Recensie: Composities bij de liederen van Gellert
Het is misschien wel de grootste verrassing van deze cd: de ontdekking dat de weg van het kunstlied niet begint bij de 19e-eeuwse grootmeesters als Schubert, Schumann en Wolf. Nee, al in de tweede helft van de 18e eeuw bestond er in Duitsland een bloeiende liedcultuur.
Zo schreef C. P. E. Bach –zoon van J. S.– in deze periode maar liefst 300 liederen. Bach was diep onder de indruk van een bundel ”geestelijke liederen en oden” van C. F. Gellert, hoogleraar in de filosofie in Leipzig. Het resulteerde in een bundel met liedcomposities die al snel razend populair werden. Ook minder bekende tijdgenoten zoals J. F. Doles, J. A. Hiller (beiden net als vader Bach Thomascantor in Leipzig), maar ook K. Lambo, J. Schmidlin en L. Knecht vertaalden de poëzie van Gellert naar vrij eenvoudige strofische liederen. Hoe fraai en expressief al deze melodieën ook zijn, de herhaling gaat op den duur wel wat vervelen. De laatste zes tracks laten je echter weer opveren. In zijn zes Gellertliederen gaat Beethoven veel contrastrijker te werk en ook harmonisch gezien doet hij er een aantrekkelijk schepje bovenop. Luister alleen al naar de aangrijpende openingsmaten van Beethovens ”Bußlied”.
Gotthold Schwarz (de zeventiende Thomascantor sinds J. S. Bach) is een uitstekende bariton. Michael Schönheit zorgt voor de fraaie begeleiding en brengt ook C. P. E. Bachs ”Solfeggio” en Beethovens ”Bagatelle Nr. 1” tot leven op een historische hammerflügel, voorloper van de huidige piano.
Eine Liederreise – Mit Christian Fürchtegott Gellert aus Leipzig zu Ludwig van Beethoven nach Wien – Gotthold Schwarz – Michael Schönheit; Carus Verlag (Carus 83.521); € 19,90; bestellen: www.carus-verlag.com
