Tielenaren mogen schoen niet zetten
Kinderen in Tiel mogen officieel op 5 december geen schoen zetten. Een verordening van de magistraat uit 1618 verbiedt deze gewoonte rond het sinterklaasfeest. Het document is vorige maand ontdekt door de Tielse archivaris W. Veerman.
In de verordening rept het stadsbestuur van Tiel over het „stofferen ende begiftigen van de kinderschoen op Sint Nicolaasdagen.” Het verbod om de schoen te zetten en te laten vullen is volgens de archivaris nooit ingetrokken. B en W van Tiel proberen dat alsnog te doen.
Veerman vond de verordening vorige maand in het 3 kilometer lange archief van de gemeente Tiel. „Ik zat te grasduinen in de stukken toen ik opeens de naam van Sinterklaas zag staan. Mijn belangstelling was onmiddellijk gewekt. Eerder stuitte ik in archieven in Dordrecht en Gouda op maatregelen tegen allerlei festiviteiten rond 5 december.”
In de verordening van de Tielse magistraat worden ook maatregelen uitgevaardigd tegen de bakkers in de stad. Zij mogen geen taaitaaipoppen en suikergoed verkopen. Degenen die het beleid negeerden, riskeerden een boete van twee gouden dukaten, zo staat in het document te lezen.
Veerman denkt dat de magistraat destijds om sociale redenen paal en perk aan de festiviteiten rond sinterklaas heeft willen stellen. „Het stadsbestuur wilde voorkomen dat inwoners zich in de schulden zouden steken bij het aanschaffen van snoepgoed. U weet hoe dat gaat: de één doet niet graag onder voor de ander. Dat is nu zo, dat was toen zo.”
Op de achtergrond spelen religieuze motieven zeker een rol. Veerman: „De verordening dateert uit de tijd waarin rooms-katholieken samenkwamen in schuilkerken. Er wordt gesproken over superstitie, rooms bijgeloof. Zeker calvinistische overheden hechtten belang aan een zuivere handel en wandel. In Gouda en Dordrecht sprak men niet alleen over superstitie, maar over vuile, paapse stoutigheden.”
Of de magistraat destijds succes boekte met de verordening, is volgens de archivaris twijfelachtig. „Ik vermoed van niet. In 1620 en 1621 wordt de maatregel opnieuw afgekondigd. Daarna horen we niets meer. De gewoonte was waarschijnlijk sterker dan de leer.”
Veerman heeft burgemeester S. de Vreeze van Tiel voorgesteld de verordening uit 1618 alsnog in te trekken. „Eigenlijk doen we iets wat bij de wet verboden is. Het lijkt mij een ludieke actie als dat in het bijzijn van Sinterklaas en zijn zwarte Pieten zou gebeuren.”
Of het gemeentebestuur de maatregel nog voor 5 december ongedaan kan maken, is de vraag. Dinsdag liet de burgemeester zich weliswaar positief over het plan uit, maar hij zei erbij dat voor de uitvoering ervan wel een extra raadsvergadering nodig is. De Vreeze kon niet zeggen of hij erin zou slagen de fracties nog voor het sinterklaasfeest bijeen te brengen.