandel (RND) wijst erop dat winkeliers, en zeker de kleinere winkelbedrijven, straks wel de kans moeten krijgen om hun waren alsnog te kunnen slijten. Volgens directeur Eus Peters van RND zouden uitzonderingen via click and collect, het afhalen van onlinebestellingen, mogelijk moeten worden om voorraden de winkels uit te krijgen. Hij wijst daarbij ook op de mogelijkheid die de horeca op dat vlak heeft. Verder vindt hij dat winkelen op afspraak ingesteld moet worden. Daarmee zouden met name kleinere bedrijven zonder webshop geholpen zijn.

Volgens RND zouden de genoemde uitzonderingen ook kunnen helpen om de druk op de bezorgdiensten te verminderen. Door de coronacrisis is de druk op bezorgdiensten immens. Daartegenover zitten bij een harde lockdown straks weer 300.000 winkelmedewerkers noodgedwongen thuis. Verder dreigt een logistieke ramp, omdat er nog vele containers met goederen deze kant op komen. Zeker als ook de winkelvoorraden straks weer teruggestuurd zouden moeten worden naar de distributiecentra vanwege de run op onlineaankopen.
RND zegt dat winkels nooit een besmettingshaard van het virus zijn geweest. Winkelen kon en kan volgens Peters veilig.

Het kabinet is druk bezig om tot „goede besluitvorming” te komen na een „serieus” OMT-advies, zegt demissionair justitieminister Ferd Grapperhaus voor aanvang van crisisberaad met de betrokken ministers. De bewindsman laat doorschemeren zich zorgen te maken over de snel opkomende omikronvariant. „Ik neem het uiterst serieus.”

Het OMT adviseert snel ingrijpende maatregelen te nemen en vrijwel alles voor enkele weken te sluiten om de opmars van omikron tegen te gaan. Dat betekent dat Nederland ook in lockdown zit tijdens de feestdagen. Tegelijkertijd wil het kabinet volgens Grapperhaus „tot besluitvorming komen die het goed mogelijk maakt voor iedereen om in deze donkere dagen verder te komen”.

Waarschijnlijk houden demissionair minister-president Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge zaterdagavond al een persconferentie waarin zij de lockdown aankondigen.

De omikronvariant van het coronavirus verspreidt zich snel over de wereld. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) meldt dat de variant is vastgesteld in zeker 89 landen.

Als omikron zich onder de bevolking van een land begint te verspreiden, gebeurt dat volgens de WHO sneller dan bij een uitbraak met de zeer besmettelijke deltavariant. Bij omikron zou het aantal besmettingen verdubbelen in een periode van 1,5 tot 3 dagen. De WHO benadrukt dat nog steeds veel onduidelijk is over de ernst van het ziekteverloop na een omikronbesmetting.

Overheden worstelen wereldwijd met de verspreiding van de nieuwe variant, die vorige maand is ontdekt in het zuiden van Afrika. In Nederland pleit het Outbreak Management Team (OMT) er volgens bronnen voor om alle sectoren te sluiten, met uitzondering van essentiële winkels zoals supermarkten, apotheken en drogisterijen.

Wegens de snelle opmars van de omikronvariant geven demissionair premier Mark Rutte, zorgminister Hugo de Jonge en Jaap van Dissel van het RIVM zaterdagavond een persconferentie. Een woordvoerder van het kabinet bevestigt dat de conferentie om de gebruikelijke tijd van 19.00 uur wordt gehouden.

Het kabinet is niet gerust op de „zorgelijke beelden omtrent” de nieuwe variant van het coronavirus, en zal vermoedelijk besluiten tot een harde lockdown. Volgens betrokkenen heeft het Outbreak Management Team dat geadviseerd.

Zaterdag overdag spreken de meest betrokken bewindspersonen over strengere maatregelen. Daarbij zei De Jonge dat de „zorgen heel groot” zijn over de besmettelijkere omikronvariant. Justitieminister Ferd Grapperhaus zegt dat het kabinet de signalen van het Outbreak Management Team zeer serieus neemt. Betrokkenen spreken van een „alarmerend advies”.

Frankrijk ziet het aantal besmettingen met de omikronvariant van het coronavirus snel oplopen. Het gaat vermoedelijk om tot 10 procent van de nieuwe coronagevallen, zegt de Franse gezondheidsminister Olivier Véran. De nieuwe variant is volgens Véran de belangrijkste reden dat Franse autoriteiten een vaccinatiebewijs willen verplichten voor het krijgen van een coronapas.

