Deskundigen noemen onderbouwing 2G-beleid discutabel en triviaal
Het inzetten van een 2G-coronapas, die ongevaccineerden buiten de deur moet houden, is uiterst mager onderbouwd, stellen kritische deskundigen. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft er geen boodschap aan.
Hoofdrekenen. Demissionair zorgminister De Jonge, oud-schoolmeester, kan het als geen ander. Toen kritische Kamerleden hem laatst in een coronadebat vroegen waarom hij zo gebrand was op het inzetten van een 2G-coronatoegangsbewijs –alleen gevaccineerd of genezen– in bepaalde sectoren had hij de cijfers dus zo paraat. Eerst bepaal je de effectiviteit van een volledige vaccinatie tegen het oplopen van een besmetting, schetste de CDA-bewindsman. Volgens het Outbreak Management Team (OMT) bedraagt die 75 procent. Dan kijk je voor hoeveel procent het vaccin bescherming biedt tegen het overdragen van het virus na een besmetting. Antwoord: voor 50 tot 63 procent. Tenslotte maak je een keersom en kijk eens wat die uitwijst. Als een gevaccineerd persoon nauw contact heeft met een besmet persoon is de kans dat deze gevaccineerde persoon thuis een infectie doorgeeft maar liefst 87,5 tot 91,75 procent kleiner dan wanneer een ongevaccineerde persoon met zo iemand in aanraking komt.
En zo zijn er nog wel meer zaken die volgens de minister tot in twee decimalen achter de komma nauwkeurig te bepalen zijn. Bijvoorbeeld de effectiviteit van 2G ten opzichte van die van het inzetten van een 3G-coronapas (gevaccineerd, genezen of getest). De strengere pas leidt tot maar liefst 50 procent minder besmettingen en 82 procent minder ziekenhuisopnames, heet het in de stukken die De Jonge naar de Kamer heeft gestuurd.
Kamerleden die iets op de onderbouwing af willen afdingen lijken met de mond vol tanden te staan. Zoveel precisie, daar moet een mens zich maar bij neerleggen. Of toch niet? Wie de Kamerstukken, inclusief de voetnoten, doorneemt, ziet dat één literatuurverwijzing voor het 2G-wetsvoorstel doorslaggevend is. Het betreft een modelberekening van dr. ir. Bas Kolen, verbonden aan het Safety & Security Instituut van de TU Delft. Dat is frappant, want tegen het onderzoeksplatform Follow the Money zei Kolen vrijdag: „Het model geeft geen onderbouwing voor wel of geen coronapas.”
Wat blijkt? De cijfers waar De Jonge mee strooit zijn gebaseerd op een risicotaxatiemodel dat in augustus is opgesteld voor één fictief evenement met 100.000 bezoekers. Opdrachtgever was de evenementenbranche die wilde weten in hoeverre evenementen in coronatijd „met acceptabele” riscio’s” konden worden georganiseerd. In september voegde onderzoeker Kolen daar nog een addendum aan toe om het effect van vaccinaties en de deltavariant inzichtelijk te maken. Dát is waar de Kamerleden, die deze week over de vergaande maatregel van wel of geen 2G-wet moeten beslissen, het mee moeten doen.
Kortzichtig
Argwanende vragen over de epidemiologische onderbouwing voor 2G werden in schriftelijke vragenronde voor het debat echter slechts gesteld door de ChristenUnie die nog in dubio staat én door SP, GroenLinks, JA21, DENK en SGP die ronduit tegen het 2G-wetsvoorstel zijn. De Jonge kan hun kritiek wegwuiven met het argument: „Ach, jullie zijn nu eenmaal tegen.” Dat zou echter kortzichtig zijn. In Follow the Money is het TU Delft-onderzoeker Kolen zelf die erkent dat er serieuze tekortkomingen zijn. Zo is er buiten de ene modelberekening voor evenementen om geen enkele berekening gemaakt voor bijvoorbeeld de horeca, theaters of sportscholen waar 2G ook van kracht kan worden.
Medisch statisticus Maarten van Smeden van de Universiteit Utrecht (UU) noemt de modelberekening in hetzelfde stuk onvolledig en te summier. Volgens Rob van Eijbergen, hoogleraar integriteit en kwaliteit van organisaties aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam, is de wetenschappelijke onderbouwing van het 2G-beleid zelfs discutabel en triviaal.
Eerder trok hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening Ronald Meester (VU Amsterdam) al aan de bel. Hij schreef in de Volkskrant dat het virus door de 2G-pas kan blijven circuleren onder gevaccineerden. „Weliswaar remmen de vaccins het aantal ziekenhuisopnamen, maar als je maar genoeg besmettingen hebt, komen de ziekenhuizen toch weer vol te liggen, zeker bij een steeds verder dalende werkzaamheid van het vaccin.”
Aan die kritiek gaan VVD en D66 volledig voorbij. Voor VVD-woordvoerster Aukje de Vries is het zelfs klip en klaar. Zij noemde De Jonges vergaande conclusies op basis van het TU Delft-rekenmodel in de schriftelijke vragenronde zelfs „uitermate behulpzaam bij een eindafweging over het voorliggende wetsvoorstel” en had er verder geen vragen bij.
