Steven van Westreenen, directeur van het gelijknamige agrarisch adviesbureau, toonde zich vrijdag verheugd. „Hiermee komt een einde aan een lange periode van onzekerheid. Als het om stikstof gaat heeft iedereen het over woningbouw en wegenaanleg, maar ook boeren konden niet verder.”

Provinciale Staten (PS) gingen eerder deze week akkoord met het voorstel van het provinciebestuur om extern salderen toe te staan. Dat betekent dat er gehandeld kan worden in het recht om stikstof uit te stoten. Belanghebbende partijen kunnen bijvoorbeeld de rechten opkopen van stoppende veehouders. Gelderland is een van de laatste provincies die dit mogelijk maakt. Alleen Utrecht is nog niet zover, weet Van Westreenen.

De provincie was lange tijd bang dat partijen elders uit het land boerderijen in Gelderland zouden uitkopen om elders stilligende bouw- en infraprojecten vlot te trekken. Dat zou kunnen leiden tot leegstand en verloedering van het Gelderse platteland.

Nieuwe landelijke regels hebben die vrees inmiddels weggenomen. Zo geldt een maximale afstand van 25 kilometer tussen de aanbieder en de koper van de stikstofrechten, de zogeheten stikstof-afkap. De vraag is wel hoe houdbaar die is. De Raad van State moet zich nog buigen over de opkoop van zes boerderijen in Gelderland, Limburg en Noord-Brabant waarmee het Rijk de extra stikstofuitstoot door het doortrekken van de A15 wil compenseren.

Wanneer het extern salderen in Gelderland daadwerkelijk mogelijk is, is nog niet duidelijk, maar waarschijnlijk zal het nog dit jaar zijn. Op aandringen van PS volgt na een jaar een evaluatie. PS willen namelijk niet dat extern salderen leidt tot extra stkstofneerslag op kwetsbare natuur. Het provinciebestuur moet daarom voorkomen dat zogeheten latente (niet-benutte) stikstofruimte door de nieuwe eigenaar alsnog wordt opgevuld.

Van Westreenen verwacht dat ook sommige PAS-melders zullen overwegen stikstofrechten op te kopen, als ze daar de kans voor krijgen. Dit betreft boeren die onder de oude, in 2019 buiten werking gestelde, stikstofwetgeving (PAS) bij een aanpassing van hun bedrijf niet vergunningplichtig waren. Het kabinet heeft toegezegd hun situatie alsnog te legaliseren, maar dat kan volgens de adviseur nog jaren duren.