Momenteel is een negatieve coronatest genoeg om in Frankrijk een coronapas te krijgen en dus naar bijvoorbeeld restaurants te mogen. Met het nieuwe beleid zouden mensen alleen nog een pas kunnen krijgen als ze een vaccinatiebewijs hebben. Dat beleid zou begin volgend jaar in moeten gaan.

De Franse regering kondigde donderdag in de strijd tegen de omikronvariant strenge inreisbeperkingen aan voor mensen die aankomen vanuit het Verenigd Koninkrijk. Reizigers moeten vanaf zaterdag in quarantaine na aankomst. Voor zij vertrekken vanuit het VK moeten zij een uiterlijk 24 uur oude negatieve PCR-test laten zien.

Naar verwachting begint Frankrijk aankomende week met het vaccineren van kinderen van 5 tot 11 jaar oud. Sommige andere EU-landen zijn daar al mee begonnen. Zo ging het inenten van die leeftijdsgroep zaterdag van start in Portugal. Denemarken begon al in november met het vaccineren van jonge kinderen.

Bij kappers in het hele land staat de telefoon roodgloeiend, nu veel mensen nog snel even proberen een afspraak in te plannen voor de dreigende lockdown. Afgelopen week sijpelde het nieuws binnen dat het kabinet denkt aan een harde lockdown. Net als een jaar eerder zou het land daarmee kort voor kerst goeddeels op slot gaan.

Medewerkers van een Middelburgse salon hebben afgesproken korter te gaan pauzeren, om maar zoveel mogelijk klanten te helpen. In Honselersdijk meldt een medewerkster van de plaatselijke kapper dat het kort na het nieuws over de dreigende lockdown piekte bij het maken van een afspraak.

Bij kappers in onder andere Alblasserdam, Roermond en Zaandam gaat de telefoon voortdurend. „Eigenlijk word je er een beetje gek van. We zitten helemaal vol en moeten constant nee zeggen”, aldus de Zaanse kapster. De kapster in Alblasserdam zegt in ieder geval nog wel aan knippen toe te komen. Ook in Alkmaar krijgt een plaatselijke kapper continu appjes van alle kanten, met de vraag of er plaats is. Het antwoord laat zich raden. In Roermond, waar de kapper tot kerst is volgeboekt, werken ze al met een reservelijst, „omdat er altijd mensen afbellen wegens een hoestje of quarantaine”.

Overigens loopt het nog niet bij alle kappers storm. Bij een Venlose kapper zouden klanten vandaag nog terecht kunnen, al verwacht ze dat de open plekjes ook snel gevuld zullen zijn.

De Amerikaanse autoriteiten hebben zich uitgesproken voor een nieuwe aanpak die meer leerlingen op school moet houden tijdens de coronapandemie. Gezondheidsdienst CDC zegt dat ongevaccineerde jongeren die in aanraking zijn gekomen met besmette mensen toch lessen kunnen bijwonen, mits ze twee keer in de week worden getest en geen ziekteverschijnselen vertonen.

De aanpak heet ‘testen en blijven’ (‘Test and Stay’) en was al ingevoerd door sommige scholen. De CDC had zich aanvankelijk terughoudend opgesteld, maar inmiddels zou uit meerdere studies zijn gebleken dat het protocol effectief is. Die onderzoeken zijn wel uitgevoerd voordat de zeer besmettelijke omikronvariant om zich heen begon te grijpen, schrijft The New York Times.

De nieuwe aanpak heeft grote gevolgen voor jongeren die anders thuis hadden moeten blijven als iemand in hun omgeving positief had getest. In sommige staten hebben volgens de krant tienduizenden leerlingen in quarantaine gezeten. Die riskeerden daardoor leerachterstanden op te lopen. Voor werkende ouders was het ook vaak lastig om hun kinderen langdurig thuis te houden.

‘Testen en blijven’ kan die problemen deels oplossen, maar brengt ook praktische obstakels met zich mee. Zo worden scholen geacht om zelf leerlingen te gaan testen en daar moet personeel voor worden vrijgemaakt. Ook zijn de benodigde sneltesten volgens The Washington Post maar beperkt beschikbaar.

