Eigenlijk zou een blinde ambassadeur van SeeYou, een organisatie die zich wereldwijd inzet voor mensen met een visuele of andere beperking, deze vrijdag een boek in braille voorlezen in een schoolklas. Maar de coronaregels gooiden roet in het eten. Toch wil directeur Dicky Nieuwenhuis van SeeYou aandacht vragen voor mensen met een beperking.

Hoeveel mensen hebben wereldwijd een handicap?

„Volgens de wereldgezondheidsorganisatie heeft 15 procent van de wereldbevolking een handicap; 80 procent van hen woont in de minst ontwikkelde landen. Als organisatie zijn we onder meer actief in Rwanda, Uganda, Indonesië, Cambodja en Sudan. Er is een duidelijke link tussen armoede en handicap. Door slechte zorg rond de geboorte is de kans groot dat moeder of kind gehandicapt raakt. In arme landen komen we verhoudingsgewijs dus veel meer kinderen en volwassenen met een handicap tegen.”

Wat is de impact van het hebben van een beperking?

„Dat verschilt per land en per cultuur. Zeker in een samenleving zonder sociaal vangnet is die impact enorm. Een vrouw die een kind krijgt met een handicap belandt in veel gevallen direct onder de armoedegrens. Vaak verlaat de man zo’n gezin omdat aan een beperking stigma’s kleven. De omgeving denkt dat de moeder iets ergs heeft gedaan waardoor het kind een beperking heeft. Zo’n stigma treft het hele gezin; dat raakt sociaal geïsoleerd. Ze hebben minder gemakkelijk toegang tot zorg, onderwijs en werk. Maar ook de burgerrechten kunnen in het geding komen. Mensen met een handicap kunnen niet zo makkelijk aangifte doen van bijvoorbeeld aanranding of verkrachting. Je bent blind, dus je hebt niemand gezien, wordt dan gezegd. Iemand die doof is kan geen verklaring afleggen als hij de gebarentaal niet beheerst.”

In Nederland doen we het in vergelijking met deze landen toch best goed?

„Toch heeft WereldHandicapDag ook in Nederland een functie. Negatieve beeldvorming vormt de belangrijkste barrière voor gelijkwaardige deelname aan de samenleving. Dat geldt ook voor Nederland. De voorzieningen zijn hier goed, maar lang niet altijd zijn mensen met een beperking volwaardig onderdeel van de samenleving. Dat zou ermee te maken kunnen hebben dat de zorg zich in instituten afspeelt, die buiten de samenleving staan, soms letterlijk in de bossen. Alles is in hokjes georganiseerd, dat geldt ook voor de gehandicaptenzorg. Nu verandert dat: denk aan passend onderwijs. Maar nog steeds is het best bijzonder als iemand met een beperking in een organisatie of de gemeenteraad zit. Daar zijn we nog niet op ingesteld.”

Wat was het doel van de voorleessessie?

„We wilden in eenvoudige vorm met kinderen het gesprek over handicaps aangaan. Hoe ga je ermee om als een klasgenoot een beperking heeft, hoe zorg je ervoor dat iedereen welkom is, ongeacht wat je hebt. Daar hebben schrijfster Corien Oranje en ik een boekje over gemaakt, ”Feestje”. Het voorleesmoment was bedoeld om handicaps bespreekbaar te maken en aandacht voor ons werk te vragen.”

Waarom richten jullie je specifiek op kinderen?

„Daar begint het qua bewustwording. We hebben een scholenpakket voor alle klassen; de allerjongsten laten we bijvoorbeeld de ervaring opdoen hoe het is om blind te zijn. Volgend jaar willen we de voorleessessies gaan organiseren in bibliotheken, ook los van de WereldHandicapDag.”