CDC-topvrouw Rochelle P. Walensky zegt dat haar dienst scholen gaat ondersteunen bij het invoeren van de nieuwe aanpak. Wel wordt meegewogen dat het mogelijk niet overal haalbaar is om ‘testen en blijven’ te realiseren. Daarom ziet de gezondheidsdienst nog af van een officiële aanbeveling aan onderwijsinstellingen om over te stappen naar die nieuwe aanpak.

Vermoedelijk zal er zaterdag nog een persconferentie zijn waarop het demissionaire kabinet nieuwe maatregelen tegen het coronavirus bekend maakt. Die kans is „zeer aanwezig”, aldus een ingewijde. Het OMT heeft een harde lockdown geadviseerd.

De persconferentie van premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge zou dan net als anders om 19.00 uur zijn. In de ochtend houdt het kabinet overleg met de burgemeesters in het Veiligheidsberaad. Daarna komen de meest betrokken bewindslieden samen om het nieuwe advies van het OMT te bespreken.

Het Outbreak Management Team (OMT) pleit er volgens bronnen voor om alle sectoren te sluiten, met uitzondering van essentiële winkels zoals supermarkten, apotheken en drogisterijen. Met deze stap moet een einde gemaakt worden aan de snelle opmars van de veel besmettelijkere omikronvariant.

Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert om alle sectoren te sluiten, met uitzondering van essentiële winkels zoals supermarkten, apotheken en drogisterijen. Dat bevestigen ingewijden, na berichtgeving van RTL Nieuws en NRC. Met zo’n strenge lockdown moet de opmars van de omikronvariant van het coronavirus worden afgeremd.

Of het demissionaire kabinet het advies opvolgt, moet zaterdag blijken. Dan komen de betrokken bewindspersonen bij elkaar om het advies van het OMT te bespreken. Premier Mark Rutte zei al wel eerder „niet hoopvol” te zijn over de ontwikkelingen rond de nieuwe variant, die veel besmettelijker lijkt te zijn dan de deltavariant die tot nu toe dominant was.

Afhankelijk van de uitkomst van het overleg zal snel een persmoment volgen, waarin mogelijk nieuwe coronamaatregelen worden aangekondigd. Als dat gebeurt, zal er komende week ook een Kamerdebat plaatsvinden. Dan komt het parlement terug van reces, laat PvdA-Kamerlid Attje Kuiken weten, als waarnemend voorzitter van de commissie volksgezondheid.

Omikron

In Nederland is de omikronvariant bij meer dan honderd mensen vastgesteld, maar het werkelijke aantal gevallen ligt waarschijnlijk hoger. De virusversie verspreidt zich snel. Dit zou tot een nieuwe golf besmettingen kunnen leiden. Het RIVM verwacht dat omikron vlak na de jaarwisseling de meest voorkomende variant is. Het is niet duidelijk of de versie ook ziekmakender is, maar het is mogelijk dat er ook een nieuwe golf ziekenhuisopnames komt.

Demissionair minister Hugo de Jonge wilde vrijdag nog niet vooruitlopen op extra coronamaatregelen. „Als het nodig is nemen we de maatregelen” die passen, zei hij vrijdag. De experts van het Outbreak Management Team vergaderden vrijdag over de omikronvariant, die in onder meer Engeland en Denemarken aan een snelle opmars bezig is. Op de vraag of de Jonge hoopvol is zei hij: „Nee. We maken ons grote zorgen.”

Opnieuw is het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen met tientallen afgenomen. Momenteel houden 2456 mensen met Covid-19 een ziekenhuisbed bezet. Het is voor het eerst sinds 22 november dat het aantal opgenomen coronapatiënten lager is dan 2500.

Op de ic’s liggen nog 622 coronapatiënten, eentje minder dan donderdag. Er werden 38 nieuwe ernstig zieke mensen opgenomen, maar door overlijden of door overplaatst daalde de bezetting toch.

NU91, de beroepsorganisatie voor verpleegkundigen, stelt dat maatregelen nodig zijn om de druk op de zorg niet groter te maken. „Als er grote druk komt op de ziekenhuizen, dan moeten er maatregelen komen. Het is niet anders”, zegt een woordvoerder. „Het OMT komt niet voor niets met een advies. Daar kun je niet zomaar aan voorbij gaan, anders pluk je daar later de wrange vruchten van.”

Welkom in het coronaliveblog van zaterdag 18 december. Hieronder vindt u het liveblog van gisteren.

Lees ook

Coronatest volstaat niet meer voor toegang tot Oostenrijk